O uczepie – Bidens pisałem w 2009 r.: https://rozanski.li/?p=931, dziś ponownie wrócę do tej rośliny leczniczej, bardzo rzadko stosowanej.
W Polsce występuje kilka gatunków uczepu – Bidens:
1. Uczep trójlistkowy – Bidens tripartita L. (syn. Bidens cannabina)
2. Uczep amerykański – Bidens frondosa L. = Bidens melanocarpa Wieg.
3. Uczep owłosiony – Bidens pilosa L.
4. Uczep zwisły – Bidens cernua L.
5. Uczep zwodniczy – Bidens connata Muhl. ex Willd.
6. Uczep śląski – Bidens radiata Thuill.
W Szwajcarii można spotkać dodatkowo gatunki: Bidens subalternans DC i Bidens bipinnata L.
![bidens [1280x768]](https://rozanski.li/wp-content/uploads/2011/09/bidens-1280x76822.jpg "bidens [1280x768]")
![bidens_tripartita [1280x768]](https://rozanski.li/wp-content/uploads/2011/09/bidens_tripartita-1280x76833.jpg "bidens_tripartita [1280x768]")
Uczep amerykański, Swarzędz, wrzesień 2011 r.
Poszczególne gatunki uczepu mogą krzyżować się ze sobą. Tworzą odmiany regionalne, a nawet terenowe. Nie zawsze występują przy zbiornikach i ciekach wodnych, można je również spotkać w ogrodach suchych, choć wtedy osiągają mniejsze rozmiary, ale wcześniej owocują. Należą do rodziny złożonych = astrowatych – Compositae = Asteraceae. Wszystkie można stosować do celów leczniczych.
Surowcem jest świeże lub suche ziele uczepu – Herba Bidentis, przy czym warto grube łodygi odrzucać i pozyskiwać liście oraz wierzchołki pędów. Bardzo wartościowe są kwiaty (koszyczki kwiatowe) oraz owoce uczepu – Anthodium, Fructus Bidentis, bowiem zawierają więcej olejku eterycznego niż liście. Jest to jednak surowiec kłopotliwy w zbieraniu i dlatego, gdyby znalazł się w sprzedaży, z pewnością byłby bardzo drogi. Ziele, jak i same kwiaty trzeba suszyć w przewiewnym miejscu, nie zgniatać, najlepiej w półmroku. Składniki czynne uczepu są wrażliwe na działanie światła i wysoką temperaturę podczas suszenia. Rozdrabniać tuż przed przygotowaniem leku. Przechowywać w szczelnych pojemnikach.
Składniki uczepu nie są do końca zbadane. Wiadomo, że zawiera olejek eteryczny, poliacetyleny, laktony seskwiterpenowe, poliiny, znaczne ilości witaminy C (100-170 mg/100 g maceratu), garbniki, gorycze, karoten, flawonoidy, w tym luteolinę i kwercetynę.
Wodne i wodno-alkoholowe wyciągi z suchego i świeżego ziela, kwiatów i owoców niewątpliwie wzmagają wydzielanie moczu, a wraz z nim szkodliwych produktów przemiany materii i chlorku sodu. Uczep dobitnie działa przeciwzapalnie i ochronnie na nerki. Hamuje stany zapalne w układzie moczowym. Pobudza produkcję i wydzielanie żółci i działa ochronnie na miąższ wątroby. Jest ziołem wpływającym przeciwzapalnie na układ żółciowy. Dawniej uczep był polecany przede wszystkim w leczeniu schorzeń wątroby, nerek i pęcherza moczowego.
Wlewki z mocnego odwaru do odbytu polecane były przy hemoroidach i świądzie odbytu. Można sporządzić z uczepu ekstrakt wchodzący w skład żelu lub maści doodbytniczej, jak i również czopków per rectum.
Ziele, owoc, kwiat uczepu polecam kojarzyć w mieszankach urologicznych z zielem wrzosu – Herba Ericae, liściem mącznicy – Folium Uvae ursi, zielem rdestu ptasiego – Herba Polygoni avicularis, korą bzu czarnego – Cortex Sambuci nigri, kwiatem bławatka – Flos Cyani, zielem skrzypu – Herba Equiseti, korzeniem wilżyny – Radix Ononidis, zielem połonicznika – Herba Herniariae, zielem nawłoci – Herba Solidaginis, liście/korą/gałązkami brzozy – Folium, Cortex seu Frondes Betulae, owocem selera lub pietruszki – Fructus Apii seu Petroselini, korzeniem lubczyka – Radix Levistici, owocem jałowca – Fructus Juniperi. Mieszając te zioła uzyskamy doskonałe preparaty stosowane w leczeniu stanów zapalnych, infekcji i kamicy układu moczowego. Pamiętajmy, że połonicznik, pomocnik (Herba Chimaphilae = Pirolae umbellatae), wrzos, liść/kora gruszy, liść mącznicy, liść borówki to przede wszystkim zioła odkażające nerki, moczowody i pęcherz moczowy (urodesinficientia). Kora i korzeń bzu czarnego, jałowiec, wilżyna, pietruszka, seler, czy lubczyk to surowce o działaniu głównie moczopędnym (hydragogum, diureticum). Kwiat bławatka, brzoza, skrzyp, ale również ortosyfon, bez czarny, rdest wpływają wyraźnie przeciwzapalnie na układ moczowy (antiphlogisticum).
![bidens_tripartita_L [1280x768]](https://rozanski.li/wp-content/uploads/2011/09/bidens_tripartita_L-1280x76822.jpg "bidens_tripartita_L [1280x768]")
![bidens_tripartitus [1280x768]](https://rozanski.li/wp-content/uploads/2011/09/bidens_tripartitus-1280x76822.jpg "bidens_tripartitus [1280x768]")
Uczep amerykański, Swarzędz, wrzesień 2011 r.
Napar – Infusum Bidentis: 1 czubata łyżka świeżo rozdrobnionego surowca na 1 szklankę wrzącej wody; przykryć i odstawić na 20-30 minut, przecedzić. 2-3 szklanki naparu dziennie. Można użyć również świeży surowiec. Jeżeli decydujemy się na owoce lub koszyczki kwiatowe – wziąć 1 płaską łyżkę tych surowców na szklankę wrzątku. Odwar do lewatyw – gotować 20 minut pod przykryciem, bardzo powoli (1 łyżka surowca na szklankę wody).
Nalewka na koszyczkach kwiatowych i owocach (Tinctura ex Flos/Fructus Bidentis): 1 cz. świeżych kwiatów oraz (lub) owoców rozdrobnionych zalać 5 częściami ciepłego alkoholu 60%, odstawić na przynajmniej 7 dni. Zażywać po 1-2 łyżeczki przy refluxie, zastojach żółci, bólach brzucha, niestrawności, ustaniu perystaltyki jelit, zadyszce, kołataniu serca, nerwicy żołądka i jelit.
Nalewka ze świeżego ziela na winie wytrawnym lub alkoholu 20-30% /Tinctura Bidentis recens/: 1 część surowca świeżego na 3 części wybranego alkoholu, wytrawiać przynajmniej tydzień. 1 kieliszek dziennie dla poprawienia trawienia i na wzmocnienie. Ponadto do okładów o obmywań na trudno gojące się rany.
Maceratio Bidentis z świeżego ziela: 1 część świeżego rozdrobnionego (siekanego, zmielonego, zmiksowanego) surowca na 3 części zimnej wody zdrojowej, pozostawić na 6-8 godzin (pod przykryciem), przecedzić. Stosować jako źródło witaminy C, karotenoidów i flawonoidów, chlorofilu. Na wzmocnienie, dla odtrucia organizmu. Do okładów na rany i wypryski. Dla stabilizacji witaminy C (w maceracie) polecam wodę do maceratu zakwasić sokiem z cytryny lub kwasem jabłkowym, bursztynowym, albo cytrynowym. Macerat można mrozić na zimę w woreczkach do lodu.
![bidens_tripart [1280x768]](https://rozanski.li/wp-content/uploads/2011/09/bidens_tripart-1280x76822.jpg "bidens_tripart [1280x768]")
![bidens_tripartita [1280x768]](https://rozanski.li/wp-content/uploads/2011/09/bidens_tripartita-1280x7683122.jpg "bidens_tripartita [1280x768]")
![bidensTripartitus [1280x768]](https://rozanski.li/wp-content/uploads/2011/09/bidensTripartitus-1280x76822.jpg "bidensTripartitus [1280x768]")
![bidens_tripartita_flos [1280x768]](https://rozanski.li/wp-content/uploads/2011/09/bidens_tripartita_flos-1280x76822.jpg "bidens_tripartita_flos [1280x768]")
Uczep trójlistkowy – Bidens tripartita Linne – odmiana uczepu trójlistkowego o liściach niepodzielonych lub podzielonych częściowo; Swarzędz-Zalasewo, sierpień 2011 r.
Related Posts
Theae viridis folium – liść zielonej herbaty w fitoterapii i kosmetologii.
Kalina – Viburnum
Stront w dawnej i współczesnej medycynie oraz kosmetologii
Liść brzozy – Folium Betulae
Wydano monografię naukową VI konferencji “Rośliny zielarskie, kosmetyki naturalne i żywność funkcjonalna” – Medycyna komplementarna w zapobieganiu i leczeniu chorób cywilizacyjnych, Krosno-Wrocław 2019.
dział mieszanki ziołowe naprawiony
No ja na przykład zbierałem uczep w środku lasu. Nad stawami jest tylko zwisły. Rosjanie czasem stosują zwisły ale rzadko i chyba coś na jego temat widziałem tylko w 1 czy 2 książkach. Sytuacja więc jest bliźniaczo podobna jak u czyśćców gdzie leśny jest często stosowany a błotny rzadko. Ech skoro tak trudno nazbierać kwiatków uczepu to spróbuję to uczynić 🙂 Swoją drogą zaobserwowałem pewną prawidłowość. Otóż w lasach gdzie zbieram uczep kwitnie wcześniej głowienka /niestety w tym roku nie zebrałem wiele bo oba kwitnienia jej przypadły podczas lipcowych deszczów/. Obie rośliny zostały zaatakowane przez jakąś chorobę, polegającą na pojawianiu się na liściach rdzawych plam, przy czym są takie miejsca gdzie uczep nie został zaatakowany, a głowienka w całym lesie ma rdzawe plamy. Jak się na to napatrzę to wracam do domu po prostu chory, bo nikogo, poza mną, to nie obchodzi. 🙁
Witam
Też niekiedy spotykam piękną populację roślin i niestety jest porażona chorobą wirusową, grzybową lub została zaatakowana przez owady. Nie pozostaje wtedy nic innego jak udać się w zupełnie inne miejsce. W zeszłym roku, np w dolinie Jasiołki na wysokości Męcinki całe łany czosnku niedźwiedziego były zaatakowane wirusem. Podobnie jest z liśćmi wierzby iwy lub uszatej, rzadko znaleźć można zdrowe drzewa.
Rosyjska medycyna ludowa poleca uczep do picia i obmywań przy łuszczycy.
Rosyjska medycyna naukowa poleca uczep do obmywań ran i otarć. Wchodzi w skład zalecanych kąpieli uelastycznijących skórę przy terapii stulejki u małych chłopców.
Afra produkująca nalewkę z uczepu też podaje o możliwości korzystnego jej oddziaływania przy łuszczycy. Tylko dlaczego jest w niej tylko 27 % etanolu ? Tego już firma nie wyjaśnia /nalewki o tam skromnej zawartości etanolu rzadko się robi – doktor poleca takową w przypadku psianki stosowanej dla celów zewnętrznych/.
No a ja dziś znalazłem cały lasek zdrowej wierzby iwy, a właściwie dopiero teraz ją zidentyfikowałem :). Ktoś zaczął ją już trochę wycinać. Korzystając z tego zebrałem trochę kory. W maju nazbieram gałązek i jak ususzę to doktorowi wyślę skoro tak trudno znaleźć zdrową iwę. 🙂 Nazbierałem zresztą kwiatu uczepu /po tym wpisie/ i jak tylko skończę sezon to doktor może się spodziewać przesyłki z kwiatem 🙂 Tak mój uczep pachnie bardzo. Doktor nic nie napisał jeszcze o widłaku goździstym to pewnie jego też wyślę do badań 🙂
A tak na marginesie to iwa wykazuje jakieś specyficzne działanie na tle innych wierzb ?
Minęło dwa miesiące a ja sezonu nadal nie mogę zakończyć 🙂 Ciągle zbieram kory choć poza czeremchą i olszą taki termin nie jest najszczęśliwszy. No ale lepiej mieć taką korę jak żadną. Uczep też zresztą jeszcze nie wysłany 🙁
Ale mam pytanie czy napar z kwiatów uczepu można podawać małym dzieciom ? Chodzi tu głównie o ustanie perystaltyki jelit ?
Życzę doktorowi więcej czasu na pisanie bloga w 2012 roku, a przede wszystkim dużo zdrowia i by wena nie opuszczała go ani na chwilę.
Wszystkim czytelnikom bloga także życzę dużo zdrowia i wszelkiej pomyślności w 2012.
Dzień dobry
Chciałem zapytać pana Henryka o to czy istnieją jakies przeciwwskazania aby połaczyć uczep z ostrożniem warzywnym ? Mieszanka wydaje mi sie ciekawa , szczególnie aby zastosowac ja u chorych z chorobami skórnymi mających problemy wątropowe.
Dziękuję i pozdrawiam- Freshbynature
Witam
Mam pytanie i do Doktora jak innych bardziej doświadczonych forumowiczów
Często są podawane ilości rożnych mieszanek w gramach i wtedy nie ma problemu
Mam niejasność kiedy jest podawany przepis w „częściach”
Rozumuję że jeśli pierwsza pozycja zaznacza część objętościowa to pozostałe z przepisu składniki również mają być w częściach objętościowych np. przepisy z liśćmi jabłoni
ale jeśli nie ma takiego dopisku to jak mam to traktować np tutaj przy nalewce z uczepu 1 część ziela na 5 części alkoholu tzn szklanka ziela na 5 szklanek alkoholu ???
Drugie pytanie jak mieszać zioła z uczepem podaje Pan Henryk bardzo dużo ziół czy mam wybrać po jednym z każdej grupy odkażającej, moczopędnej i przeciwzapalnej? Mam problem z prawą nerka był stan zapalny brałam leki jakie wypisali furagin – źle się czułam okazało się że jestem uczulona – a pęcherz lepiej ale jak zmarznę to mam parcie i takie posikiwanie i cewka często była jakby podrażniona – przebadałam jeszcze raz i okazało się ze jest piasek w nerce – to chyba wyjaśnia podrażnienie cewki. Fakt lekarz który robił mi USG nerek ostrzegał że taki stan zapalny nerki może nawracać, dawać objawy i że to długi proces powrotu do całkowitego zdrowia. Chcę zrobić taką mieszankę aby nie czuć wciąż tego dyskomfortu – jestem nowicjusz proszę o podpowiedzi 🙂
Pozdrawiam serdecznie
Z immunologicznego punktu widzenia ta roślina to strzał w 10 jeśli chodzi o leczenie boreliozy.
Hamuje uwalnianie cytokin zapalnych, TNF-α i interleukiny-6, aktywuje cytokiny Th2(IL-4,IL5). Więc zebrałem trochę już niedojrzałych owoców no i oczywiście zrobiłem ocet 🙂 Swoją drogą fajnie by było bo doktor na kurs zrobił zestawienie jakie zioła pobudzają wydzielanie takich czy innych cytokin a hamują wytwarzanie innych. Była by to strasznie cenna rzecz i usprawniła by fitoterapię wielu chorób. Obecnie są już przecież badania które łączą nadmiar lub niedobór pewnych cytokin z chorobami.
Szkoda że obecna pogoda pokrzyżowała mi plany zbioru niedojrzały i dojrzałych owoców uczepu. Tym bardziej że w sobotę jest nów toteż zbiór ziół najlepiej zacząć po nim. Ja zbieram i teraz lecz odnotowuje że to roślina zebrana w okolicach nowiu. I będę miał okazję zweryfikować tezę czy należy lub nie należy zbierać ziół przed nowiem. W każdym razie niektórzy etnobotanicy twierdzą, że rośliny najwięcej składników aktywnych mają w okresie 5-6 dni po pełni.