Sasanka – Pulsatilla u Teściowej

Będąc ostatnio u mojej Teściowej spostrzegłem w jej ogródku kwitnącą sasankę:

Pulsatilla – sasanka, 23 marzec 2008 r., Wolsztyn

Dlatego też, dzisiejszy wpis będzie na temat właściwości leczniczych sasanki.

Sasankę zbierałem do swoich ekesperymentów dawno temu, w latach 80 i 90, potem jednak zaniechałem stosowania tego środka, bowiem był trudny i kłopotliwy w zdobyciu. Zastąpiłem go jaskrami i zawilcem, w niektórych przypadkach również ziarnopłonem. Jeżeli macie jednak dostęp do uprawy tej roślinki lub chcecie zażywać gotowe preparaty z sasanki zakupione za granicą, warto poczytać troszkę informacji na temat tego zioła.

Pulsatilla, czyli sasanka należy do rodziny jaskrowatych Ranunculaceae. W Polsce występują gatunki: sasanka wiosenna – Pulsatilla vernalis (L.) Mill., sasanka łąkowa – Pulsatilla pratensis (L.) Mill., sasanka zwyczajna – Pulsatilla vulgaris Mill. i sasanka otwarta – Pulsatilla patens (L.) Mill.

Sasanki mają podobny skład chemiczny i właściwości lecznicze. Surowiec pod nazwą Pulsatilla – Pasque Flower i Meadow Anemone jest opisany w Farmakopei USA z 1918 roku (gatunki Anemone pulsatilla Linne – Pulsatilla vulgaris Mill., Anemone pratensis Linne = Pulsatilla pratensis Mill. i Anemone ludoviciana (Nuttall) Heller – Pulsatilla patens Mill.).

Składniki czynne: glikozyd ranunkulina, saponiny trójterpenowe, olejek eteryczny, garbniki, fitosterole (beta-sitosterol). Glikozyd ranunkulina zawiera aglikon – protoanemoninę, o charakterze laktonu terpenowego.

Surowiec. Ziele (Herba Pulsatillae) powinno być zbierane w czasie kwitnienia. Do celów leczniczych stosować tylko wysuszone ziele. Świeże ziele zawiera silnie działającą protoanemoninę, która wywołuje podrażnienie i przekrwienie błon śluzowych i skóry, a nawet poważne zatrucie ustroju z objawami podrażnienia nerek i narządów moczo-płciowych oraz porażenia układu nerwowego (drgawki). Suszenie i podgrzewanie surowca rozkłada protoanemoninę do nieszkodliwych związków. Podczas zbioru surowca unikać zatarcia oczu świeżym sokiem z rośliny. Anemonol ze świeżej rośliny (protoanemonina) podrażnia oczy.

Działanie: antybakteryjne, przeciwwirusowe, przeciwbólowe, wykrztuśne, lekko rozwalniające, przeciwskurczowe, napotne.

Wskazania: suchy kaszel, bezsenność, nerwice narządowe, bolesne miesiączkowanie, napięcie przedmiesiączkowe, zaćma, bóle głowy, reumatyzm, bóle mięśni, nerwobóle.

Przeciwwskazania: ciąża, laktacja, uczulenie na jaskrowate, astma, zapalenie nerek i pęcherza moczowego, stan zapalny przewodu pokarmowego.

Preparaty. Za granicą są dostępne preparaty proste i złożone zawierające ziele sasanki.

Napar sasankowy – Infusum Pulsatillae: 1 łyżeczka suchego ziela na 1 filiżankę wrzącej wody. Pić 3 razy dziennie po filiżance.

Nalewka na suchym zielu sasanki – Tinctura Pulsatillae: 1 część ziela zalać 5 częściami alkoholu 30-40%, odstawić na 14 dni, przefiltrować. Zażywać po ½ łyżeczki nalewki 3 razy dziennie.