W poszukiwaniu wiosny

Spacerek w ciepły niedzielny dzień do pobliskiego lasu był przyjemny. Szukałem pierwszych zwiastunów przedwiośnia, jednakże za wyjątkiem silniejszego zazielenienia trawy i kwitnącej leszczyny oraz olchy nic więcej nie zaobserwowałem. Nawet pączki większości drzew i krzewów nie były w dalszych fazach rozkwitu, trudno się jednak dziwić, skoro dopiero pierwsza połowa lutego. No, jeszcze brzoza i niektóre wierzby szykują się do kwitnienia, ale minie jeszcze sporo czasu, zanim to się stanie.

Swarzędz, 10 luty, 2008 r.

Swarzędz, 10 luty, 2008 r.

Swarzędz-Garby, 10 luty, 2008 r.

Nadszedł okres zbioru niektórych surowców zielarskich. Obecnie należy zbierać pączki drzew iglastych, korę krzewów i drzew, młode pędy krzewów i drzew (gałązki), podziemne organy roślin (kora, bulwy, kłącza). Obecnie mają największą wartość, podobnie jak jesienią.
Obecnie kwitną: leszczyna – Corylus avellana L. i olchy – Alnus.

Kwiaty męskie leszczyny – Flos Coryli bogate w pyłek, flawonoidy, alantoinę, triterpeny i fitosterole polecam w leczeniu przerostu gruczołu krokowego, stanów zapalnych układu moczowego, gardła i zaburzeń okresu przekwitania oraz pokwitania. Trądzik powstały w wyniku zaburzeń hormonalnych u młodych dziewcząt można leczyć mieszając kwiaty leszczyny z kwiatami tarniny, nagietka, zielem pokrzywy i korzenia wilżyny (równe proporcje). Taka mieszanka działa odtruwająco, przeciwzapalnie, moczopędnie, wzmacniająco, uszczelnia naczynia krwionośne, zmniejsza procesy ogowacenia naskórka i mieszków włosowych i łagodnie odkaża układ moczowy. Zapobiega także powstawaniu kamicy moczowej. Uspokaja, poprawia samopoczucie, usuwa depresję. Napar z kwiatów leszczyny można podawać niemowlętom przy kaszlu i zapaleniu gardła oraz oskrzeli (osłodzić sokiem owocowym) w ilości 1-2 łyżeczek 3-4 razy dziennie.

Podobne właściwości lecznicze posiadają męskie kwiaty olchy – Flos Alni, również bogate w triterpeny (lupeol, betulina), fitosterole (taraksasterol, beta-sitosterol, stigmasterol, lanosterol), flawonoidy (kwercetyna, hiperozyd, kemferol, mirycetyna) i żywice oraz olejek eteryczny. Kwiaty olchy dodatkowo wykazują działanie przeciwpasożytnicze (mocne napary i spożyte świeże kwiaty).

Napar z kwiatów leszczyny i kwiatów męskich olchy: 1-2 łyżki kwiatów zalać 1 szklanką wrzącego mleka lub wody, odstawic na 20 minut pod przykryciem, przecedzić, osłodzić miodem. Pić przy przeziębieniu, bezsenności, depresji, osłabieniu i chorobach skórnych na tle zaburzen hormonalnych i przemiany materii, 2-4 szklanki naparu dziennie.

Doskonałe są również syropy sporządzone na świeżych kwiatach olchy i leszczyny, które mozna sporządzić na miodzie, winie, roztworze wodno-alkoholowym cukru i sorbitolu. Sprawdzają się w kaszlu, przeziębieniu i chrypce.

Olcha – Alnus, kwiaty męskie, 10 luty 2008 r., Swarzędz.

Kwitnąca olcha – Alnus, 10 luty 2008 r.

Na pierwszym planie "gąsienicowate" kwiaty męskie olchy; tegoroczne (młodziutkie) kwiaty żeńskie, także widoczne na zdjęciu, mają wygląd czerwono-brunatnych (drobnych) szyszeczek, przypominających raczej pączki. Potem te szyszeczki żeńskie rosną, i mogą utrzymywać się na drzewie nawet 3 lata, (drewnieją i wysycają się polifenolami, garbnikami). Także są lecznicze, ale w formie dojrzałej, a raczej "starej"; działają ściągająco, antyseptycznie, przeciwkaszlowo, przeciwbiegunkowo i przeciwzapalnie. Pączki liściowe również widoczne na zdjęciu są charakterystycznie wygięte (rogaliki), mają powierzchnię gładką.

Z lewej strony "stare" (z ubiegłych lat) kwiaty żeńskie (szyszeczki brunatne, potem ciemno brązowe w miarę starzenia), z prawej wydłużone, tegoroczne kwiaty męskie.