Archiwa

luty 2025
P W Ś C P S N
 12
3456789
10111213141516
17181920212223
2425262728  

Archiwa

Tysiącznik = centuria – Erythraea centaurium (L.) Pers. i sekoirydoidy

Tysiącznik, czyli centuria Erythraea centaurium (L.) Pers. = Centaurium erythraea Rafn. = Centaurium umbellatum Gilibert(rodzina: goryczkowate – Gentianaceae) był nazywany również czerwieńcem albo żółcią ziemną. W medycynie oficjalnej i ludowej uznany jako środek poprawiający trawienie, gorzki i pobudzający wątrobę. W XIX wieku leczono nim również uderzenia krwi do głowy, niedokrwistość, choroby pasożytnicze przewodu pokarmowego i żółtaczkę. Niewątpliwie tysiącznik pobudza wydzielanie śliny, soku żołądkowego, soku jelitowego, trzustkowego i żółci. Przyśpiesza i usprawnia trawienie oraz wchłanianie składników pokarmowych, przez co poprawia ogólny stan chorego. Pobudza fizycznie i psychicznie. Świeże pogniecone ziele i maceraty z ziela świeżego przyśpieszają gojenie ran, wyprysków i owrzodzeń. Pobudza procesy odtruwania. Wzmaga przemianę materii. Zapobiega atonii jelit i reguluje wypróżnienia. Niedawno opisano właściwości przeciwgorączkowe tysiącznika. Centuria występuje w całej Polsce na łąkach, polanach, zboczach, nieużytkach, ugorach, wokół pastwisk.

Surowcem leczniczym jest ziele centuriiHerba Centaurii (Tausendgüldenkraut, ang. Centaury), objęte przez Farmakopeę Europejską 5, Farmakopeę Polską III oraz Farmakopeę Szwajcarską (Ph. Helvetica) VI. farmakopea Polska III określała jedynie wilgotność (nie więcej niż 10%) i zawartość popiołu (nie więcej niż 6%). Wg Ph. Helvetica wartość goryczy przynajmniej 100. Wg Ph.Eur. wartość goryczy 2000 (różnice wynikają z różnych metod określania goryczy).

Ziele tysiącznika zawiera sekoirydoidy w formie glikozydów ( ok. 5%): gentiopicrosid, swerosid, centapicrin, deacetylcentapicrin, centaurosid; ksantony (eustomina, demetyloeustomina), flawonoidy, fenolokwasy (kwas protokatechowy, synapowy, kawowy, waniliowym ferulowy, syringowy, p-kumarowy, m-hydroksybenzoesowy, p-hydroksybenzoesowy, 3,4-dwuhydroksyfenylooctowy), trójterpeny (alfa- i beta-amyryna), erytrodiol, kwas krategolowy, oleanolowy, laktony oleanolowe), fitosterole (sitosterol, kampesterol), kumaryny, estry kwasu tereftalowego, alkaloidy (gentianine = gencjanina, gentianidine = gencjanidyna, gentioflavine – gencjoflawina), n-alkany (nonakozan, heptakozan), woski, kwasy tłuszczowe (palmowy, stearowy). Gencjopikryna ma właściwości antymalaryczne. Fenolokwasy mają działanie przeciwgorączkowe.

Z ziela sporządza się napar. Wg Ph. Helvetica jednorazowa dawka w naparze to 2 g. W praktyce 1 łyżka na szklankę wrzątku, wypić w ciągu dnia małymi porcjami.

1 comment to Tysiącznik = centuria – Erythraea centaurium (L.) Pers. i sekoirydoidy

  • Irena

    W Algierii spotkałam się z centurią jako składnikiem mieszanki przeciw pasożytom układu pokarmowego, w towarzystwie szanty zwyczajnej i kulnika. Wynika z tego, że chodzi głównie o działanie przeczyszczające, a nie o jakieś szczególe właściwości przeciwpasożytnicze.

Leave a Reply