Mirra, olejek mirrowy – Myrrhae, Oleum Myrrhae

Mirra – Resina Myrrhae ma postać grudek lub proszku barwy kremowej, kremowo szarej, brązowo-brunatnej lub brunatnej. Jest gumożywicą (Gummiresina). Obecnie w handlu można spotkać również naturalny olejek mirra (Oleum Myrrha), który uzyskuje się z żywicy mirrowej. Mirra zawiera 35-40% żywicy, 3-6% olejku eterycznego (rzadko 10%) oraz gumy (50-55%). Składnikami żywicy są trójterpeny, kwasy trójterpenowe i fenole. Dawniej wyróżniano frakcje w żywicy, które określano nazwami: fenolo-herrabomirrol, heeraborezen, kwasy alfa-, beta- i gamma- koniforowy, kwasy alfa- i beta-heerabomirrolowy. Do składników olejku eterycznego należą: heerabolen, dipenten, pinen, limonen, meta krezol. Do seskwiterpenów olejku zaliczamy β-elemen, δ-elemen. W olejku są obecne furanoseskwiterpeny typu eudesmanu, elemanu, germakranu i gwajanu. Mirra jest pozyskiwana z gatunku balsamowiec mirra – Commiphora myrrha Nees (Engl.) = Commiphora molmol Engl.), rosnącego w Afryce. Balsamowiec przybiera formę drzewka lub krzewu, do 3 m wys. Wytwarza ciernie. Nacinanie kory powoduje wypływanie gumożywicy.

Mirra miała zawsze duże znaczenie w medycynie i kosmetyce. Jest źródłem zapachu dla wyrobów kosmetycznych. Olejek eteryczny jest rozpuszczalny w spirytusie, gęsty, gorzki w smaku i silnie aromatyczny, barwy żółtawej, rzadziej spotykałem olejek mirrowy jasnobrunatny. Olejek mirrowy w trakcie przechowywania gęstnieje, a w nieszczelnych opakowaniach ciemnieje, a nawet zastyga i krystalizuje.
Żywica mirra jest rozpuszczalna częściowo w alkoholach i chloroformie, częściowo w eterach i tłuszczach. Z wodą tworzy emulsje. Żywica zawiera często domieszkę ziemi (piasku) i szczątki kory.

Do najstarszych leków sporządzanych z mirry należą: spirytus (nalewka) mirrowy – Tinctura Myrrhae (1 część żywicy na 5 części spirytusu 90%) i proszek mirrowy – Pulvis Myrrhae. Nalewka mirrowa przybiera barwę brunatną lub czerwono-brunatną. Stosowano ją do płukania jamy ustnej i gardła (1 część na 200 części wody) przy stanach zapalnych, ropnych dziąseł, języka i gardła, pleśniawkach, bolesnych nadżerkach w jamie ustnej, nieprzyjemnym zapachu z ust, bólu zęba. Z mirry sporządzano zawiesiny, emulsje i pigułki. Mirra podana doustnie działa wykrztuśnie i ściągająco, osusza oskrzela, zmniejsza obrzęk i wysięk, hamuje stan zapalny, odkaża. Obniża gorączkę. Zmniejsza wrażliwość na ból. Hamuje ataki histerii i nerwice wegetatywne. Równocześnie pobudza psychicznie.

Rp. Myrrhae 15,0 (mirra)
Sacchar. Albi 60,0 (cukier)
D.S. 4 razy dziennie 1 łyżeczka przy chronicznym zapaleniu oskrzeli i kaszlu.

Olejek mirra – Oleum Myrrhae działa hamująco na wydzielanie większości gruczołów, silnie przeciwbakteryjnie, pierwotniakobójczo i fungistatycznie. Hamuje stany zapalne, odświeża, działa przeciwbólowo. Spirytus mirrowy, olejek mirrowy działają również pobudzająco psychicznie.
Mirra zastosowana w kosmetyce usuwa nieprzyjemny zapach potu. Hamuje wydzielanie łoju. Niszczy bakterie ropne i trądzikowe. Przyśpiesza gojenie grudek i krostek trądzikowych. Obkurcza rozszerzone pory. Działa pojędrniająco na skórę. Zastosowanie mają wyciągi alkoholowe z mirry, emulsje mirrowe z wodą oraz sam olejek mirrowy, który można stosować na skórę. Mirra działa zabójczo na roztocze.

Wewnętrznie podawano sproszkowaną mirrę w dawce 200 mg kilka razy dziennie. Oficjalna dawka dobowa nie przekraczała 1 g.

Nalewką mirrową pędzlowano dziąsła przy zapaleniu i krwawieniu, gardło przy anginie, ślinianki przy stanach zapalnych. Nalewkę można zażywać w dawce 5 ml 3 razy dziennie. Przy infekcjach układu oddechowego najlepiej w mleku z miodem 4 razy dziennie. Olejek eteryczny mirrowy 3-4 razy dziennie po 4 krople na miodzie.