Archiwa

listopad 2024
P W Ś C P S N
 123
45678910
11121314151617
18192021222324
252627282930  

Archiwa

Herba Cirsii oleracei – ziele ostrożenia warzywnego

Ostrożeń warzywny Cirsium oleraceum (L.) Scopoli = Cnicus oleraceum Linne  (złożone – Compositae = Asteraceae) jest pokaźną i ładną rośliną rozpowszechnioną w naszym kraju. Rośnie przy lasach, na polanach, pastwiskach, ugorach, w dolinach rzek. Lubi wilgotne gleby. Górna część rośliny i liście otulające pąk kwiatowy, a potem owoc są barwy żółtozielonej, przez co zwracają na siebie uwagę. Kłącze poziome, po ugotowaniu jadalne i odżywcze (inulina, fitosterole). Roślina łatwa do uprawy.

W Szwajcarii (Punschun da pra) i w Niemczech również wykorzystywane w ziołolecznictwie ludowym i znany pod nazwą Kohldistel (franc. Cirse maraicher, ital. Cardo giallastro).

Surowcem leczniczym jest ziele – Herba Cirsii (Kohldistelkraut), zbierane w czasie kwitnienia lub owocowania. Proponuję zbierać liście i wierzchołki pędów, bowiem łodygi są twarde i długo schną.

Składnikami aktywnymi ziela są: flawonoid linaryna (pochodna akacetyny), pektolinaryna, glikozydy apigeniny i luteoliny; kwasy fenolowe,alkaloidy, olejek eteryczny, garbniki, fitosterole, laktony seskwiterpenowe.

Linarin
Linaryna występująca w zielu ostrożenia warzywnego.

Ostrożeń posiada właściwości odtruwające, żółciotwórcze i żółciopędne. Zawiera kwasy fenolowe i flawonoidy ochraniające miąższ wątroby przed marskością i stłuszczeniem. Działanie żółciopędne i rozkurczowe jest pożyteczne w leczeniu i profilaktyce kamicy żółciowej, stanów zapalnych wątroby i niedoboru żółci. Poprawia funkcje wątroby po resekcji pęcherzyka żółciowego. Zmniejsza cofanie żółci do żołądka i stany zapalne dwunastnicy żołądka z tym związane. Wzmaga regenerację komórek wątrobowych.

Fitosterole i flawonoidy hamują stan zapalny przy przeroście gruczołu krokowego. Laktony i fenolokwasy zawarte w ostrożeniu mają właściwości przeciwnowotworowe, o czym pisałem w wielu swoich pracach i czym zajmowałem się podczas badań in vitro blisko 10 lat temu.

Napar z ziela ostrożenia warzywnego nie jest toksyczny i można go przyjmować szklankami (1 łyżka na szklankę wrzątku). Jest smaczny. Wspomaga przemianę materii, aktywuje procesy detoksykacji, przyśpiesza usuwanie szkodliwych metabolitów i ksenobiotyków z ustroju. Napar z ostrożenia obniża poziom cukru we krwi. W medycynie ludowej ostrożeń warzywny jest stosowany w leczeniu reumatyzmu, w tym dny oraz przewlekłych chorób skóry, co z punktu widzenia naukowego wydaje się racjonalne i uzasadnione. Ziele jest dostępne w sklepach zielarskich.

Intrakt z ziela (1:5 na gorącym winie lub wódce do 50%) można przyjmować codziennie, przez 1 miesiąc po małym kieliszeczku dla poprawienia trawienia i jako diureticum (środek moczopędny), oczyszczający drogi moczowe oraz aktywator przy spowolnionej przemianie materii. W reumatyzmie polecam przynajmniej 3 –miesięczną kurację z zastosowaniem naparu. Przez pierwszy miesiąc dobrze jest nasycić organizm naparem przyjmując 2 szklanki naparu dziennie, rano i wieczorem. Po miesiącu dawka 1 szklanki naparu wieczorem przez 2 miesiące jest wystarczające. Potem polecam zmienić zioło – na przynajmniej kwartał, po czym można wrócić do ostrożenia. Podobnie zalecam postępować przy leczeniu cukrzycy, przewlekłych chorób skórnych (łysienie, trądzik, łuszczyca, łojotok z wągrami, ciągłe wypryski i rumień).

Mocny napar działa ściągająco na skórę i błony śluzowe i ma właściwości przeciwbiegunkowe.

W naparze można czynić także kąpiele, np. dzieci przy chorobach skórnych i osłabieniu. Okłady z roztartego ziela na okolice stawów i miejsca kontuzjowane – ponoć przynoszą ulgę.

Ostrożeń w przypadku zastosowania wątrobowego wykazuje synergizm (spotęgowane współdziałanie w jednym kierunku) z ostropestem, karczochem, rzepikiem i mniszkiem. W zakresie przerostu prostaty polecam łączyć ostrożeń warzywny z wilżyną, wierzbówką (lub wierzbownicą), niecierpkiem, znamieniem kukurydzy, kłączem pokrzywy i korą czeremchy. W zakresie działania moczopędnego dobrze sprawdza się w mieszankach z wilżyną, połonicznikiem, rdestami, perzem, nawłocią i brzozą. W zakresie działania przeciwreumatycznego polecam kojarzyć ziele ostrożenia z kwiatem wiązówki, zielem zagorzałka, zielem pszeńca, zielem szelężnika, liściem topoli, pączkami topoli, rdestem japońskim, lukrecją lub kolcoroślem (sarsaparilla).

cirsium_oleraceum_L_Scop [Rozdzielczość Pulpitu] cirsium_oleraceum [Rozdzielczość Pulpitu]
Ostrożeń warzywny – Cirsium oleraceum (L.) Scopoli; Dolina Lubatówki, Krosno, lipiec 2009 r.

8 komentarzy Herba Cirsii oleracei – ziele ostrożenia warzywnego

  • Roman M.

    Ostrożeń warzywny jak sama nazwa wskazuje był rośliną jadalną (uprawiano go nawet w tym celu w różnych częściach Europy). Pominę jednak tę kwestię by nie być monotonnym w swoich komentarzach. Zalety tej rośliny, jakie wyżej opisał pan doktor, zachęcą zapewne niejednego amatora zielarstwa do zbioru i stosowania ostrożenia. W kilku opracowaniach i monografiach dotyczących roślin leczniczych znalazłem informacje, że analogicznego surowca dostarcza ostrożeń polny Cirsium arvense (zwany ostem polnym). Jest to kwestia niezmiernie mnie intrygująca, na którą nie znalazłem jednoznacznej odpowiedzi. Na ile obie rośliny mają podobny skład i czy można je stosować w podobnych chorobach i przypadłościach?

  • Warto także dodać, że ostrożeń na terenie Wielkopolski jest bardziej znany jako Czarcie Żebro. Miło wspominam starsze panie w Poznaniu proszące o Czarcie Żebro lub ziele Ostrożenia. Do kąpieli oczywiście, zresztą na zielu dostępnym w sklepach zielarskich i aptekach niektórych producentów także są informacje tylko o zastosowaniu zewnętrznym. Kąpiele w zielu mają wypędzić, jak nazwa potoczna wskazuje, Czarta, tudzież inne paskudztwo.

  • alelen

    Raczej bym przypuszczała,że nazwa czarcie żebro, bierze się od bardzo twardych po ususzeniu łodyg ostrożenia, że niech to czart weźmie;)

  • kasia

    Jestem rodowitą Poznanianką. Według wyjaśnień jednej z moich wiekowych Ciotek, nazwa czarcie żebro łączy się z ciemnym barwnikiem wydzielanym przez zioła w wodzie. (Siła nieczysta?..)Tym niemniej, w wielkopolskiej medycynie ludowej uważa się „czarcie żebro” niemal za panaceum, i na przeziębienie, i na słabe płuca, i ogólnie na wzmocnienie. Są ludzie, którzy naprawdę wierzą, że im to pomogło (nie picie ziółek, tylko kąpiel w wywarze.)
    Ja nie próbowałam…

  • A

    moja mama i babcia twierdzą że czarcie żebro stosuje się kiedy ktoś Cię „ociotuje” – to typowe określenie w Wielkopolsce… moja prababcia podobno tylko w tym wywarze się kąpała i myła głowę. Ja sama nigdy wcześniej tego nie stosowałam, dopóki nie zachorowałam – od dwóch dni oblewam się wywarem z ostrożenia i tak jak przed kąpielą ma to kolor typowy dla herbaty, tak po, pojawiają się czarne, obrzydliwe „farfocle” – to podobno znak, że albo ktoś Cię „ociotował” albo po prostu toksyny, które uwalniają się z organizmu. Jedno jest pewne, że po takiej kąpieli czuję się bardzo zrelaksowana, odprężona i ma się wielką ochote wskoczyć pod kołderkę;) Pozdrawiam i polecam miłą kąpiel:)

  • freshbynature

    Co jaki okres czasu mozna wykonywać kapiele w ostrożniu w celach profilaktycznych? Chodzi o to aby nie przesadzić.

  • werbene

    Moja rodzina pochodzi z Poznania i pamietam z czasow dziecinnych, ze moja babcia suszyla i parzyla czarcie zebro i wlewala napar do 3 misek. Kazala nam oplukac twarz i rece w tych miskach po kolei, i czarne „farfocle” robily sie tylko w pierwszej misce. Woda byla lekko metna w tej drugiej a w trzeciej juz zupelnie czysta. Pamietam ze to pomagalo na zle samopoczucie.

  • Germinate

    Kapiel w ostrozeniu – raz w tygodniu przez pięć tygodni pod rząd.

Leave a Reply