Nieprzyjemny zapach z ust, cz. I

Często jest tak, że pomimo mycia zębów, płukania jamy ustnej płynami do higieny, posiadania zadbanego uzębienia niektóre osoby mają problem z niemiłym odorem wyłaniającym się z jamy ustnej. Nieprzyjemny zapach z ust to duży problem, dlatego poświęcę mu trochę uwagi.

Jest wiele przyczyn nieprzyjemnego zapachu z jamy ustnej. Do najczęściej spotykanych należą:

1. Przewlekłe nieżyty zatok przynosowych (sinusitis), w tym zespół zatokowo-oskrzelowy – sinubronchitis.

2. Cuchnący zanikowy nieżyt nosa rhinitis atrophica foetida.

3. Candidosis – kandydoza jamy ustnej lub innych odcinków przewodu pokarmowego i układu oddechowego.

4. Nieprawidłowy skład ilościowy i jakościowy mikroflory przewodu pokarmowego, nadmierna ilość bakterii przeprowadzających dekarboksylację aminokwasów, ponadto nadmierny rozwój Coccobacillus foetidus, bakterii z rodzaju Kingella (dawniej Moraxella), Klebsiella (np. Klebsiellla oxytoca), Streptococcus sanguinis. Clostridium.

5. Zaburzenia trawienia (np. niestrawność gnilna, niestrawność fermentacyjna) i przesuwania treści pokarmowej (zaburzenia perystaltyki), zaparcia. Atonia przewodu pokarmowego.

6. Nieżyt jelita cienkiego i grubego (enterocolititis), nieżyt jelita grubego (colitis).

7. Pasożyty przewodu pokarmowego, np. włosogłówka – Trichuris.

8. Choroby metaboliczne, np. cukrzyca, zaburzenia przemian cukrów i aminokwasów poza przewodem pokarmowym, np. fenyloketonuria.

Dlaczego przemiany aminokwasów muszą być prawidłowe? Otóż są one źródłem ketonów (ketokwasów) po dezaminacji, które są wydalane z moczem, potem i powietrzem wydychanym. Po dekarboksylacji stają się źródłem amin biogennych. Niektóre z tych amin mają zapach przypominający gnojówkę, gnijące mięso, a w połączeniu z siarkowodorem i ketokwasami dają nieprzyjemny odór z jamy ustnej. Niewłaściwe bakterie powodują bardzo szybko rozpad cukrów i aminokwasów, uwalniając aromatyczne kwasy i aminy. Wystarczy im kilkadziesiąt minut i “zapach ustny” oraz “kałowy”  gotowy.

Amoniak i siarkowodór bakterie wytwarzają z białek, soli amonowych, siarkowych oraz związków siarkowych organicznych (w tym aminokwasy siarkowe). Przez dekarboksylację aminokwasu ornityny powodują powstanie cuchnącej putrescyny. Nie dość, że brzydko pachnie to jeszcze w dodatku silnie zatruwa organizm i obciąża wątrobę. Ponadto zatruwa mięśnie i układ nerwowy upośledzając procesy intelektualne. Powoduje osłabienie wytrzymałości i siły mięśni. Spowalnia wzrost i rozwój młodych organizmów. Putrescyna ma zapach zgniłego mięsa i występuje naturalnie w kale i w gnijącym mięsie. Pod względem chemicznym jest to czterometylenodwuamina. W czystej postaci tworzy kryształy.

Kadaweryna powstaje w wyniku dekarboksylacji aminokwasu lizyny. Jest to 1,5-dwuaminopentan, albo inaczej pięciometylenodwuamina. Występuje w kale i w gnijących tkankach zwierzęcych. W czystej postaci jest cieczą.

W wyniku dekarboksylacji argininy wyzwolona zostaje amina – agmatyna. Agmatyna ma zdolność przyłączania się do receptorów adrenergicznych alfa-2. Jest syntetyzowana w również w mózgowiu i pełni rolę neurotransmittera. Jest również inhibitorem syntazy tlenku azotu.

Do naturalnej mikroflory jamy ustnej należą:

– paciorkowiec zieleniejący – Streptococcus viridans wnikający do jamy nosowo-gardłowej i ustnej zaraz po urodzeniu i towarzyszący nam aż do śmierci;

– gronkowce – Staphylococcus sp., np. Staphylococcus intermedius żyje w jamie ustnej i gardle, czasem (nadmiar) wywołuje zmiany ropne na skórze, ponadto przeprowadza fermentację; Staphylococcus epidermidis powinien przebywać na skórze i w jej zakamarkach, ale jest w jamie ustnej, w cewce moczowej, odbycie i jelicie grubym. Rozkłada wiele produktów. Trawi składniki potu, który zdobywa po tym specyficzny, nie zawsze przyjemny zapach. Przy załamaniu odporności może nasilać objawy trądziku, ponadto może wywołać nieżyt jamy nosowej i zapalnie końcowych odcinków układu moczowego.

– Veilonella, np. Veilonella alcalescens przeprowadza fermentację bardziej złożonych kwasów organicznych kwasów do prostszych, np. kwasu propionowego, octowego, wydzielających zapach.

– Corynebacterium, np. Corynebacterium xerosis występuje na skórze, głównie w pachwinach i rozkłada pot oraz łój do związków zapachowych. Zapewnia powstawanie ostatecznych feromonów u człowiek, swoistych dla każdego osobnika (androstenony + inne produkty przemiany materii wydzielone przez ciało, a potem przetworzone przez bakterie). Jest na skórze, ale i w jamie ustnej.

– Actinomyces występują w jamie nosowej, gardłowej i ustnej, ponadto w jelitach każdego człowieka. Przy załamaniu odporności, po przedostaniu się do miejsc o niskim stężeniu tlenu i w obecności bakterii zabierających intensywnie tlen staja się szkodliwe i chorobotwórcze (stany zapalne i ropne). Actinomyces israeli występuje w płytce nazębnej, czasem wywołuje zapalenie spojówek i gruczołu łzowego.

– Fusobacterium, np. Fusobacterium necrophorum przebywa w całym przewodzie pokarmowym. Przy niskim poziomie tlenu i załamaniu odporności staje się patogenna, wywołując stan zapalny i martwicę tkanek w pobliżu których przebywa (tzw. nekrobacyloza).

– Bacteroides, np. Bacteroides fragilis, Bacteroides thetaiotaomicron przebywają w przewodzie pokarmowym, szczególnie w jelicie grubym, nie lubią tlenu. Żywią się polisacharydami z treści pokarmowej.

– Neisseria, np. Neisseria meningitidis – tlenowa bakteria żyjąca w jamie nosowo-gardłowej. Po przedostaniu się do krwi atakuje układ nerwowy i wywołuje zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych.

– Treponema, np. Treponema denticola prowadzi fermentację aminokwasów. Egzystuje w jamie ustnej i nosowo-gardłowej. Towarzyszy bakteriom wywołującym płytkę nazębną i paradontozę.

– Lactobacillus, np. Lactobacillus acidophilus, przeprowadzające fermentacje.

– Klebsiella, np. Klebsiella oxytoca przeprowadzają fermentacje z wydzieleniem związków zapachowych. Występują w jamie nosowo-gardłowej, najczęściej infekcja zachodzi w pomieszczeniach publicznych (szpitale, szkoły, internaty). Przy załamaniu odporności wywołują zapalenie tkanek układu moczowego, oddechowego i pokarmowego. Mogą spowodować posocznicę.

– Alcaligenes faecalis przetwarzają rozmaite związki: azotyny, amidy, aminokwasy, octany, arszenik. Nie boi się sie mydła i chlorheksydyny. Może nawet przebywać w płynnym mydle. Są obecne w przewodzie pokarmowym, w tym w kale.