Przymiotno kanadyjskie – Erigeron canadensis L. w fitoterapii praktycznej.

2 komentarze Przymiotno kanadyjskie – Erigeron canadensis L. w fitoterapii praktycznej.

• Roman M.

  22 września 2014 at 00:08 Zaloguj się, aby odpowiedzieć

  Trochę o sprawach prywatnych czyli o: rodowodzie, korzeniach, wspólnocie genów, podróżach, gustach muzycznych i żywieniowych, rozmnażaniu, wabieniu do miłosnych igraszek, ustawianiu życiowym potomstwa i takich tam różnych ….. cz. VI/VIII

  „Nawet najdalszą podróż zaczyna się od pierwszego kroku”.
  Lao-Tzu.

  Roślina wyżej opisana rodzi 120 tyś. nasion. Myślę zatem, że tę część komentarza mogę umieścić pod tym postem.
  Pomyślałem sobie, iż pisząc o sprawach prywatnych roślin warto coś napisać o ich rozmnażaniu i podróżach. Dążnością każdego gatunku jest powiększanie jego przestrzeni życiowej. Rośliny choć wydają się niezdatne do przemieszczania się – podróżują na swój własny sposób. O zmuszaniu pszczół do miłosnych igraszek już pisałem. Tu temat rozmnażania pociągnę dalej. Dojrzałość rozrodczą rośliny osiągają w różnym wieku i trwa ona przez określony przedział czasu. U jałowca zwyczajnego i sosny zwyczajnej dojrzałość może rozpocząć się już w wieku 2 lat. Aktywność rozrodcza drzew bywa nierównomierna: lipa owocuje obficie co 4 lata, świerk pospolity i buk zwyczajny co 5 -6 lat, dąb szypułkowy w chłodniejszym klimacie co 6 – 8 lat. Mam tu na myśli obfite owocowanie (żołędzie znajdziemy wszak pod dębami każdego roku). Pod względem szybkości dojrzewania przodują rośliny roczne. Za to drzewa przodują w długości okresu dojrzałości np. kilkusetletnie dęby rodzą dobre jakościowo żołędzie (sekwoje są płodne jeszcze w wieku kilku tysięcy lat). Liczba potomstwa czyli fachowo mówiąc – diaspor to też rzecz, która dla zachowania gatunku, nie jest bez znaczenia. Za diasporę uznaje się każdą część rośliny która w jakikolwiek sposób przeniesiona na pewną odległość od rośliny macierzystej może być zaczątkiem nowego organizmu roślinnego. Ilość nasion (lub innych diaspor) jest bardzo różna u poszczególnych roślin. Np. bodziszek cuchnący wytwarza ich 300, bieluń dziędzierzawa średnio 9776 (max – 23767), lulek czarny odpowiednio 12875 (26580), przymiotno kanadyjskie 120000 itd. Żółtlica owłosiona wydaje może niezbyt imponującą ilość owocków. Biorąc jednak pod uwagę to, że w ciągu sezonu wegetacyjnego żółtlica wydaje trzy pokolenia – liczba ich jest doprawdy imponująca (w sumie daje to liczbę 300000). Nie wszystkie nasiona kiełkują w krótkim czasie po wysianiu, niektóre dopiero po kilku, inne po kilkunastu a są nawet i takie które kiełkują po kilkudziesięciu latach przebywania w glebie. Nasiona które czekają w glebie na sprzyjające do kiełkowania warunki stanowią tzw. bank nasion (niekiedy setki nasion na metrze kwadratowym). Duże znaczenie w rozmnażaniu się roślin ma czas w jakim nasiona utrzymują żywotność kiełkowania. Czym jest on dłuższy, tym szansa rośliny na przemieszczanie się na dalsze odległości jest większa, podobnie z szansą na przetrwanie w niesprzyjających warunkach itd. Nasiona odznaczające się brakiem okresu spoczynkowego i krótkim okresie zdolności do kiełkowania wytwarzane są na ogół przez rośliny kwitnące wczesną wiosną ( np. wierzby, topole, lepiężniki itd.), zatem do końca okresu wegetacyjnego nasiona mogą wykiełkować i wytworzyć już dobrze wykształcone rośliny. Niełupki cenionego przez zielarzy podbiału, w dobrych warunkach, zaczynają kiełkować już po kilku godzinach od momentu wysiania. W naszej strefie klimatycznej, większość roślin tworzy nasiona zachowujące żywotność przez 3 – 10 lat. Wracając do wspomnianego banku nasion i ich żywotności. W pewnym eksperymencie przechowywano w glebie na głębokości metra przez 39 lat nasiona 18 gatunków roślin. Po wydobyciu wysiano je. Nasiona bielunia dziędzierzawy wykiełkowały w 91%, psianki czarnej w 83%, szczawiu kędzierzawego – w 5%. Interesujących faktów dostarczyły badania archeologiczne. Niektóre nasiona znalezione w czasie wykopalisk, zachowały zdolność do kiełkowania pomimo upływu wielu lat (np. w przypadku lotosu Nelumbo – 1200, komosy białej Chenopodium album – 1600 lat itp. Odkrycia wręcz trudnego do uwierzenia dokonano nad środkowym Yukonem, gdzie w zamarzniętych namuliskach znaleziono nasiona Lupinus arcticus liczące około 10 000 lat które nie utraciły żywotności. Jeśli idzie o żywotność nasion (i innych diaspor) podam tu kilka danych. Jak wspomniałem wyżej: wierzba purpurowa (i inne) topola biała i czarna, osika, podbiał pospolity mają krótką żywotność – 4 – 8 dni. Leszczyna, buk zwyczajny, wiąz pospolity, dąb szypułkowy itd. – 6 -12 miesięcy. Nasiona gwiazdnicy pospolitej, tasznika pospolitego zachowują żywotność do 30 lat. Przelot pospolity, komonica błotna, koniczyna łąkowa, wiesiołek dwuletni, różne gatunki traganka, dziewanna – żywotność zachowują 80 – 220 lat. Rośliny podobnie jak ludzie – już na starcie próbują „ustawić życiowo” swoje potomstwo. Kolejne kroki w podróży roślin wykonuje potomstwo – czyli nasiona (albo inne diaspory). Zdobywanie przestrzeni życiowej dla potomstwa odbywa się w różny sposób, różnymi drogami i z różną szybkością. Związane na stałe z podłożem rośliny muszą używać specjalnych środków które umożliwiają ich „dzieciom” przenoszenie się na inne miejsce. Spróbujmy przyjrzeć się rozmaitym strategiom roślinnym. Wiele roślin tworzy pędy leżące na ziemi które wydłużając się oddalają kwiaty (a następnie owoce, nasiona) od rośliny macierzystej. Długość rozłogów przyrastających w ciągu roku wynosi dla: fiołka wonnego – 0,13 m, dąbrówki rozesłanej – 0,2 m, jastrzębca kosmaczka – 0,3 m, pięciornika gęsiego – 1,1 m, bluszczyka kurdybanka – 1,3, poziomki pospolitej 2,6 m, trzciny pospolitej -10 m. Innym sposobem na „wypuszczania w świat” potomstwa jest wyrzucanie diaspor. Niektóre roślinny, można by rzec, miotają je (dzięki różnym, wymyślonym przez nie „metodom i narzędziom balistycznym”) na znaczne odległości. Np. niecierpek drobnokwiatowy wyrzuca nasiona na odległość 3,4 m, a niecierpek gruczołowaty (Roylego) na 6,3 m!, szczawik zajęczy – 2,3 m, łubin – 7 m, bodziszek cuchnący – 6 m itd. Nawet te rośliny które „nie wynalazły” mechanizmów i sposobów balistycznych do wyrzucania swoich nasion, potrafią wykorzystać siły zewnętrzne dla wprawienia w podróż swoich diaspor. W takim przypadku środkami transportu są: grawitacja, wiatr, woda, zwierzęta czy w końcu – człowiek. Siła grawitacji choć działa zawsze i wszędzie to dla niektórych roślin jest dominującym sposobem w strategii służącej rozsiewaniu. Tak jest u roślin takich jak np.: kasztanowiec zwyczajny, dąb, buk itd. tj. u roślin rodzących ciężkie owoce bądź nasiona. Opadając mogą się one oddalić od rośliny macierzystej najczęściej na niewielkie odległości (np. okrągłe nasiona mogą potoczyć się po pochyłości terenu). Wiatrosiewność daje już większe możliwości. Korzystne tu dla rośliny może być jej wysokość, siła wiatru, różne aparaty lotno – balonowo – spadochronowe (włoski, puch, skrzydełka ), różne przemyślne sposoby wykorzystania wiatru itd. Nie wdając się w szczegóły – możliwości przelotu diaspor niektórych roślin wygląda następująco: widłak (spory) – 330 km, mniszek pospolity – 10,2 km, jastrzębiec – 2,5 km, mak lekarski- 0,004 km, brzoza – 1,6 km, klon – 0,09 km, świerk – 0,31 km, sosna zwyczajna długie skrzydełko– 0,55 km, szerokie skrzydełko – 0,15 km itd. Niektóre rośliny, wspomniane mechanizmy balistyczne, stworzyły całkiem przemyślnie. Dość prostym jest, dla przykładu, urządzenie składające się z torebki osadzonej na odpowiednio długiej, elastycznej łodydze. Pod wpływem wiatru łodyga wykonuje ruchy wahadłowe – rozrzucając nasiona które otrzymują jeszcze nieco energii kinetycznej od wiatru (np. mak, stokrotka). Innym sposobem rozmnażania jest wodosiewność – wykorzystanie wody jako środka transportu diaspor. Przypominam, że diaspory to nie tylko nasiona ale i części wegetatywne – np. całe drobne rośliny jak rzęsa, fragmenty roślin np. części pędów, rozłogów, kłączy (np. tatarak). Warto i tu zwrócić uwagę na ich żywotność i utrzymywanie się zdolności do rozmnażania. Np. bez szkody dla dalszego rozwoju diaspory grążela żółtego zachowują żywotność 10 dni, kosaćca żółtego, siedmiopalecznika błotnego – 12 miesięcy, żabieńca babki wodnej i szczawiu kędzierzawego – 33 miesiące. Jeszcze innym sposobem rozsiewania jest zwierzęcosiewność (przenoszenie diaspor przez zwierzęta). O mrówkach i glistniku była już mowa ale o innych roślinach coś dopowiedzieć nie zawadzi. Niekiedy zwierzęta rozsiewają rośliny w miejscu żerowania, potrącając mechanicznie owocostany (brzoza, oset, babka zwyczajna, pokrzywa zwyczajna). Mają w tym udział czasem ptaki (np. szczygieł, wróbel itd.). Niekiedy ptaki (przenoszące czasem nasiona w przewodzie pokarmowym), czy wiewiórki przyczyniają się do dość odległych wędrówek diaspor. Dość często rośliny zachęcają zwierzęta do spożywania swoich nasion czy owoców smakiem, barwą, zapachem (dzięki metabolitom o czym była mowa w innej części komentarza). Jak widzimy pierwsze podróże odbywają nasiona (i inne diaspory) w przeróżny sposób. Dzieje się tak dzięki zaradności, przemyślności czy wynalazkom roślin macierzystych – które już na starcie, próbują ustawić życiowo jak najlepiej swoje potomstwo.

• Maria

  24 kwietnia 2016 at 12:22 Zaloguj się, aby odpowiedzieć

  Hemorigen dawkujemy 3 tabletki 3 razy dziennie (równo co 8 godzin) aż do wyczerpania opakowania. Inaczej jest nieskuteczny.