Nasienie babki jajowatej – Semen Plantaginis ovatae jako surowiec śluzowy.

Dla przypomnienia podam, że do popularnych surowców śluzowych należą: nasienie kozieradki – Semen Trigonellae = Foenugraeci (niem./szwajc. Bockshornsamen; ang. Fenugreek) z rodziny Fabaceae (motylkowatych), nasienie szarańczynu strąkowego (chleba świętojańskiego) – Semen Ceratoniae siliquae (niem./szwajc. Karobenkernmehl; ang. Carob, St. John’s bread and locust bean) z rodziny Caesalpiniaceae (brezylkowatych) lub motylkowatych (Fabaceae = Leguminosae), guar (Guar galactomannanum) z Cyamopsis tetragonoloba (L.) Taubert z rodziny Fabaceae (motylkowatych), nasienie lnu – Semen Lini (niem./szwajc. Leinsamen, ang Linseed) z rodziny Linaceae (lnowatych), korzeń żywokostu (ang. Comfrey root) – Radix Symphyti z rodziny Boraginaceae (szorstkolistnych), kwiat ślazu (ang. Mallow flower) – Flos Malvae z rodziny ślazowatych – Malvaceae, liść ślazu – Folium Malvae (ang. Mallow leaf) z rodziny Malvaceae, liść prawoślazu (ang. Marshmallow leaf) – Folium Althaeae i korzeń prawoślazu (ang. Marshmallow root) – Radix Althaeae z rodziny ślazowatych (Malvaceae), korzeń, nasienie i ziele babki lancetowatej, średniej lub szerokolistnej – Radix, Semen, Herba (Folium) Plantaginis z rodziny babkowatych – Plantaginaceae, kwiat maku polnego (Red Poppy petals) – Flos Rhoeados z rodziny Papaveraceae (makowatych), nasienie babki płesznika – Semen Psyllii z rodziny Plantaginaceae (ang. Psyllium seed).

Nazwa surowca	Zawartość śluzu	Charakter chemiczny śluzu
Semen Psyllii (nasiona babki płesznik)	10-12%	kwaśne arabinoksylany
Folium Plantaginis lanceolatae (liść babki lancetowatej)	2-6%	ramnogalakturoniany, arabinoglaktany, glukomannany; kwas galakturonowy 30-35%, galaktoza 28-44%, arabinoza 20-32%, kwas glukuronowy 6-7%, glukoza 6-9%, ramnoza 4-7%, mannoza 2-4%
Flos Verbasci (kwiat dziewanny)	3%	ksyloglukany, arabinogalaktany
Flos Malvae (kwiat ślazu)	6-9%	ramnogalakturoniany
Flos Tiliae (kwiat lipy)	8-10%	kwasy uronowe (kompleksy)
Semen Lini (siemię lniane)	3-10%	Pentozany obojętne 20% (arbinoksylany: ksyloza 70%, arabinoza 20%, galaktoza, glukoza); kwaśna frakcja I 15% (ramnogalakturoniany: kwasy uronowe 40%, ramnoza, kw. galakturonowy, galaktoza 2:2:1); kwaśna frakcja II (ramnogalakturoniany: ramnoza, kwas. galakturonowy, galaktoza, fukoza 4:2:2:1)
Herba Tussilago farfarae (ziele podbiału)	6-10%	obojętne glukany i kwaśne polisacharydy; galaktoza 24%, arabinoza 21%, glukoza 15%, ksyloza 10%, kwas galakturonowy 6%
Semen Trigonellae (nasienie kozieradki)	25-40%	galaktomannany; mannoza 70%, galaktoza 28%, ksyloza 2%
Radix Althaeae (korzeń prawoślazu)	10-20%	ramnogalakturoniany, arabinany, arabinogalaktany, glukany
Folium Althaeae (liść prawoślazu)	5-10%	ramnogalakturoniany, glukany

Babka jajowata – Plantago ovata Forsskal = Plantago ispaghula Roxburgh należy do rodziny babkowatych – Plantaginaceae. Pochodzi z Azji (np. Iran, Indie). Surowcem jest nasienie lub sama łupina nasienna – Semen Plantaginis ovatae et Tegumentum Seminis Plantaginis ovatae (niem. Indische Flohsamen). W nasionach babki jajowatej występują śluzy (ok. 20-25%) arabinoksylanowe, irydoidy, olej tłusty (bogaty w kwas linolowy, palmowy i olejowy), białka, fitosterole (beta-sitosterol, kampesterol, stigmasterol), triterpeny (alfa- i beta-amyryna), skrobia. Celulozy jest ok. 80%. Śluzy są zlokalizowane w łupinie nasiennej.

Rozdrobnione, jak i całe nasiona babki jajowatej po namoczeniu w wodzie pęcznieją i śluzowacieją. Z nasion przygotowywane są kleiki i śluzowe wodne wyciągi. Regularne spożywanie nasion/łupin babki jajowatej powoduje spadek poziomu cukru, cholesterolu i triglicerydów we krwi; reguluje wypróżnienia, powleka ścianki przewodu pokarmowego, ogranicza wchłanianie lipidów, cukrów i cholesterolu do krwi i limfy.

Kleiki, zmoczone nasiona, wodne maceraty i napary z nasion/łupin łagodzą stany zapalne przewodu pokarmowego, wspomagają leczenie owrzodzeń i nadżerek, zapobiegają zaparciom, dają uczucie sytości, przez co pomocne są w leczeniu otyłości. Ograniczając wchłanianie tłuszczowców i cukrowców pomagają w utrzymaniu prawidłowego stężenia glukozy, triglicerydów i cholesterolu w surowicy krwi. Śluzy babki jajowatej należą do prebiotyków, czyli substancji sprzyjających rozwojowi symbiotycznej (saprofitycznej) mikroflory przewodu pokarmowego. Dlatego korzystne jest łączenie nasion/łupin babki jajowatej z probiotykami (kulturami bakterii symbiotycznych).

Wskazania: choroba wrzodowa, uporczywe biegunki, niestrawność drażniąca śluzówkę, zespół jelita nadwrażliwego, zaparcia, otyłość, hipercholesterolemia, hiperlipidemia, hiperglikemia, hemoroidy, polipy jelit, zgaga, nadmierny apetyt przy prawidłowym odżywaniu się.

Zewnętrznie: suche zapalenie skóry, świąd odbytu (wlewki/lewatywy), zapalenie pochwy i warg sromowych (irygacje), zapalenie powiek i spojówek, podrażnienie gałki ocznej, zespół suchego oka (krople z naparu, okłady z odwaru/maceratu), łojotok (nawilżanie skóry zmniejsza odruchowo wydzielanie łoju), trądzik różowaty, spierzchnięte wargi (okłady), suche rany i odleżyny (okład), atopowe zapalenie skóry, suchy wyprysk, suchość stóp (kąpiele 1 godzinne, potem natarcie stóp maścią mocznikową 10% na lanolinie lub eucerynie; sprawdza się też olej lniany z 10-15% mocznika).

Napar: 1 łyżka nasion lub 1/2 łyżki łupin nasiennych na 1 szklankę wrzącej wody, odstawić na 20 minut, wypić bez cedzenia; ponadto zewnętrznie. Jeśli surowiec zalejemy chłodną wodą przegotowaną i pozostawimy na 6 godzin uzyskamy macerat.

Odwar/kleik: nasiona lub łupiny gotować w wodzie kilka minut, odstawić na 20 minut, wypić lub stosować zewnętrznie. W kleiku dodaje się więcej nasion na szklankę wody niż w odwarze.

Patrz także babka płesznik – Psyllium: https://rozanski.li/?p=1159