|
|
Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Krośnie oraz Polskie Towarzystwo Zielarzy i Fitoterapeutów zapraszają do udziału w klimatycznych wydarzeniach zorganizowanych w ramach cyklu: Z polskich ziół ciągnione treści.
W programie wędrówka zielarska i wykład.
Wydarzenia odbędą się w ramach Karpackich Klimatów.
18 sierpnia (piątek), godzina 9.00-13.00
Wędrówka zielarska: Zioła terenów podmokłych Tabor-Morwawa
Zajęcia terenowe poprowadzą: dr Dominik Wróbel i dr Henryk Różański
Miejsce zbiórki: Krzyż W hołdzie poległym w I wojnie Światowej
Klimkówka-Ladzin, koło Rymanowa, lokalizacja na mapie: https://goo.gl/maps/jyzkjYctihzqo2ux7
Opłata za udział w zajęciach terenowych 20 zł
Opłatę należy wpłacić na konto: Polskie Towarzystwo Zielarzy i Fitoterapeutów
03 1020 2964 0000 6302 0136 0478
Ograniczona liczba miejsc. Obowiązuje wcześniejsza rejestracja.
Link do rejestracji:
20 sierpnia (niedziela), godzina 10.00-11.30
Wykład: Rośliny lecznicze torfowisk. Torf w medycynie – dr Henryk Różański i dr Dominik Wróbel
Na wykład wstęp wolny.
Rodzaj pęcherznica – Physocarpus obejmuje 20 gatunków, które pochodzą z Ameryki Północnej i Azji Północno-Wschodniej. Mają formę krzewów o sezonowym ulistnieniu.
Niektóre gatunki są lecznicze, choć w Polsce bardzo mało znane pod tym względem. Raczej traktowane jako rośliny ozdobne. Rozdęte owocostany uważane za niejadalne, a niesłusznie, bowiem w razie głodu można przygotować z nich pożywny bulion ziołowy, który można wzbogacić w dzikie rośliny warzywne (barszcz, marchew zwyczajna (dzika), rzeżucha, tasznik, słonecznik bulwiasty, korzenie ziarnopłonu…). Przez ostatnie dwa lata badałem skład chemiczny pęcherznicy kalinolistnej, bowiem w literaturze są bardzo skąpe informacje.
Najbardziej znanym gatunkiem jest pęcherznica kalinolistna – Physocarpus opulifolius (L.) Maxim., która pochodzi ze wschodniej części Ameryki Północnej. Dorasta do 3 m wysokości. Liście są żółtawozielone, okrągłe, do sercowatych. Kwiaty białe, różowo nabiegłe. Czerwone mieszki zawierają żółtawe nasiona. Uzyskano odmiany o żółtych i czerwonych/buraczkowych liściach. W Europie uprawiane są również: Physocarpus monogynus (Torrey) J.M. Coulter (pochodzi z zachodniej i środkowej części Ameryki Północnej; jasnozielone liście są podobne do liści porzeczki, kwitnie wiosną – na biało) i pęcherznica główkowata – Physocarpus capitatus (Pursh) Kuntze (występuje naturalnie w zachodniej części Ameryki Północnej; liście głęboko klapowane, brzegiem piłkowane, za młodu są lepkie, pokryte włoskami; kwiaty kremowe). Preferują gleby zasobne w wapń. Lubią stanowiska słoneczne.
W Ameryce Północnej wykorzystywano zdrewniałe pędy pęcherznic do wyrobu łuków i strzał. Korzenie uważano za dobry lek przeciwbólowy (gotowane w wodzie, odwar do obmywania i okładów na rany, stłuczenia, obolałe miejsca; okłady z rozdrobnionych ugotowanych korzeni). W Ameryce Północnej pęcherznice stosowane były w medycynie ludowej jako antidotum, środek wymiotny, przeczyszczający, przeciwrobaczy. Ponadto kora do wytwarzania brązowego barwnika (zmieszana z korą cedru).
Z tego względu, że Indianie stosowali pęcherznice jako środek rozwalniający i wymiotny w niektórych publikacjach amerykańskich uznano te rośliny za trujące.
Moje wielokrotne próby z różnymi dawkami naparu z liści, kwiatów, odwaru z kory, gałązek i owoców pęcherznicy kalinolistnej nie wykazały działania wymiotnego i przeczyszczającego (surowca pochodzącego z roślin uprawianych w Europie).
W liściach, pędach i owocach pęcherznicy kalinolistnej zawarte są flawonoidy – ok. 2% w liściach i pędach, ok. ok. 1,2% w kwiatostanach, ok. 0,5% w owocach (hiperozyd, rutyna, astragalina, kwercetyna, awikularyna), fenolokwasy (pochodne kwasu kawoilochinowego, kwas kawowy, kwas galusowy, kwas p-kumarowy), antocyjany, garbniki ((w korze 4,5-5%, w owocach 1,8-2%), trójterpeny – w owocach ok. 1%, w korze i gałązkach 1,2-1,6% (kwas betulinowy, ursolowy, kawoilo-oleanolowy).
Owocostany: tłuszcze 7-12%, białko 10%, pektyny 0,5%, fitosterole 0,23-0,24% (w przeliczeniu na sytosterol), witamina C 33-36 mg/100 g (liście 88-112 mg/100 g), flawonoidy 0,5-0,6%, trójterpeny (0,7-1,1%).
Działanie farmakologiczne: przeciwwysiękowe i przeciwzapalne, uspokajające, hipotensyjne, silnie moczopędne, przeciwdusznicowe. Miejscowo zastosowane odwary 1,5-2% działają przeciwobrzękowo i przeciwbólowo, ściągająco. Przyspieszają gojenie ran i hamują krwawienia. Odwar jest dobry do okładów, płukanek, przemywania schorzałych i zranionych miejsc. Kora pęcherznicy wymieszana z łupinami kasztanów i orzechów włoskich ładnie zabarwia włosy na odcienie brązu (zależnie od stężenia). Bez dodatków również zmniejsza siwiznę i nadaje złocisty kolor jasnym włosom.
Tak jak wspomniałem surowiec krajowy nie wykazuje działania przeczyszczającego, opisywanego w niektórych publikacjach kanadyjskich i amerykańskich. Nalewka i intrakt z kwiatostanów oraz owocostanów poprawiają mikcję, znoszą stan zapalny i obrzęk gruczołu krokowego. Z tego co do tej pory zaobserwowałem to odwar z owoców, pędów i kory korzystnie działa przy stanach zapalnych i zakażeniach układu moczowego. Można łączyć z ziołami arbutynowymi (borówka, mącznica, sierpik, grusza…).
Osłodzony odwar miodem lub melasą wykazuje działanie wykrztuśne i jest pomocny przy kaszlu oraz katarze.
Wskazania: stany zapalne układu moczowego, nadciśnienie, alergia, zapalenie żył, dusznica bolesna, żylaki, pękanie naczyń włosowatych, stany zapalne spojówek i powiek, obrzęk i stan zapalny gruczołu krokowego, zaburzenia oddawania moczu, skłonności do infekcji cewki moczowej; przeziębienie, uporczywy kaszel (także kaszel u palaczy tradycyjnych wyrobów i e-papierosów).
Pączki, kwiaty i młode liście jadalne. Dobrze źródło kwasu jabłkowego, witaminy C i flawonoidów.
Z owocostanów bogatych w tłuszcze, białka i fitosterole – odwary odżywcze oraz w celu leczenia zapalenia i przerostu gruczołu krokowego.
Zewnętrznie: trądzik różowaty, stany zapalne skóry, plamice naczyniowe, opuchlizny, urazy, siniaki (okłady z octu, odwaru, naparu, rozcieńczonej nalewki).
Napar 1-1,5% z kwiatów działa rozkurczowo i uspokajająco (120 ml kilka razy dziennie). Jest cenny w formie naparu do przemywania skóry z wypryskami i stanem zapalnym oraz plamicami naczyniowymi i teleangiektazjami.
Napar z liści 1-1,5% po 120 ml 2-3 razy dziennie; odwar z owocostanów, kory, gałązek 1-1,5% po 100-120 ml kilka razy dziennie; nalewka, intrakt 1:10 na etanolu 60% – doustnie 2,5-5 ml 2-3 razy dziennie w 100 ml wody; do sporządzania roztworów 5-10 ml intraktu lub nalewki na 100 ml wody przegotowanej.
Ocet pęcherznicowy – Acetum Physocarpi: 100 g gałązek lub kory zalać 700 ml octu 8-10%, macerować miesiąc. Zażywać doustnie po 5 ml w 100 ml wody 3 razy dziennie przy zaburzeniach trawiennych i zakażeniu układu moczowego. 15 ml octu z pęcherznicy/100 ml wody – do okładów i przemywania (siniaki, opuchlizny, stany zapalne, ukąszenia owadów/roztoczy). Do płukania jamy ustnej przy zapaleniu dziąseł.
Oxymel Physocarpi: 100 ml octu z pęcherznicy wymieszać ze 100 ml miodu lub melasy. Zażywać przy przeziębieniu i kaszlu (10 ml 4 razy dziennie).
Syrop pęcherznicowy – Sirupus Physocarpi: 100 ml nalewki z pęcherznicy lub 100 ml 2% odwaru z gałązek pęcherznicy wymieszać z 100 ml miodu lub melasy. Zażywać przy nieżytach układu oddechowego (1 łyżka 3-4 razy dz.).
Odwar gotować na wolnym ogniu przez 10 o 20 minut, potem zostawić do naciągnięcia pod przykryciem jeszcze ok. 15 minut.
Rodzaj konopie – Cannabis obejmuje 3 gatunki: konopie siewne – Cannabis sativa Linne, konopie indyjskie Cannabis indica Lamarck i konopie dzikie – Cannabis ruderalis Janischewsky. W układzie chemotaksonomicznym R. Hegnaeura znajdziemy tylko 1 gatunek – konopie siewne Cannabis sativa L., pozostałe są to podgatunki i mieszańce.
Nowe badania genetyczne poddały w wątpliwość sens wydzielania konopi dzikiej jako gatunku. Dlatego obecnie wymienia się Cannabis sativa var. spontanea Vav. (= Cannabis sativa var. ruderalis (Janisch.) S.Z.Liou – konopie dzikie jako odmiana, w niektórych systemach jako podgatunek), Cannabis sativa var. sativa (konopie siewne, uprawne) i konopie indyjskie – Cannabis indica Lam. Rodzaj Cannabis zaliczny jest do rodziny konopiowatych – Cannabaceae. Rodzina konopiowatych obejmuje 10 rodzajów. Obok konopi należą do niej, np. chmiel – Humulus, wiązowiec – Celtis, Trema, Aphanathe, czy Lozanella.
Konopie dzikie rośnie w Azji i Europie na siedliskach ruderalnych oraz wzdłuż większych rzek, np. w Polsce w dolinie Warty, Odry, Wisły. Lokalnie może występować licznie. Tworzy mieszańce z Cannabis sativa i Cannabis indica.
Konopie siewne w postaci licznych odmian jest uprawiane do celów przemysłowych. Stanowi źródło włókna, oleju, biomasy oraz cennych substancji farmakologicznie czynnych (chlorofil, kanabinoidy, olejek eteryczny, witamina K).
Olejek eteryczny z konopi siewnej zawiera wg Hegnauera: p-cymol, mircen, humulen, kariofilen, limonen, eugenol, a nawet gwajakol. Wśród monoterpenów olejku eterycznego z konopi siewnej można wyróżnić mircen (29-65%), alfa-pinen (4-16%) i beta-pinen (ok. 2,5%). Spośród seskwiterpenów warto wymienić beta-kariofilen (28-35%), alfa-humulen (10-12%) i allo-aromadendren (ok. 4%). Charakterystyczny dla olejku jest epitlenek kariofilenu (4,5-10%). Olejek eteryczny konopny działa przeciwzapalnie miejscowo i ogólnie oraz przeciwbólowo. Reguluje przepływ moczu, zapobiega kolkom i wzdęciom. hamuje rozwój grzybów i bakterii chorobotwórczych. Rozluźnia psychicznie, a jednocześnie wzmacnia. Polecany jest przy zaburzeniach trawiennych, stresie, nadmiernym napięciu mięśni szkieletowych, katarze, kaszlu, zaflegmieniu płuc, kolce moczowej i żółciowej. Miejscowo w chorobach reumatycznych, przeziębieniach i nerwobólach. Doustnie można zażywać 5-8 kropli olejku 1-3 razy dziennie na melasie lub miodzie. Do wcierań i masażu 1 ml olejku na 19 ml oleju lnianego, konopnego tłustego lub rydzowego. Olejek eteryczny i tłusty konopny w maściach i mazidłach przyspieszają gojenie ran i owrzodzeń oraz ustępowanie siniaków.
Z wszystkich konopi mogą być wyodrębniane poszczególne frakcje kanabinoidów lub ich mieszaniny. Na skalę przemysłową ekstrakcje taką przeprowadza się nadkrytycznym CO2.
Konopie indyjskie oraz produkty jego przetworzenia (marihuana, haszysz) są środkami nielegalnymi na terenie naszego kraju. Składnikami czynnymi konopi są kanabinoidy, mające charakter terpenoidów. Najważniejsze z nich to kanabinole i kanabidiole.
Właściwy i tradycyjny haszysz otrzymuje się przez gotowanie liści i kwiatów konopi w wodzie z dodatkiem masła, zagęszczenie, dodanie przypraw korzennych i cukru. Pomimo, że wszedł do licznych lekospisów w minionych wiekach to jednak duża zmienność, różna jakość surowca zniechęcały do stosowania konopi w medycynie. przeglądając dawne podręczniki farmakologii wybitnych autorów (m.in. J. Hano, J. Supniewski, H. Meyer i R. Gottlieb, J. Dadlez i P. Kubikowski, F. Penzoldt) spotykamy negatywne opinie na temat stosowania konopi indyjskiej w lecznictwie. Monografię ziela konopi indyjskiej zamieszczono w Farmakopei Polskiej II, wówczas zaliczano je do środków odurzających. W Farmakopei Polskiej III już nie uwzględniono tego surowca. Na początku XX wieku w Polsce Herba Cannabis indicae traktowano jako środek uspokajający w chorobach nerwowych, psychicznych, przy bezsenności, w delirium tremens, w neurastenii i histerii.
W 1964 r. zidentyfikowano składnik THC – tetrahydrokanabinol (dr Raphael Mechoulam w Instytucie Naukowym Weizmanna w Izraelu). Żywica kopi indyjskiej zawiera od 3 do 22% THC, liście w pobliżu kwiatów 5-6% THC, liście niżej położone oraz łodygi 1% i mniej THC. Osobniki męskie konopi są mało wartościowe, mają niską zawartość THC, poniżej 1 %. Nasiona konopi nie zawierają THC. We frakcji THC najważniejsze to (-) – Δ9 – trans- tetrahydrokanabinol i (+) – Δ9 – trans- tetrahydrokanabinol
(-) – Δ 9 – cis- tetrahydrokanabinol i (+) – Δ 9 – cis- tetrahydrokanabinol. Formy cis- nie są psychoaktywne. Aktywne są izomery trans, np. (-) – Δ9-trans-THC (dronabinol), jest 6 do 100 razy silniejszy niż (+)-Δ9–trans-THC. Kanabinoidy to lipofilowy składnik żywicy.
Według dra med. Gerharda Madausa (1890-1942) wyciągi z Cannabis indica wywołują euforię, ale efekty są indywidualne, w zależności od pacjenta i stanu fizjologicznego. U niektórych pacjentów percepcja była rozmyta i występowały zaburzenia poczucia czasu. Spostrzegał zwiększone libido, potem silne uspokojenie i sen. U pacjentów obserwował przeczulicę na bodźce, myślenie żywo plastyczne i obrazowe. W terapiach biologicznych Madausa surowcem było ziele, kwiatostany żeńskie, żywica i ekstrakty. Podane przez niego dawki wynosiły 0,2 g, dziennie 0,5 g (ziele – wierzchołki), choć wymieniał również wyższe: 0,5 g jednorazowo, 2 g dobowo. Powołując się na Farmakopeę Szwajcarską nalewka z konopi indyjskiej mogła być stosowana w dawce jednorazowej 1 g, a dobowej 3 g.
THC do mózgu przechodzi w ciągu 20-30 minut. Kanabinoidy przenikają przez łożysko do płodu.
THC działa na OUN jako psychomimetyk (halucynogen) i związek prodepresyjny. Daje uczucie relaksu i dobrostanu (często jest porównanie z działaniem etanolu, ale rzadziej po THC występuje lekkomyślność i agresja). Pomimo, że zostaje zakłócona koordynacja ruchowa, to mniej naraża na wypadki drogowe. Przynosi też uczucie wyostrzonej uwagi sensorycznej z dźwiękami i światłami wydającymi się bardziej intensywnymi i fantastycznymi (w porównaniu z dietyloamidem kwasu D-lizergowego).
Haszysz pogarsza pamięć krótkotrwałą i wykonywanie prostych poleceń wymagających kojarzenia (subiektywne uczucie pewności siebie i zwiększonej kreatywności, które nie ma odzwierciedlenia w obiektywnej wydajności). Powoduje pogorszenie koordynacji ruchowej. Wywołuje katalepsję (nienaturalne pozycje ciała). Jest powodem tachykardii. Trwale rozszerza naczynia twardówki i spojówek (stąd efekt przekrwienia i szkliwienia oczu). Obniża ciśnienie śródgałkowe. Rozszerza oskrzela. Działa przeciwwymiotnie.
Pełne działanie farmakologiczne palonych konopi rozwija się przez godzinę i trwa 2-3 h. Powodują uzależnienie fizyczne i tolerancję (konieczność zwiększania dawek). Zespół abstynencyjny – odstawienia kanabinoidów: nudności, irytacja, tachykardia, pobudzenie, nadmierne pocenie się, jest jednak mało zaznaczony, stąd niektórzy autorzy uważają, że nie jest to grupa substancji uzależniających.
W 1988 roku wykryto u szczurów specyficzne receptory kanabinoidowe (Cannabinoid receptors – CB). Mózgowe receptory nazwano CB1, natomiast obwodowe CB2. Receptory kanabinoidowe związane są z białkami G: receptory CB1 przez białko G1/0 hamują cyklazę adenylanową oraz kanały wapniowe zależne od potencjału, aktywują natomiast kanały potasowe związane z białkiem G (GIRK), prowadząc do hiperpolaryzacji.
Receptory CB1 zlokalizowane w błonie komórkowej zakończeń nerwowych hamują wywołane depolaryzacją i napływem Ca2+ do komórki uwalnianie przekaźników z zakończeń presynaptycznych. CB1 zlokalizowane są przede wszystkim w hipokampie, móżdżku, podwzgórzu, istocie czarnej, w szlakach dopaminowych (stąd wpływ wzmagający apetyt, osłabiający pamięć, oddziaływanie na temperaturę ciała i mechanizm nagrody) oraz w korze mózgowej (efekt to osłabienie kojarzenia). CB1 występują również na obwodzie: śródbłonki, tkanka tłuszczowa (wzrost lipogenezy – syntezy tłuszczu).
Receptory CB2 umiejscowione są w śledzionie, migdałkach, grasicy, w limfocytach, monocytach, w mikrogleju (hamują reakcje immunologiczne); aktywują białko G, hamują odczuwanie bólu.
Zastosowanie kanabinoidów w medycynie jest obecnie rozwojowe i coraz szersze: jako środek przeciwwymiotny (w trakcie radio- i chemioterapii onkologicznej), ułatwiający przyrost masy ciała w trakcie wyczerpujących i wyniszczających chorób, jako środek poprawiający czynności ruchowe przy stwardnieniu rozsianym, obniżający ciśnienie wewnątrzgałkowe przy jaskrze, jako lek uśmierzający ból w nerwobólach. Kanabinoidy hamują ruchy mimowolne, stąd znalazły zastosowanie w leczeniu choroby Parkinsona oraz tików.
Prekursorem kanabinoidów u konopi jest kwas kanabigerolowy (CBGA). Najwięcej jest go w młodych roślinach oraz intensywnie wzrastających organach (przy stożkach wzrostu). Z tego kwasu powstaje kanabigerol (CBG), a następnie dalsze kanabinoidy. W miarę starzenia się rośliny spada poziom CBG. Otrzymano odmiany mające wysokie stężenie tego kanabinoidu w celach leczniczych. CBG oddziałuje myorelaksująco, przeciwbólowo i przeciwdepresyjnie. wzmacnia funkcję anandamidu – neuroprzekaźnika, który odgrywa rolę w zwiększaniu odczucia przyjemności i motywacji, regulowaniu apetytu i snu oraz łagodzeniu bólu. Działa przeciwzapalnie na jelita, stąd polecany jest w chorobie Leśniowskiego-Crohna, w zespole jelita drażliwego, przy zapaleniu uchyłków jelita grubego. Posiada potencjał antynowotworowy i antybakteryjny. Pomaga przy jaskrze normalizując ciśnienie śródgałkowe. Kanabigerol nie wpływa narkotycznie.
Cannabidiol, CBD – należy do kannabinoidów i działa przeciwzapalnie, przeciwdrgawkowo i przeciwlękowo. Wywiera wpływ immunosupresyjny (stąd polecany przy chorobach autoimmunizacyjnych, w tym przy przewlekłych stanach zapalnych jelit).
Działa neuroprotekcyjnie, miorelaksująco (stąd w stwardnieniu rozsianym). Zmniejsza częstość ataków padaczkowych u dzieci (z zespołem Lennoxa i Gastauta (LGS), zespołem Draveta). Immunosupresyjny wpływ kannabidiolu jest oparty na wzbudzaniu apoptozy w limfocytach T układu odpornościowego. Uśmierza ból. Znosi niepokój. Wpływa hipoglikemicznie. Zmniejsza apetyt. Zmniejsza wzrost komórek nowotworowych.
Kannabidiol jest zarejestrowany pod nazwą Epidiolex w USA i Epidyolex w UE jako lek na receptę.
Cannabinol (CBN) jest produktem utlenienia THC, który słabo wiąże się z receptorem kannabinoidowym Poprawia i pogłębia sen, uśmierza ból. Rozluźnia mięśnie szkieletowe.
Cannabinodiol (CBND) jest pochodną kanabidiolu i działa psychotropowo, obok THC.
Dr med. Gerhard Madaus opisał szczegółowo użycie konopi siewnej Cannabis sativa L. w medycynie ludowej i medycynie biologicznej. Paracelsus (1493-1541) zalecał konopie siewne w przykurczach. Hieronymus Bock – Tragus (1498-1554) stosował konopie siewne (nasiona) przy suchym kaszlu, a ziele do okładów przy podagrze (dnie moczanowej). Pietro Andrea Mattioli – Matthiolus (1501-1578) pisał, że sok z ziela usuwa ból ucha, a olej zalecał przy marskości wątroby, wywar z kolei przy przeziębieniu układu moczowego. Albrecht von Haller (1708-1777) uważał nasiona konopi za środek przeciwbólowy i znieczulający miejscowo i podawał przetwory konopi przy kaszlu, żółtaczce. Twierdził, podobnie jak Matthiolus, że konopie siewne obniża libido. Madaus powołując się na Friedricha (1845) pisał: szczyty pędów przy zaburzeniach oddawania moczu, przy pieczeniu i kłuciu podczas oddawania moczu, ponadto przeciwko początkowej rzeżączce, w chorobach oczu (osłabieniu, przy plamce na rogówce), w zapaleniu powrózków nasiennych i jąder. Wg Madausa w medycynie chińskiej jako środek przeciwcukrzycowy, przy czym najpierw daje hiperglikemię, a potem hipoglikemiczny efekt. Kwitnąca roślina hamuje rozwój grzybów pleśniowych (Aspergillus). Rozszerza źrenice po podaniu do oka.
Mistrz i mój Idol dr med. Gerhard Madaus (1890-1942)
Madaus należał do nielicznych autorów, którzy podawali rzeczywiste użycie danego zioła w medycynie ludowej różnych krajów lub grup etnicznych. Konopie siewne w Danii było stosowane przeciw rzeżączce i grypie jelitowej, a razem z mlekiem na suchy kaszel. Zewnętrznie jako środek chłodzący, łagodzący. We Włoszech konopie siewne znalazło zastosowanie jako lek uspokajający na astmę. Na Litwie w medycynie weterynaryjnej olej konopny używano w leczeniu świerzbowca u owiec, a nasiona dawano kurom dla zwiększenia nieśności. W Polsce świeże liście konopi siewnej utarte ze smalcem dawano na trudno gojące się rany.
W publikacjach Madausa znajdziemy następujące wskazania do używania konopi siewnej: przy podrażnieniach i chorobach zapalnych układu moczowo-płciowego, zwłaszcza na rzeżączkę z bolesnym oddawaniem moczu w pierwszym stadium i nieżytem pęcherza, często bez pieczenia, tylko przy częstym ucisku pęcherza, zapaleniu cewki moczowej z wypływem ropy, przy zapaleniu nerek z problemami z sercem, kamicy nerkowej, skurczach pęcherza, bolesnym oddawaniu moczu z nagłym parciem, albuminurii (białkomoczu) i przerostem prostaty. Zapalenie opłucnej , zapalenie płuc i zapalenie osierdzia, a czasami jest zalecane jako środek wykrztuśny przy suchym, gorącym kaszlu (tutaj nasiona gotowane w mleku i pijane na ciepło), gruźlicy i astmie. W przypadku dny moczanowej i schorzeń reumatycznych, przy podrażnieniu układu moczowego. Wewnętrznie i zewnętrznie przy zapaleniu oka i zmętnieniu rogówki. Co ciekawe, Madaus wśród surowców używanych wymienił nasiona, szczyty pędów, liście, ziele, a nawet korzenie konopi siewnej.
W medycynie biologicznej najwartościowsze są szczyty pędów, świeże, w czasie kwitnienia. Wprowadził z konopi siewnej Teep’y w postaci tabletek (oficjalny preparat). W użyciu była nalewka, podawana w dawce 0,25-0,4 g oraz nalewki D1 i D2 – 3 razy dziennie po 10 kropli.
Wiedza przekazana przez dra G. Madausa na temat użycia konopi siewnej w medycynie biologicznej i medycynie ludowej jest szczególnie cenna. Dzisiaj producenci preparatów z poszczególnymi kanabinoidami poszukują historycznych wiadomości na temat konopi siewnej. Jest to niejednokrotnie potrzebne przy zgłaszaniu suplementów diety do odpowiednich instytucji. Tymczasem wiedza ta zanikła po II wojnie światowej w większości krajów europejskich.
Cenny jest także olej tłusty konopny. Olej konopny jest olejem jadalnym, ale służył także do sporządzania farb, lakierów, niektórych mydeł, pokostu. Może zastępować olej lniany. Zaliczany do olejów schnących. Nasiona konopi zawierają 30-35% oleju. Świeżo wytłoczony ma zabarwienie zielonkawe. Po nasłonecznieniu staje się prawie bezbarwny.
Temperatura krzepnięcia -15 – -20 stopni C. Czas schnięcia 4-8 dni. Olej konopny można spożywać w sałatkach, z serami, z kaszą. Hamuje agregację krwinek, zmniejszając ryzyko wystąpienia zawału i zatoru. Zmniejsza wytwarzanie prozapalnych mediatorów. Przyśpiesza ziarninowanie i regenerację błon śluzowych oraz skóry. Dawniej był stosowany w mieszaninie z wodą wapienną do leczenia ran i oparzeń. Ponadto do okładów na suche liszaje i wypryski. Pomocny w pielęgnowaniu skóry z atopowym zapaleniem, łuszczycą i owrzodzeniami. Zalecany przy chorobach paznokci, włosów, przy chorobach reumatycznych, stwardnieniu rozsianym i nadciśnieniu. Doustnie przyjmować przynajmniej 1 łyżkę oleju 1-2 razy dziennie lub w potrawach na zimno. Zawiera kwas linolowy (50-60%), oleinowy (10-15%), linolenowy (do 29%), palmitynowy 7%, gadolinowy (do 1%), stearynowy (1-3%), stearydonowy (0,5-1,5%), arachidowy (do 2%), tokoferol (468-960 mg/kg), tetrahydrocannabinol (ok. 50 mg/kg), chlorofil, karotenoidy.
Mierznica czarna – Ballota nigra Linne z rodziny jasnotowatych – Lamiaceae jest rośliną wieloletnią, rozpowszechnioną w naszym kraju.
W polskiej medycynie ludowej bardzo mało znana. Nie wykorzystywano również tego gatunku w polskich tradycyjnych lekach.
Farmakopea Polska XII za sprawą Farmakopei Europejskiej uwzględnia Ballatoe nigrae Herba w postaci wysuszonych kwitnących szczytów pędów, zawierających przynajmniej 1,5% sumy pochodnych kwasu orto-dihydroksycynamonowego, w przeliczeniu na akteozyd.
Surowiec zawiera dwuterpeny (marrubina, ballonigryna, ballotinon), olejek eteryczny oraz fenolokwasy (ferulowy, kawoilochinowy, kawowy ok. 5%).
W postaci naparów i nalewek działa uspokajająco, nasennie, przeciwnerwicowo, wykrztuśnie, przeciwwymiotnie i pobudzająco na miesiączkowanie. Wskazania do stosowania mierznicy to: nerwice, bezsenność, stany stresowe; zaburzenia trawienne; nudności, wymioty u ciężarnych; zaburzenia miesiączkowania; nieżyty układu oddechowego z kaszlem. Nalewkę należy przyjmować po 2-3 ml 3 razy dziennie (1:5-10 na alkoholu 25-30-60%); napar z 1-2 łyżeczek surowca na filiżankę wrzącej wody pić 3 razy dziennie. Sporządzałem nalewki na alkoholu etylowym o różnym stężeniu. Proponuję jednak przygotowywać nalewkę na alkoholu 60%, te bowiem są najbardziej efektywne.
Działa na receptory benzodiazepinowe, morfinowe i dopaminergiczne. Mierznica hamuje rozwój Staphylococcus aureus i Proteus mirabilis (ta ostatnia bakteria powoduje zakażenia układu moczowego, rozkłada mocznik do amoniaku, odporna jest na tetracykliny, ampicylinę, nitrofurantoinę i cefalosporyny; przyczynia się do powstawania złogów w układzie moczowym).
Mierznica czarna
Komunikat 2
Opłaty
Uczestnicy regularni 300 zł
Studenci i doktoranci bierni 100 zł
Studenci i doktoranci czynni (referat, poster) zwolnieni z opłaty
Członkowie PTZiF 150 zł
Uczestnictwo w obradach online (zoom): 100 zł
Reklama w wydawnictwie (B5) 1000 zł
Reklama w wydawnictwie (B6) 1000 zł
Reklama stojąca za stołem plenarnym 500 zł
Postawienie stoiska pokazowego w ramach opłaty konferencyjnej za każdego z członków obsługi
Opłata konferencyjna obejmuje:
Uczestnictwo w sesjach naukowych
Materiały konferencyjne – streszczenia
Wydawnictwo – monografia „Rośliny zielarskie, kosmetyki naturalne i żywność funkcjonalna”
Bar kawowy, obiady i uroczystą kolację
Opłatę konferencyjną należy wpłacić na konto:
Bank Pekao S.A., I O/Krosno
39 1240 2311 1111 0010 5453 8749
z dopiskiem: „konferencjaPTZiF”+ imię i nazwisko uczestnika/nazwa firmy
lub
„konferencjaPTZiF”+nazwa firmy_reklama B5/B6”
Program konferencji
IX konferencja z cyklu
„Rośliny zielarskie, kosmetyki naturalne i żywność funkcjonalna”
Owoce w żywności funkcjonalnej, lekach i suplementach diety.
Zioła jako alternatywa dla antybiotyków
11-12 maja 2023 roku, Kampus Politechniczny PANS w Krośnie
ul. Dmochowskiego 12, 38-400 Krosno
11 maja 2023 – CZWARTEK
8:15 otwarcie konferencji
mgr Franciszek Tereszkiewicz – Kanclerz Państwowej Akademii Nauk Stosowanych w Krośnie
dr hab. Zbigniew Barabasz, prof. PANS – Rektor Państwowej Akademii Nauk Stosowanych w Krośnie
prof. dr hab. Tadeusz Trziszka, prof. dr hab. Roman Kołacz
mgr Piotr Przytocki – Prezydent Miasta Krosna
Sesja I
8:40-9:00 prof. dr hab. Elżbieta Pisulewska: Owoce wybranych gatunków roślin źródłem antyoksydantów (Zakład Zielarstwa, Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Krośnie)
9:00-9:20 prof. dr hab. inż. Mariusz Korczyński, dr inż. Damian Konkol, dr Henryk Różański, dr hab. Małgorzata Korzeniowska: Wpływ drożdży selenowych i/lub fitobiotyku na jakość mięsa kurcząt brojlerów (kierownik Katedry Żywienia Zwierząt i Paszoznawstwa, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu)
9:20-9:40 dr hab. Grażyna Zawiślak: Zastosowanie wybranych owoców ze stanu naturalnego w profilaktyce i wspomaganiu leczenia chorób cywilizacyjnych (Katedra Warzywnictwa i Zielarstwa, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie)
9:40-10:00 prof. dr hab. Alicja Kucharska: Właściwości i wykorzystanie owoców derenia jadalnego (Cornus mas L.) (Katedra Technologii Owoców, Warzyw i Nutraceutyków Roślinnych, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu)
Dyskusja
Przerwa kawowa 10:20-10:50, PANS Krosno, ul. Dmochowskiego, sala 11
Sesja II
10:50-11:10 prof. dr hab. Anna Sokół-Łętowska: Jagoda kamczacka (Lonicera caerulea L. var. kamtschatica Sevast.) – nowe (?) źródło cennych substancji (Katedra Technologii Owoców, Warzyw i Nutraceutyków Roślinnych, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu)
11:10-11:30 prof. dr hab. n. med. i n. o zdr. Ilona Kaczmarczyk-Żebrowska: Ryż czerwony i ryż żółty (Katedra Farmakognozji i Fitochemii, Śląski Uniwersytet Medyczny; Zakład Zielarstwa, Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Krośnie)
11:30-11:50 prof. dr hab. Antoni Szumny: Czy suszenie może kształtować jakość surowców surowca zielarskiego? (Katedra Chemii, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu)
11:50–12:10 prof. dr hab. Maciej Oziembłowski, Damian Maksimowski, Agnieszka Nawirska-Olszańska: Wpływ pulsacyjnych pól elektrycznych (PEF) na wybrane właściwości soków z owoców czarnego bzu (Sambucus nigra L.) (Katedra Rozwoju Funkcjonalnych Produktów Żywnościowych, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu)
Dyskusja
12:30-13:30 Przerwa obiadowa, PANS Krosno, ul. Dmochowskiego, sala 11
Sesja III
13:30-13:50 prof. dr hab. Ewa Stachowska: Hity i mity na temat odchudzania? (Katedra i Zakład Żywienia Człowieka i Metabolomiki, Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie).
13:50-14:10 dr inż. Małgorzata Karbarz: Zastosowanie metody barkodowania DNA w bezpieczeństwie żywności (Instytut Biologii, Kolegium Nauk Przyrodniczych, Uniwersytet Rzeszowski)
14:10-14:30 dr inż Waldemar Drymel: Wykorzystanie związków fitoncydowych w produkcji żywności
14:30-14:50 dr inż. Paulina Abramowicz-Pindor: Żywność czy karma – co Ty na to Hipokratesie? (Ośrodek Badań i Rozwoju Adifeed Sp. z o.o.)
Dyskusja
Przerwa kawowa 15:10-15:40, PANS Krosno, ul. Dmochowskiego, sala 11
Sesja IV
15:40-16:00 lek. med. Krzysztof Błecha: Wybrane surowce zielarskie stosowane w stanach zapalnych (Laboratorium Medycyny Naturalnej BONIMED, Centrum Ziołolecznictwa Ojca Grzegorza Sroki)
16:00-16:20 dr med. Dorota Szumny: Czy luteina zmniejsza ryzyko zaćmy i wpływa hamująco na zwyrodnienie plamki żółtej ? (Katedra i Klinika Okulistyki, Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we Wrocławiu)
16:20-16:40 dr hab. n. med. Dorota Waśko-Czopnik: Rola błonnika rozpuszczalnego i nierozpuszczalnego w diecie (Pracownia Motoryki Przewodu Pokarmowego i pH-metrii, Klinika Gastroenterologii i Hepatologii, Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu, Pracownia Motoryki i Diagnostyki Zaburzeń Czynnościowych Przewodu Pokarmowego we Wrocławiu)
17.00-17:20 mgr Tomasz Czyż Lecznicze rośliny Ekwadoru stosowane w medycynie tradycyjnej (Hancock Training Ltd.)
Dyskusja
17:20 Podsumowanie I dnia konferencji
19.00-23:00 Uroczysta kolacja, Hotel Nafta Krosno, ul. Lwowska 21
12 maja 2023 – PIĄTEK
Sesja I
8:30 – rozpoczęcie konferencji
8:40–9:00 prof. dr hab. Iwona Wawer: Aronia – super owoc (Zakład Zielarstwa, Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Krośnie)
9:00–9:20 mgr inż. Paweł Eggert Aronia – innowacyjne kategorie produktowe (Aronia Eggert)
9:20-9:40 mgr Renata Chrzan, Historia i znaczenie zdrowotne adaptogenów (doktorantka, Uniwersytet Łódzki)
9:40-10:00 Artur Adamczak, Aurelia Pietrowiak, Agnieszka Gryszczyńska, Karolina Zajączek, Elżbieta Bilińska, Rodzime gatunki głogów i ich mieszańce jako źródło surowca zielarskiego, (Instytut Włókien Naturalnych i Roślin Zielarskich – Państwowy Instytut Badawczy)
10:00-10:20 Łukasz Mazur, Ashwagandha z uprawy w Polsce i jej zastosowania (Kopiec Zdrowia, Ashwagandha Farm Poland)
Dyskusja
Przerwa kawowa 10:20-10:50
Sesja II
10:50-11:10 Sebastian Fröhlich: Zapach kadzideł – jakościowa ocena substancji czynnych zawartych w olejkach eterycznych żywic drzew egzotycznych (student, Zakład Zielarstwa, Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Krośnie)
11:10-11:30 Urszula Romanowska: Chromatograficzne badania składu jakościowego nasion poganka rutowatego – Peganum harmala L. (studentka, Zakład Zielarstwa, Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Krośnie)
11:30-11:50 Alicja Krzeszowiak: Chromatograficzne badania składu jakościowego glistnika jaskółcze ziele – Chelidonium majus L. (studentka, Zakład Zielarstwa, Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Krośnie)
11:50–12:10 Estera Kozielska i Monika Kozielska: Metody badania autentyczności pyłku pszczelego (studentki, Zakład Zielarstwa, Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Krośnie)
12:10-12:30 Adrian Gałązka: Wiecznik kulisty – Gomphrena globosa L. jako źródło antyoksydantów oraz naturalnych barwników (student, Zakład Zielarstwa, Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Krośnie).
12.50-13.20 Mgr inż. Kinga Szczepanik: Astaksantyna (AST) podawana prosiętom po odsadzeniu wspomaga funkcjonowanie wątroby (Instytut Zootechniki PIB)
Dyskusja
Zakończenie i podsumowanie konferencji
13:20-14:20 Przerwa obiadowa, PANS Krosno, ul. Dmochowskiego, sala 11
Sesja posterowa:
prof. dr hab. Małgorzata Świątkiewicz, Magdalena Szyndler-Nędza, Anna Czech, Mirosław Tyra, Grzegorz Żak, Martyna Małopolska, Aurelia Mucha: Wpływ suszu owocowego, jako dodatku do paszy dla świń rasy rodzimej (złotnicka pstra), na profil kwasów tłuszczowych i trwałość mięsa (Instytut Zootechniki Państwowy Instytut Badawczy).
mgr Patrycja Zawisza, Jakub Szabarkiewicz, Olga Lasek: Wpływ innowacyjnej mieszanki paszowej uzupełniającej na parametry fermentacji u psów (Instytut Zootechniki Państwowy Instytut Badawczy).
mgr Patrycja Zawisza, Jakub Szabarkiewicz, Olga Lasek, Wpływ innowacyjnej mieszanki paszowej uzupełniającej na strawność składników pokarmowych u psów (Instytut Zootechniki Państwowy Instytut Badawczy).
mgr inż. Angelika Uram-Dudek, Iwona Wajs, dr hab. Katarzyna Paradowska: Niepasteryzowane octy owocowe jako żywność funkcjonalna (Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Krośnie, Warszawski Uniwersytet Medyczny).
inż. Dominika Bielec: Ocena jakości dżemów truskawkowych pochodzących od różnych producentów (Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Krośnie).
inż. Łukasz Gala, Świątkiewicz Małgorzata, Szczepanik Kinga: Wpływ dodatku ekstraktu rozmarynu na jakość mięsa świń (Instytut Zootechniki – Państwowy Instytut Badawczy)
lic. Paulina Potyrała, dr Katarzyna Gaweł-Bęben, mgr inż. Karolina Czech, Wpływ rozpuszczalnika na skład i właściwości antyoksydacyjne ekstraktów z wybranych niebieskich kwiatów, (Katedra Kosmetologii, Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania z siedzibą w Rzeszowie)
Iwona Wajs, dr inż. Magdalena Dykiel, mgr inż. Angelika Uram-Dudek, Wpływ marynaty z fermentowanych niepasteryzowanych octów na właściwości reologiczne mięsa wieprzowego (Studenckie Koło Naukowe Produkcji i Bezpieczeństwa Żywności, Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Krośnie)
Angelika Kubit, Magdalena Socha Polskie „super owoce” jako przykład żywności funkcjonalnej (Studenckie Koło Naukowe Ekonomistów, Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Krośnie), opiekun merytoryczny: mgr inż. Elżbieta Brągiel
Dr inż. Bernadetta Bienia, mgr Paulina Ozimina Wybrane wyróżniki jakościowe w sokach owocowych (Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Krośnie)
Katarzyna Piróg, Magdalena Bochenek, Mateusz Bajda, dr hab. inż. Barbara Krochmal-Marczak, Ocena fizykochemiczna chipsów jabłkowych otrzymanych z 5 wybranych odmian jabłek (Studenckie Koło Naukowe Produkcji i Bezpieczeństwa Żywności, Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Krośnie)
Komitet honorowy
Dr hab. Zbigniew Barabasz, prof. PANS (Rektor Państwowej Akademii Nauk Stosowanych w Krośnie)
Prof. dr hab. Tadeusz Trziszka (Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu)
Komitet naukowy
Przewodniczący: prof. dr hab. Roman Kołacz (Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu)
Członkowie:
Prof. dr hab. Bogusław Buszewski (dr h.c.mult., czł. koresp. PAN, Przewodniczący Komitetu Chemii Analitycznej PAN, Centrum Edukacyjno – Badawcze Metod Separacyjnych i Bioanalitycznych BioSep, Katedra Chemii Środowiska i Bioanalityki, Wydział Chemii, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu)
Prof. dr hab. Zbigniew Dobrzański (Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu)
Prof. dr hab. Anna Goździcka-Józefiak (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu)
Prof. dr hab. inż. Jan Grajewski (Uniwersytet im. Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy)
Prof. dr hab. Ilona Kaczmarczyk-Żebrowska (Śląski Uniwersytet Medyczny, Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Krośnie
Prof. dr hab. Alicja Kucharska (Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu)
Prof. dr hab. Roman Niżnikowski (Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie)
Prof. dr hab. inż. Elżbieta Pisulewska (Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Krośnie)
Prof. dr hab. Barbara Sawicka (Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie)
Prof. dr hab. Ewa Stachowska (Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie)
Prof. dr hab. inż. Antoni Szumny (Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu)
Dr hab. Magdalena Twarużek, prof. uczelni (Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy)
Prof. dr hab. Iwona Wawer (Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Krośnie)
Dr hab. inż. Maciej Oziembłowski, prof. uczelni (Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu)
Dr hab. inż. Anna Sokół-Łętowska, prof. uczelni (Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu)
Dr hab. inż. Mariusz Korczyński, prof. uczelni (Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu)
Dr hab. inż. Barbara Krochmal-Marczak, prof. PANS (Państwowa Akademia Nauk Stosowanych)
Dr hab. Dorota Waśko-Czopnik (Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu)
Dr hab. Danuta Zarzycka, prof. PANS (Uniwersytet Medyczny w Lublinie, Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Krośnie)
Dr hab. Grażyna Zawiślak (Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie)
Dr Józef Forgacz (Dolnośląskie Centrum Onkologii we Wrocławiu)
Dr inż. Małgorzata Karbarz (Uniwersytet Rzeszowski)
O. dr Marcelin Pietryja (Herbarium Św. Franciszka)
Dr Henryk Różański (Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Krośnie)
Komitet organizacyjny
dr inż. Jolanta Baran
dr inż. Bernadetta Bienia
mgr Lucyna Pojnar
mgr inż. Maciej Półchłopek
dr Henryk Różański
dr Dominik Wróbel
mgr Iwona Wajs – sekretarz
Rodzaj konopie – Cannabis obejmuje 3 gatunki: konopie siewne – Cannabis sativa Linne, konopie indyjskie – Cannabis indica Lamarck i konopie dzikie – Cannabis ruderalis Janischewsky. W leczeniu bezsenności szczególne znaczenie ma ziele konopi siewnej oraz ekstrakty konopne zawierające kanabinoidy.
Do poprawy snu, zmniejszenia częstości wybudzeń i uspokojenia nie są potrzebne kanabinoidy narkotyczne (THC, CBND).
Wystarczą w zupełności kanabinoidy, które nie są zakazane przez Ustawę o przeciwdziałaniu narkomanii. W konopiach z kwasu kanabigerolowego (CBGA) powstają inne kanabinoidy, w tym nienarkotyczne kanabigerol (CBG), kanabinol (CBN) i kanabidiol CBD.
CBG rozluźnia mięśnie gładkie i szkieletowe, relaksuje, usposabia do odpoczynku i snu, wpływa przeciwbólowo i antydepresyjnie.
Cannabinol (CBN) poprawia i pogłębia sen, uśmierza ból. i rozluźnia mięśnie szkieletowe.
Cannabidiol – CBD działa nasennie, przeciwzapalnie, przeciwpadaczkowo, przeciwdrgawkowo i przeciwlękowo. Wywiera działanie neuroprotekcyjne miorelaksujące.
W handlu dostępne są ekstrakty zawierające kanabinoidy z wyłączeniem zakazanego THC. Są one najczęściej rozpuszczone w oleju konopnym. Najczęściej standaryzowane na zawartość CBD (5-30%) i CBG (5-30%) i podawane doustnie kroplami (5-15 kropli 1-2 razy dziennie).
Dostępne są w handlu także suszone szczyty pędów odmian konopi siewnej i jej hybryd o niskiej (poniżej 0,2-0,3%) zawartości THC natomiast wysokiej zawartości CBD lub CBG, które są przeznaczone do palenia w fajkach tradycyjnych lub wodnych (0,5-1 g na dawkę).
Zarówno ekstrakty jak i palenie konopi ułatwiają zasypianie, pogłębiają sen i znoszą lęki. Napary 2% z ziela konopi siewnej również działają uspokajająco (120 ml 2 razy dziennie).
Konopie dzikie
Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Krośnie oraz Polskie Towarzystwo Zielarzy i Fitoterapeutów zapraszają miłośników zielarstwa, na kolejną edycję wydarzenia Z polskich ziół ciągnione treści, które odbędzie się 21 marca (wtorek) o godzinie 16.00 w Kampusie Politechnicznym KPU w Krośnie przy ul. Jerzego Dmochowskiego 12 (aula 2).
Podczas spotkania zaplanowano wykład “Zioła wiosny”, który poprowadzą prof. Ilona Kaczmarczyk- Żebrowska, prof. Iwona Wawer i dr Henryk Różański.
Po wykładzie zapraszamy na degustację naparów i ekstraktów ziołowych. Będzie także możliwość nabycia wydawnictw i czasopism uczelnianych.
Wstęp wolny
Link do wydarzenia:
https://kpu.krosno.pl/na-rozgrzewke-i-dobry-nastroj/
Kwiat lawendy – Flos Lavandulae zawiera olejek eteryczny (ok. 1-3%) bogaty w octan linalolu (60%) linalol (30%), limonen, 1,8-cineol, beta-ocymen, kariofilen, borneol i alfa-terpineol.
Ważnymi składnikami czynnymi są również kwasy fenolowe (ok. 12%): kwas rozmarynowy, triterpeny (kwas ursolowy, kwas oleanolowy), antocyjany, flawonoidy, fitosterole i kumaryny. W handlu dostępny jest również olejek eteryczny z kwiatu lawendy – Oleum Lavandulae, który można zażywać na cukrze lub miodzie 2-3 razy dziennie po 4-5 kropli.
Napar lawendowy – Infusum Lavandulae: 1 łyżkę rozdrobnionych kwiatów (rozdrabniać tuż przed zaparzaniem!) zalać 1 szklanką wrzącej wody; odstawić na 20 minut; przecedzić. Pić 2-3 razy dziennie po 100-200 ml. Wodne i alkoholowe wyciągi z lawendy działają uspokajająco, rozkurczowo i nasennie. Pobudzają produkcję i wydzielanie żółci, soku żołądkowego bogatego w kwas solny i enzymy oraz soku jelitowego. Przyśpieszają trawienie. Wywierają wpływ przeciwwzdęciowy, napotny, mlekopędny i antyseptyczny. Preparaty z lawendy można podawać dzieciom, np. napar na mleku z miodem.
Olejek lawendowy jak i sam kwiat lawendy są składnikami złożonych leków i suplementów uspokajających. Zgodnie z FP VI surowiec powinien zawierać nie mniej niż 1,4% olejku. Składnik spirytusu lawendowego i farmakopealnych kropli sedatywnych Guttae Sedativae FP VI:
Rp.
Valerianae Radix 25 cz.
Melissae Herba 25 cz.
Archangelicae Radix 20 cz.
Lupuli Strobilus 15 cz.
Lavandulae Flos 15 cz.
Ethanolum (474 g/l) 200 cz.
Przyrządzać przez 14-dniową macerację etanolem. Dawka jednorazowa 2-6 ml; dawka dobowa 6-18 ml.
Bukwica zwyczajna (lekarska) – Betonica officinalis L. (=Stachys officinalis (Linne) Trev.) należy do rodziny jasnotowatych; jest to roślina wieloletnia powszechnie występująca na pogórzu i w górach naszego kraju, łatwa do uprawy, a do tego bardzo ozdobna i miododajna.
Ziele bukwicy zasobne jest w betainy – ok. 0,5% (stachydryna, betonicyna, turycyna), fenolokwasy (rozmarynowy, cynamonowy, kawowy, ferulowy, syryngowy, wanilinowy, p-kumarowy, p-hydroksybenzosowy, chlorogenowy), depsydy, garbniki (ok. 15%), gorycze, cholinę, irydoidy (harpagozyd), olejek eteryczny.
Cenne są (cytoprotekcyjne, ochronne na trzustkę i wątrobę) fenyloetanoidy, np. akteozyd, forsycjozyd B, leukosceptozyd B, betoniozydy A-E, kampneozyd II. Bukwica ułatwia zasypianie, znosi nerwice, hamuje biegunki i bolesne skurcze towarzyszące nieżytom żołądka i jelit. Jest pomocna w terapii nieżytu układu oddechowego, likwiduje stany zapalne błon śluzowych jamy ustnej i gardła.
Przy zastosowaniu na błony śluzowe i skórę wpływa ściągająco, przeciwbakteryjnie, gojąco i przeciwzapalnie. Działa przeciwbólowo. Posiada składniki przeciwreumatyczne i przeciwartretyczne oraz przeciwzapalne na stawy i mięśnie.
Dawniej bukwicę używano w leczeniu dychawicy oskrzelowej, padaczki, zaflegmienia płuc, żółtaczki, zaburzeń trawiennych, bólu głowy, gośćca i nieżytów układu oddechowego. Zewnętrznie do okładów przy zwichnięciach i uderzeniach (krwiaki, obrzęk). Obniża poziom glukozy w osoczu krwi, działa przeciwcukrzycowo. Bukwica jest bezpieczna w stosowaniu. 1-2% napary należy przyjmować 2-3 razy dziennie po 120 ml. Efektywne są również nalewki, zażywane po 3-5 ml 2 razy dziennie, sporządzane na alkoholu 60% (1 część kwitnącego ziela na 10 części etanolu).
Przy zaburzeniach snu, nerwicach i lękach doskonała jest mieszanka ziołowa podana przez dra med. Gerharda Madausa:
Rp.
Flor. Lavandulae (kwiat lawendy)
Rhiz. Valerianae (kłącze kozłka)
Strob. Lupuli (szyszka chmielu)
Hb. Betonicae (ziele bukwicy)
Hb. Hyperici (ziele dziurawca)
Zioła zmieszać w równych proporcjach, np. po 20 g.
2 łyżeczki od herbaty mieszanki zaparzyć w szklance wody, wypić ciepłe przed snem.
 
Bukwica zwyczajna
Trzyskrzydlec (winorośl księcia gromu)– Tripterygium wilfordii Hook.f. – jest półkrzewem dorastającym do 12 m wysokości, w postaci pnącza, występującym w Azji (Japonia, Korea, Wietnam, Tajwan, Chiny). Za młodu filcowato owłosiona. Liście jajowate lub odwrotnie jajowate, eliptyczne, długości ok. 12 cm, brzegiem ząbkowane lub karbowane. Kwiaty zebrane w stożkowe i szczytowe kwiatostany, długości nawet do 38 cm i 15 cm szerokości. Płatki kwiatowe białawe lub żółte. Kwiaty 5-krotne. Kwitnie od maja do października. Owoce uskrzydlone (3 pergaminowe skrzydełka), różowo-fioletowe, do pół cm długości i 3 mm szerokości. Występuje w zaroślach śródpolnych i na skrajach lasów. Stosowany głównie w medycynie wschodniej. Należy do rodziny dławiszowatych – Celastraceae.
Ma zastosowanie do przyrządzania naturalnych insektycydów (środków owadobójczych). Podobnie, jak krajowa pokrzywa, trzyskrzydlec może obniżać liczbę plemników w nasieniu, stąd roślina jest w stanie zmniejszyć płodność mężczyzn, szczególnie, gdy jest zażywana dłuższy czas. Trzyskrzydlec jest ziołem wybitnie immunosupresyjnym, dlatego można go polecać w leczeniu chorób autoimmunologicznych.
Surowcem farmaceutycznym jest korzeń i kora trzyskrzydlca – Radix et Cortex Tripterygii wilfordii.
Surowiec jest dostępny w zagranicznych sklepach internetowych, podobnie jak preparaty złożone zawierające ten surowiec.
Do składników aktywnych należą saponiny: wilforgina = wilforgine, wilforgina B = wilforgine-B, wilfordyna = wilfordine, wilfornina = wilfornine, wilfortryna = wilfortrine, wilfortryna D = wilfortrine-D, wilforzyna = wilforzine, wilformina = wilformine, kwas wilfordynowy = wilfordinic acid, kwas hydroksywilfordynowy = hydroxywilfordinic acid, neowilforyna = neowilforine, celacynina = celacinnine, celafuryna = celafurine, celalocynina = celallocinnine, triptofordynina = triptofordinine A-1, A-2, triptofordyna = triptofordin D-1, D-2, E , A, B, C-1 C-2, F-1, F-2, F-3, F-4; związki terpenowe i seskwiterpenowe (diterpeny, triterpeny, cykloterpeny): triptolid = triptolide, tripdiolid = tripdiolide, triptonid = triptonide, tripterolid = tripterolide, triptolidenol, tripnolid = tripnolide, neotriptofenolid = neotriptophenolide, eter metylowy triptofenolidu = triptophenolide methyl ether, izoneotriptofenolid = isoneotriptophenolide, eter metylowy hipolidu = hypolide methyl ether, triptonoterpen = triptonoterpene, eter metylowy triptonoterpenu = triptonoterpene methyl ether, triptonoterpenol 12-hydroxy-abieta-8, 11, 13 -trien-3-one, 11-hydroxy-14-methoxy-abieta-8, 11-hydroxy-14-methoxy-abieta-8, 11, 13-trien-3-one; związki tetratrójterpenowe = tetra-triterpene group: wilforlidy = wilforlide A, wilforlide B; laktony terpenowe: kwasy tritotrójterpenowe: tritotriterpenic acid A, tritotriterpenic acid B, tritotriterpenic acid C, kwas epikatonowy = 3-epikatonic acid, kwas polpunonowy = polpunonic acid, triptodihydroxy acid methyl ester, tripteryna = tripterine, 3,24-dioxofridelan-29-oic acid, salaspermic acid; antrachinony: 1,8-dihydroxy-4-hydroxymethyl anthraquinone; syringarezyna – syringaresin; alkohole cukrowe dulcytol = dulcitol; kwasy fenolowe (kwas taninowy); sole mineralne (żelazo, mangan, cynk, miedź, selen), alkaloidy pirydynowe.
Trójterpenowy kwas: salaspermic acid – inhibitor odwrotnej transkryptazy HIV.
Roślina jest silna w działaniu, stąd powinna być polecana przez wytrawnych fitoterapeutów. Przy dłuższym podawaniu i przedawkowaniu u niektórych osób daje reakcje uboczne: bóle brzucha, zaburzenia miesiączkowania, skoki ciśnienia, biegunki.
Daje dobre efekty lecznicze przy chorobach reumatycznych, stanach zapalnych wątroby, trzustki i nerek na tle autoimmunizacyjnym oraz w chorobach wirusowych z objawami burzy cytokinowej. Preparaty Tripterygium obniżają odporność na infekcje, dlatego trzeba umiejętnie je podawać przy nadmiernym uwalnianiu cytokin prozapalnych w czasie infekcji, a jednocześnie stosować zioła fitoncydowe, np. felandrenowe (patrz: https://www.biofarmakologia.com/post/korze%C5%84-arcydzi%C4%99gla-radix-archangelicae).
Działa również przeciwpasożytniczo, przeciwwirusowo, przeciwzapalne. Hamuje syntezę cytokin (np. IL) limfocytów T. Zatrzymuje białkomocz (proteinuric renal disease) pochodzenia nerkowego wywołany przewlekłym zapaleniem kłębków nerkowych na tle autoimmunologicznym.
Tinctura 1:10 in. 70% eth. 30 kropli 3 razy dziennie przez 2 tygodnie, potem raz dziennie, do 3 miesięcy.
Decoctum 1 %, gotowane 20 min. 100 ml 1 raz dz. przez kwartał, raz na pół roku. Przed zalaniem wodą polecam zwilżyć surowiec spirytusem w celu poprawy ekstrakcji.
Octan etylu jest również dobrym rozpuszczalnikiem dla składników czynnych, można stosować do wcierania w autoimmunologicznych chorobach skóry (AZS, łuszczyca, reumatyzm), najlepiej jako dodatek (15-20%) do lotio, kremów i maści, w zależności od charakteru zmian i stanu skóry.
|
|
Najnowsze komentarze