Bukwica zwyczajna (lekarska) – Betonica officinalis L. jako środek uspokajający i przeciwlękowy.

Bukwica zwyczajna (lekarska) – Betonica officinalis L. (=Stachys officinalis (Linne) Trev.) należy do rodziny jasnotowatych; jest to roślina wieloletnia powszechnie występująca na pogórzu i w górach naszego kraju, łatwa do uprawy, a do tego bardzo ozdobna i miododajna.

Ziele bukwicy zasobne jest w betainy – ok. 0,5% (stachydryna, betonicyna, turycyna), fenolokwasy (rozmarynowy, cynamonowy, kawowy, ferulowy, syryngowy, wanilinowy, p-kumarowy, p-hydroksybenzosowy, chlorogenowy), depsydy, garbniki (ok. 15%), gorycze, cholinę, irydoidy (harpagozyd), olejek eteryczny.

Cenne są (cytoprotekcyjne, ochronne na trzustkę i wątrobę) fenyloetanoidy, np. akteozyd, forsycjozyd B, leukosceptozyd B, betoniozydy A-E, kampneozyd II. Bukwica ułatwia zasypianie, znosi nerwice, hamuje biegunki i bolesne skurcze towarzyszące nieżytom żołądka i jelit. Jest pomocna w terapii nieżytu układu oddechowego, likwiduje stany zapalne błon śluzowych jamy ustnej i gardła.

Przy zastosowaniu na błony śluzowe i skórę wpływa ściągająco, przeciwbakteryjnie, gojąco i przeciwzapalnie. Działa przeciwbólowo. Posiada składniki przeciwreumatyczne i przeciwartretyczne oraz przeciwzapalne na stawy i mięśnie.

Dawniej bukwicę używano w leczeniu dychawicy oskrzelowej, padaczki, zaflegmienia płuc, żółtaczki, zaburzeń trawiennych, bólu głowy, gośćca i nieżytów układu oddechowego. Zewnętrznie do okładów przy zwichnięciach i uderzeniach (krwiaki, obrzęk). Obniża poziom glukozy w osoczu krwi, działa przeciwcukrzycowo. Bukwica jest bezpieczna w stosowaniu. 1-2% napary należy przyjmować 2-3 razy dziennie po 120 ml. Efektywne są również nalewki, zażywane po 3-5 ml 2 razy dziennie, sporządzane na alkoholu 60% (1 część kwitnącego ziela na 10 części etanolu).

Przy zaburzeniach snu, nerwicach i lękach doskonała jest mieszanka ziołowa podana przez dra med. Gerharda Madausa:

Rp.

Flor. Lavandulae (kwiat lawendy)

Rhiz. Valerianae (kłącze kozłka)

Strob. Lupuli (szyszka chmielu)

Hb. Betonicae (ziele bukwicy)

Hb. Hyperici (ziele dziurawca)

Zioła zmieszać w równych proporcjach, np. po 20 g.

2 łyżeczki od herbaty mieszanki zaparzyć w szklance wody, wypić ciepłe przed snem.