Aletris jako źródło diosgeniny.

Aletris farinosa L. (Stargrass), z rodziny Liliaceae pochodzi z Ameryki Północnej. Surowcem jest kłącze z korzeniami, które wykopywane jest jesienią i naturalnie suszone. Zawiera diosgeninę i gentrogeninę, saponiny, żywicę i olejek eteryczny. Diosgenina jest uwalniana z saponiny sterydowej (glikozyd saponinowy). Działanie rośliny jest typowe dla surowców diosgeninowych: estrogenne, hipocholesterolemiczne (obniżające poziom cholesterolu we krwi), przeciwzapalne, rozkurczowe, żółciopędne, rozszerzająco na naczynia krwionośne. Pobudza czynności śledziony, trzustki i żołądka. Działa antagonistycznie wobec oksytocyny. Znosi bolesne miesiączkowanie. W medycynie ludowej Ameryki Północnej Aletris jest stosowane jako środek przeciwreumatyczny, przeciwbiegunkowy i uspokajający. Nalewka i odwar działają wyraźnie wykrztuśnie i moczopędnie.

Dawka: 2-6 g sproszkowanego kłącza dziennie, np. 2 g 3 razy dziennie. W handlu są dostępne kłącza z korzeniami oraz kapsułki ze sproszkowanym surowcem.

Decoctum Aletridis – odwar z kłączy Aletris: 2-3 g rozdrobnionych kłączy z korzeniami zalać 1 szklanką wody, gotować 3-5 minut, odstawić na 30 minut, przecedzić. 1-2 szklanki takiego naparu przyjmować 2 razy dziennie.

Nalewka aletrowa – Tinctura Aletris (Tinctura Aletridis): 1 część świeżego lub suchego rozdrobnionego kłącza zalać 5 częściami alkoholu 40%, najlepiej ciepłego. Macerować 7 dni. Przefiltrować. Zażywać 2-3 razy dziennie po 5 ml. Ponadto do wcierania w reumatycznie zmienione miejsca, okolice stłuczone i z siniakami. Poprawia krążenie krwi w mózgowiu i na obwodzie. Może poprawiać samopoczucie psychiczne i fizyczne. U niektórych osób poprawia wydolność fizyczną, szczególnie w formie nalewki (10 ml 2 razy dziennie). Nalewka, podobnie jak pochrzyn – Dioscorea działa rozluźniająco na mięśnie jamy ustnej noso-gardzieli i gardła, rozszerzająco na tchawicę oraz oskrzela, rozluźniająco na wydzielinę śluzową – dzięki czemu może przeciwdziałać chrapaniu.

Wskazania: niedoczynność żołądka, trzustki i śledziony, zastoje żółci, niedostateczne wydzielanie żółci, osłabienie psychiczne i fizyczne; zaburzenia krążenia obwodowego i mózgowego, hipercholesterolemia, nadciśnienie, miażdżyca, choroba wieńcowa’; bolesne miesiączkowanie, niedobór estrogenów; menopauza; zespół policystycznych jajników; zaburzenia oddychania i chrapanie w czasie snu; choroby reumatyczne; schorzenia alergiczne uogólnione; nieżyt oskrzeli, zaflegmienie płuc; zaburzenia trawienia z kolkami.

Przeciwwskazania: ciąża, laktacja.

Lecznicze są także gatunki azjatyckie: Aletris formosana i Aletris foliata.

Aletris farinosa L.