Goździk kropkowany – Dianthus deltoides L. w leczeniu chorób układu oddechowego

Goździk kropkowany – Dianthus deltoides Linne,(Heide-Nelke, Oeillet a delta, Garofano minore, Neglina) z rodziny goździkowatych – Caryophyllaceae ma żywo ciemnoróżowe kwiaty. Płatki wewnątrz pokryte są nieregularnie białymi plamkami (kropki). Ponadto wewnątrz kwiatu widoczny jest pierścień z ciemnych plamek. Łodygi cienkie; liście równowąsko-lancetowate, 3-nerwowe, liście dolne – tępe, liście górne – zaostrzone na końcu. Kwitnie od czerwca do września. Rośnie na łąkach, pastwiskach, na polanach, często w dolinach rzek. Jest rośliną wieloletnią. Dorasta nawet do 40 cm wys., choć przeciętnie 20-30 cm.

Roślina dostarcza ziele, zbierane w czasie kwitnienia – Herba Dianthi deltoidis. Zawiera saponiny trójterpenowe (diantozydy), luteolinę i apigeninę, alkohole cukrowe (pinitol) i fenolokwasy.

Działanie: wykrztuśne, antyseptyczne. Wzmaga sekrecję śluzu w oskrzelach i jednocześnie ułatwia wydalanie śluzu z oskrzeli dzięki sekretolitycznym właściwościom związków saponinowych.
Wskazania: bronchitis; pertussis, asthma, pneumonia. Pomocny w leczeniu chrypki, kaszlu, zapalenia oskrzeli, krtani i tchawicy, przy katarze nosa. Korzystnie działa przy przeziębieniu, anginie, grypie.

Goździk kropkowany – Dianthus deltoides L.; sierpień 2009, Nadwarciański Park Krajobrazowy.

Przetwory:
1. Napar z ziela goździka suchego i rozdrobnionego – Infusum Dianthi deltoidis: 1-2 łyżki ziela zalać 2 szklankami wrzącej wody lub mleka, parzyć 20-30 minut, przecedzić. Dodać miód, propolis lub sok malinowy, nieco rumu. Pić co 4-6 godzin po 1/2-1 szklance takiego naparu.

2. Macerat ze świeżego ziela goździka – Maceratio Dianthi deltoidis: pół szklanki zmielonego świeżego ziela goździka zalać 1 szklanką chłodnej wody zdrojowej lub przegotowanej; odstawić na 6-8 godzin, przecedzić. Pic małymi porcjami w ciągu dnia, z miodem, sokiem malinowym przy nieżycie układu oddechowego i przeziębieniu. Macerat można zakonserwować alkoholem 40% w proporcji 1:1.

3. Syrop – Sirupus Dianthi deltoidis: 1 szklankę świeżego zmielonego ziela goździka zalać 1 szklanką wrzącej wody, odstawić na 45 minut, przecedzić. Dodać 100 ml rumu, 100 ml miodu, sok z cytryny i 50 ml soku malinowego (prawdziwego) lub aroniowego. Wymieszać. Zażywać (1 łyżka 4 razy dziennie) przy infekcjach i stanach zapalnych dróg oddechowych oraz przeziębieniu i grypie. Do gorącego naparu można dodać anyż gwiazdkowy rozdrobniony w moździerzu, anyż prawdziwy pognieciony, goździki przyprawowe albo nieco imbiru suszonego albo świeżego.Składniki te dodadzą dodatkowo aromat i smak oraz dopełnią działanie antybakteryjne, rozkurczowe i wykrztuśne goździka.

Ziela goździka kropkowanego nie można kupić w sklepach. Trzeba go pozyskać ze stanu naturalnego lub z własnej uprawy.