Złoć – Gagea jako źródło fitoncydów

Rodzaj złoć – Gagea należy do rodziny liliowatych – Liliaceae. W Polsce rozpowszechnione są gatunki: złoć żółta (niem./szwajc. Wald Gelbstern; fr. Etoile jaune commune; ital. Cipollaccio stellato; retorom. Staila melna da guaud) – Gagea lutea (Linne) Ker-Gawler = Gagea sylvatica (Persoon) Loudon, złoć łąkowa (niem. Wiesen-Gelbstern; fr. Etoile jaune des pres; ital. Cipollaccio dei prati; retorom. Staila melna da pra) – Gagea pratensis (Persoon) Dumortier, złoć mała (Kleiner Gelbstern; Etoile jaune naine; Cipollaccio minore; Staila melna pitschna) – Gagea minima (L.) Ker-Gawler i złoć polna (Acker Gelbstern; Etoile jaune velue; Cipollaccio dei campi; Staila melna d’er) – Gagea villosa (M.Bieb.) Sweet = Gagea arvensis (Persoon) Dumortier.

W Szwajcarii znajdziemy gatunki: Gagea lutea (L.) Ker Gawl., Gagea fragifera (Vill.) Ehrhart, Bayer et G.Lopez, Gagea villosa (M.Bieb.)Sweet, Gagea saxatilis (Mertens et W.D.J.Koch) Schultes et Schultes f., Gagea minima (L.) Ker Gawl., Gagea pratensis (Pers.)Dumort.

Złocie mają liście równowąskie, podobne do liści traw. Kwiaty żółte. Wytwarzają cebule.  Kwitną od marca do początku maja.

Ziele i cebulki złoci zawierają laktony i saponiny. Do laktonów należą: tulipalina A (C5H6O2) i B oraz glikozydy tulipozyd A (C11H18O8) i B. Tulipalina A (tulipalin A) to alpha-Methylene-gamma-butyrolacton.

Tulipozyd A

Tulipalina A

Tulipozyd i tulipalin działają wykrztuśnie i wzmagająco na wydzielanie gruczołów trawiennych. Pobudzają odruch nabłonka migawkowego. Są cytotoksyczne i onkostatyczne. Mają właściwości fitoncydów, czyli substancji o działaniu antybakteryjnym, pierwotniakobójczym i przeciwgrzybiczym. Tulipozyd w większych dawkach działa halucynogennie i drażniąco na przewód pokarmowy i układ wydalniczy.7

Sok złoci w kontakcie ze skórą może powodować kontaktowe zapalenie  skóry (dermatitis).

Stosowanie preparatów ze złoci wymaga rozwagi i ostrożności. Nie można stosować ich w dowolnych dawkach i w czasie ciąży. Składniki złoci są dla niektórych ludzi alergenami.

Wskazania: nieżyt gardła i zakażenia zatok; infekcje górnych dróg oddechowych; mikozy i bakteriozy przewodu pokarmowego; infekcje skóry (zakażenia bakteryjne); kaszel, chrypka’ zakażone rany, liszaje.

Sposób użycia.

1 część suchego ziela z kwiatami zalać 5 częściami alkoholu 40%, pozostawić na 7 dni, przefiltrować. Na każdą część uzyskanej nalewki złociowej dać 1 część miodu, wymieszać. Zażywać po 2 łyżeczki-1 łyżce 2-4 razy dziennie.Nalewką przemywać bakteryjne lub wirusowe schorzenia skórne. Maść na świeżym zielu roztartym z masłem i tranem nadaje sie do leczenia trudno gojących się ran, szczególnie zainfekowanych bakteriami i grzybami. 1 część papki roślinnej rozcierać z 3-5 częściami podłoża masło+tran.