Archiwa

luty 2025
P W Ś C P S N
 12
3456789
10111213141516
17181920212223
2425262728  

Archiwa

Rhizoma Gei = Rhizoma Caryophyllatae – kłącze kuklika

Kłącze kuklikaRhizoma Gei posiada inną synonimową (zapożyczoną) nazwę – Rhizoma Caryophyllatae, bowiem po roztarciu i zmieleniu pachnie goździkiem przyprawowym (goździkowiec korzenny – Caryophyllus aromaticus L.), za sprawą zawierania w swoim składzie związku fenolowego – eugenolu. Eugenol jest składnikiem glikozydu geiny C21H30O11, który w obecności enzymu – geazy (obecnego w roślinie świeżej) i kwasów ulega hydrolizie do wspomnianego eugenolu C10H12O2 i cukru – wicjanozy. W surowcu jest olejek eteryczny (ok. 0,1%); garbniki ok. 15%, kwas chlorogenowy, kwas cynamonowy, kwas galusowy i kwas kawowy.

Kwas chlorogenowy, kawowy, cynamonowy i galusowy to fenolokwasy o silnym działaniu antyoksydacyjnym, przeciwnowotworowym, przeciwzapalnym, żółciopędnym, antybakteryjnym, przeciwwirusowym i ochronnym na miąższ wątroby i nerek. Zapobiegają marskości i stłuszczeniu wątroby i nerek oraz zmniejszają skutki toksycznego działania mikotoksyn, metali ciężkich, eterów i węglowodorów oraz wielu leków na komórki wątrobowe – hepatocyty i komórki środbłonków. Jak wykazywały między innymi moje badania, kwasy te podawane w postaci odpowiednich soli pozajelitowo są w stanie hamować proliferację niektórych komórek rakowych i zmniejszać skutki uboczne chemioterapii.

Eugenol należy do fenoli o silnym działaniu odwaniającym, przeciwgnilnym, ściągającym, znieczulającym miejscowo, antybakteryjnym, fungistatycznym, pierwotniakobójczym i przeciwfermentacyjnym. Odkaża przewód pokarmowy, układ oddechowy i drogi moczowe. Eugenol do dziś ma zastosowanie w stomatologii do odkażania kanałów zębowych i odkażania dziąseł. Garbniki zawarte w kukliku mają działanie przeciwzapalne i ściągające oraz antyseptyczne.

Odwar z kłączy kuklika ma działanie przeciwbiegunkowe. Sprawdza się w leczeniu nieżytu żołądka, jelita cienkiego i grubego, w biegunkach różnego pochodzenia. Napar z kłączy i ziela kuklika działa silniej żółciopędnie i pobudzająco na trawienie oraz wydzielanie żółci. Mocny odwar z kłączy mniej wpływa żółciopędnie. Napar z ziela kuklika leczy niestrawność, ale w mniejszym stopniu niż odwar z kłaczy wpływa odkażająco i antybakteryjnie, natomiast silniej przeciwzapalnie.

Odwar z kłączy kuklika i napar z ziela kuklika działa przeciwzapalnie i przeciwłojotokowo oraz antyseptycznie na skórę. Przydatny jest w leczeniu mokrych wyprysków, trudno gojących się i sączących ran oraz łojotokowego zapalenia skóry i łojotoku włosów.

Płukanka z odwaru z kłączy kuklika działa przeciwzapalnie i krwiotamująco przy paradontozie i zapaleniu gardła oraz jamy ustnej, ponadto hamująco na rozwój bakterii i grzybów odpowiedzialnych za powstawanie nieprzyjemnego zapachu z ust i pleśniawek. Także picie odwaru z kłączy kuklika zapobiega procesom gnilnym treści pokarmowej i nadmiernej fermentacji w jelitach. Kuklik hamuje rozwój Candida i bakterii E. coli, szczególnie w postaci intraktu i odwaru.

Odwar z kuklika może być używany do irygacji przy zapaleniu pochwy i warg sromowych. Wreszcie do okładów na oczy przy ropnym zapaleniu powiek i zapaleniu spojówek, ponadto przy nadmiernym łzawieniu.

Surowiec można pozyskiwać z kuklika zwisłegoGeum rivale L. lub kuklika pospolitegoGeum urbanum L., z rodziny  Rosaceae, które są rozpowszechnione w lasach, łęgach, cienistych sadach, w całej Polsce.

Kłącze kuklikaRhizoma Gei i ziele kwitnącego kuklika – Herba Gei zastępują pięciorniki, liść poziomki, ziele przywrotnika i liść maliny lub liść jeżyny. Kukliki nie zastępują natomiast krwiściągu, który zawiera specyficzne fitoncydy przeciwbakteryjne.

Intrakt kuklikowy – Intractum Gei: 100 g świeżych kłączy po zmieleniu zalać 300 g gorącego alkoholu 40-50%, macerować w ciemnym miejscu i w szczelnym słoju minimum 7 dni, codziennie wstrząsając. Przefiltrować. Stosować doustnie przy kurczach jelitowych i niestrawności po 5 ml, ponadto do płukania jamy ustnej i gardła (1 łyżeczka na pół szklanki wody), przemywania i pędzlowania zmian skórnych i na błonach śluzowych. Ponadto przy nieprzyjemnym zapachu z ust.

Odwar kuklikowy – Decoctum Gei: 1-2 łyżki rozdrobnionego suchego lub świeżego kłącza zalać 1 szklanką wody, gotować 10 minut, dopełnić wyparowaną ilość wody. Odstawić na 20 minut, przecedzić. Pić do 4 razy dziennie po 100 ml. Przy nieżycie gardła i dalszych odcinków przewodu pokarmowego 4 razy dziennie po 100-150 ml; przy chorobie wrzodowej 100 ml 2 razy dziennie, na czczo. Przy nadmiernych krwawieniach miesiączkowych i hemoroidach 2 razy dziennie po 100 ml. Przy chorobie nowotworowej, szczególnie układu pokarmowego 200 ml 2 razy dziennie, na czczo. Ponadto do okładów na rany, wypryski, atopowe zapalenie skóry, mokre pokrzywki, do płukanek.

Surowiec trzeba samemu zebrać z natury lub uprawiać. Wdzięczna i ładna roślina lecznicza i ozdobna. Cieniolubna.

kuklik_kwiat (1) [Rozdzielczość Pulpitu] kuklik_owoc [Rozdzielczość Pulpitu]
Geum urbanum – kuklik posp., czerwiec 2008 r.; Krosno.

5 komentarzy Rhizoma Gei = Rhizoma Caryophyllatae – kłącze kuklika

  • alelen

    Czy chodzi o kuklik pospolity? Jak wygląda sprawa z kuklikiem zwisłym?

  • Witam

    Obydwa gatunki mają podobne właściwości.
    Pozdrawiam

  • Roman M.

    Prócz wymienionego przez pana Henryka kuklika zawisłego i kuklika pospolitego w Polsce rośnie jeszcze kuklik sztywny Genum aleppicum i kuklik górski Genum montanum (również wykorzystywane jako rośliny użytkowe – jadalne bądź lecznicze, o czym za chwilę). Kuklik pospolity był znany już w starożytności. Wspominał go już Pliniusz Starszy i zalecał w chorobach górnych dróg oddechowych. Łacińska nazwa gatunkowa – urbanum pochodzi stąd, że rósł w pobliżu murów obronnych miast. Cenili go też zielarze średniowieczni. W medycynie ludowej na ziemiach dawnej Rzeczpospolitej nie był stosowany zbyt często. Na Litwie sporządzano z niego napój miłosny (jak podają źródła był równie skuteczny jak napój z lubczyka czy lepczycy rozesłanej). Cieszył się zresztą w różnych częściach kraju opinią afrodyzjaku. Stosowano go również „przy podźwignięciu”, na Wołyniu płukano gardło przy owrzodzeniach. Górale z Zakopanego stosowali go przy bólach żołądka. W lecznictwie ludowym stosowano zarówno korzenie i kłącza jak też ziele różnych gatunków kuklika. Co do współczesnego zastosowania leczniczego tej rośliny, dawkowania itp. pan doktor wyczerpał temat i nie mam tu nic do dodania. Warto dodać natomiast to, iż dawniejsi zielarze w różnych częściach Europy używali różne gatunki kuklika w nieco odmienny sposób. Kuklik pospolity (najczęściej stosowny) używano podobnie jak dziś do leczenia biegunek, nieżytu jelita grubego, hemoroidów itp. (patrz wyżej – opis pana Henryka). Zalecali go również do płukania ust i gardła przy przykrym zapachu z ust. Niedawno pan doktor poświęcił nieco miejsca temu problemowi. Kuklik zwisły (zawiera mniej garbników niż pospolity; oba gatunki czasem się krzyżują) stosowano w stanach zmęczenia, niepokoju, bezsenności, różnych stanach zapalnych np. w zapaleniu spojówek. Kuklik górski zaś uchodził za niezawodny męski afrodyzjak i w tym celu najczęściej był przyjmowany (chociaż nie gardzono tym surowcem również i w przypadku biegunek).
    Wszystkie 4 wymienione wyżej gatunki kuklika miały też zastosowania kulinarne. Kuklik pospolity (korzenie) był używany jako przyprawa zastępująca goździki i cynamon. Korzeń tego gatunku gotowano czasem z mlekiem otrzymując ciekawy w smaku napój, młode liście zaś – jadano po ugotowaniu. Kuklik sztywny używany był dawniej w Azji jako warzywo. Jadano tam jego gotowane liście (gatunek ten występuje jedynie we wschodniej Polsce – zarośla, przydroża). Kuklik zwisły, występujący w naszym kraju dość często na wilgotnych łąkach, też może być używany kulinarnie. Jego korzeń ma ciekawy, lekko czekoladowy zapach. Można sporządzić z niego gotując korzeń – smaczny napój. Jest przyprawą do potraw, czasem przyprawia się nim piwo (Anglia). Kuklik górski wreszcie, można byłoby również wykorzystać w celach spożywczych (ma stosunkowo gruby korzeń). Stoją temu na przeszkodzie to, iż w naszych Tatrach jest stosunkowo rzadki, ponadto korzeń jest lekko gorzkawy. By nie być gołosłownym poniżej podaję przepis na zupę z dodatkiem kuklika pospolitego. Produkty: 5 – 6 dzikich jabłek, 50 g suszonych owoców róży, 100 g cukru, 100 g ugotowanego ryżu, 50 g rozdrobnionych orzechów włoskich, korzeń kuklika. Sposób przyrządzenia: owoce róży zalewamy 1,4 l wrzącej wody, i pozostawiamy na 2 godziny; później napar odcedzamy i dodajemy do niego cukier, oczyszczony i pokrojony korzeń kuklika, utarte jabłka i ryż. Krótko gotujemy i podajemy gorącą zupę z orzechami włoskimi. Smacznego!

  • Szukając inf. o kukliku, znalazłam tę stronę. Jeszcze nie zapoznałam się z jej zawartością, ale widzę,
    że to jest to, czego szukałam (a nawet więcej). Z kuklikiem spotkałam się niedawno, kupując 'Podlaską przyprawę do kawy’. W jej składzie, obok znanych, rozgrzewających przypraw (cynamon, kardamon, goździki, imbir) jest właśnie kuklik. Pozdrawiam, Dorota

  • Małgorzata

    Czy kuklik można stosować w zakażeniach clostridium difficile?

Leave a Reply