Geranium pusillum Linne – bodziszek drobny w praktycznej fitoterapii.

Bodziszek drobny (niem./szwajc. Kleiner Storchschnabel, fr. Geranium fluet, ital. Geranio minore, retorom. Gerani pitschen) – Geranium pusillum Linne, należy do rodziny bodziszkowatych – Geraniaceae. Zarówno w Polsce, jak i w Szwajcarii jest rozpowszechniony, miejscami pospolity na niżu i pogórzu. Zasiedla pola, przydroża, drogi śródleśne, przychacia. Kwitnie od maja do września. Dorasta do 50 cm wys. Łodyga wzniesiona, gałęzista, często pokładająca się lub rozesłana, owłosiona, pokryta włoskami gruczołowymi. Liście okrągławo-nerkowate 5-9-dzielne; odcinki jajowato-klinowate, nierówno wcinane. Kwiaty drobne, średnicy 2-4 mm, płatki różowe lub fioletowo-różowe, orzęsione, na szczycie nieco wcięte. Owoce owłosione, z dziobkiem ogruczolonym.

Surowcem jest kwitnące i owocujące ziele bodziszka drobnego – Herba Geranii pusilli, zbierane od maja do sierpnia, suszone w ciemnym miejscu, w przewiewie, w temperaturze pokojowej. Surowiec wrażliwy na przegrzanie. Trwały tylko 1 rok. Rozdrabniać tuż przed przetworzeniem w ostateczny przetwór. Przechowywać w światłoszczelnych pojemnikach.

Składniki czynne: olejek eteryczny bogaty w geraniol, linalol, terpineol, borneol; garbniki 6-12%, kwas galusowy, elagowy, ferulowy, kawowy, katechowy, p-kumarowy; flawonoidy (kemferol, kwercetyna), gorycze, fitosterole (sitosterol).

Działanie fitofarmakologiczne: ściągające, przeciwbiegunkowe, wybitnie przeciwzapalne, antyalergiczne, przeciwrodnikowe, antybakteryjne, fungistatyczne, onkostatyczne. Zakłóca przemiany mewalonianu i dzięki temu obniża poziom cholesterolu we krwi. Dodatkowo hipocholesterolemicznie działają fitosterole i garbniki. Obniża stężenie glukozy w osoczu krwi. Hamuje obrzęk gruczołu krokowego. Ochrania miąższ wątroby przed stłuszczeniem. Hamuje kaszel i zbyt obfitą wydzielinę śluzową oraz ropno-surowiczą w drogach oddechowych. Wywiera działanie antyandrogenne.

Wskazania: nadmierne stężenie cukru, lipidów i cholesterolu we krwi, przerost gruczołu krokowego; nieżyt układu oddechowego i pokarmowego, zmiany stłuszczenia wątroby, stany zapalne odbytu i narządów płciowych, ostre zapalenie spojówek i gałki ocznej; infekcje drożdżakowe przewodu pokarmowego; trudno gojące się rany, sączące owrzodzenia, nadżerki, liszaje; oparzenia; łojotok skóry, łojotokowe zapalenie skóry, łupież tłusty, łojotok włosów; nowotwory i polipy przewodu pokarmowego (stosować na czczo); cukrzyca, choroby alergiczne. Łagodzi objawy refluxu i choroby wrzodowej.

Wywar: 2 łyżki świeżo rozdrobnionego surowca zalać 1 szklanką zimnej wody, doprowadzić do wrzenia i potem zagotowania pod przykryciem. Gdy zacznie się gotować od razu odstawić z ognia i trzymać pod przykryciem jeszcze 30 minut. Pić 2 razy dziennie po 1 szklance wywaru. W przypadku choroby nowotworowej i zapalenia dróg oddechowych oraz przewodu pokarmowego 1/2 szklanki wywaru 4 razy dziennie.

Wywar stosować też do płukania narządów płciowych, jamy ustnej i gardła, do obmywania, okładów, np. oczu (okłady 30 minutowe). Pomocny  wleczeniu nadmiernego łzawienia i zmian ropnych oczu. Przyspiesza gojenie sączących ran. Jest cenną rośliną kosmetyczną przy wypryskach, rozszerzonych porach, pękających naczynkach włosowatych, łojotoku, świecącej cerze zwiotczałej i z przebarwieniami oraz odbarwieniami. Wyrównuje koloryt skóry. Hamuje rozwój bakterii i grzybów.

Bodziszek drobny – Geranium pusillum L., Krosno, maj 2012 r.