Rodzaj wełnianka (niem. Wollgras, fr. Linaigrette, ital Pennacchi, retorom. Minalva) – Eriophorum należy do rodziny turzycowatych – Cyperaceae.
Na torfowiskach i podmokłych łąkach w Polsce można spotkać wełniankę pochwowatą (pujki) – Eriophorum vaginatum Linne, wełniankę wąskolistną – Eriophorum angustifolium Honck = Eriophorum polystachyum Linne, wełniankę delikatną – Eriophorum gracile Koch ex Roth i wełniankę szerokolistną – Eriophorum latifolium Hoppe. Polecam do uprawy.
W Szwajcarii rozpowszechnione są: Eriophorum anhustifolium Honck., Eriophorum latifolium Hoppe, Eriophorum scheuchzeri Hoppe, Eriophorum vaginatum L. i rzadko występująca Eriophorum gracile Koch ex Roth.
Wełnianki wytwarzają okwiat złożony z licznych szczecinek, wydłużających się w okresie owocowania w gęsty pęk długich wełnisto-jedwabistych włosków. Z daleka wyglądają więc jak pokryte rozwianymi pęczkami waty.
Surowcem jest ziele wraz z kwiatami i owocami – Herba Eriophori. Należy je suszyć w temp. pokojowej. Wełnianki kwitną od kwietnia do maja. Od maja do czerwca najlepiej przeprowadzać zbiory surowca.
Surowiec zawiera flawonoidy (kwercetyna, kempferol), glukany (polisacharyd), galaktany (polimery galaktozy), ksylany (polimery ksylozy) w owocach – 28-32%, poliuronidy (pektyny), śluzy, lipoidy (6-9%), woski, krzemionkę. Celulozy w owocach jest około 40%.
W 2005 r. w Laboratorium Farmakognozji i Fitochemii Uniwersytetu w Genewie naukowcy wyizolowali z Eriophorum scheuchzeri flawonoidy o właściwościach antyoksydacyjnych, przeciwbakteryjnych i fungistatycznych.
Wełnianka dzięki obecności polisacharydów działa prebiotycznie. Łagodzi nieżyty przewodu pokarmowego, zmniejsza wchłanianie cholesterolu i cukru z jelit do krwi. Zażywana w postaci sproszkowanej (1-2 łyżeczki dziennie) jest źródłem wielocukrów, krzemionki i lipidów regulujących pasaż treści pokarmowej. Zapobiega zaparciom,usprawnia przesuwanie masy kałowej, redukuje ilość wytwarzanych amin biogennych i siarkowodoru w jelicie grubym. Krzemionka, flawonoidy i polisacharydy pobudzają wzrost i aktywność warstwy siateczkowo-śródbłonkowej jelit, stymulują system odpornościowy GALT, przez co zmniejszają ryzyko inwazji mikroorganizmów przez nabłonki jelit. Wyciągi wodne (odwar) z wełnianki sprzyja gojeniu owrzodzeń przewodu pokarmowego. Zmniejsza wysięki i stany zapalne błon śluzowych jelit. Surowiec zaparzony w wodzie i zastosowany zewnętrznie nadaje się do opatrywania trudno gojących sie ran. Wierzchołki pędów z “wacikami” wełnianki ścinać, a następnie zalać wodą, zagotować i po ostudzeniu nakładać na wypryski, owrzodzenia, rany i odleżyny, pozostawić do wyschnięcia (tak samo używać surowiec wysuszony). Wełnianka to swoistego rodzaju naturalny materiał opatrunkowy, o działaniu zmniejszającym krwawienie (za sprawą pektyn, polifenoli, krzemionki i ksylanów), przeciwzapalnym, przeciwdrobnoustrojowym i przeciwwysiękowym.
Wełnianka – Eriophorum; Jungholz, Austria, lipiec 2009 r.
Dawki: doustnie 1-2 łyżeczki surowca zmielonego 1-2 razy dziennie, najlepiej na czczo, dobrze popić. Jako środek obniżający poziom cukru i cholesterolu we krwi, wspomagający odchudzanie, gojący owrzodzenia – 1 łyżeczka surowca 2 razy dziennie przez 2-3 miesiące.
Odwar: 1-2 łyżki surowca gotować 10 minut w 1 szklance wody, odstawić na 30 minut, przecedzić. Pić 2 razy dziennie po 1/2 szklanki. Nadaje się do okładów na oczy zmęczone, przy stanach zapalnych, obrzęku powiek, stanach wysiękowych w pobliżu naczyniówki i siatkówki, po urazach mechanicznych okłady 20-30-minutowe 1-2 razy dziennie). Odwarem przemywać skórę zwiotczałą, zapalenie zmienioną, z trądzikiem, podrażnioną, suchą. Odwarem okładać oparzenia, wypryski, nadżerki skórne, otarcia.
Przy świądzie odbytu, hemoroidach – lewatywy z odwaru. Przy świądzie sromu – irygacje, nasiadówki. Przy zapaleniu piersi – okłady z równoczesnym piciem odwaru. Odwar z wełnianki daje dobre wyniki przy zespole jelita nadwrażliwego. W razie kandydozy narządów płciowych i przy zasadowym odczynie śluzu z pochwy, np. po antybiotykoterapii - stosować płukanki i nasiadówki z odwaru wełniankowego, po 2 godzinach – probiotyk dopochwowo.Do schłodzonego odwaru wełniankowego jako płukanki warto dodać dodatkowo Azucalen (albo nalewka nagietkowa + nalewka z rumianku lub krwawnika 1:1) – ok. 5 ml na 0,5 l odwaru.
Wełniankę można używać przy rewitalizacji symbiotycznej mikroflory przewodu pokarmowego i podczas zwalczania drożdżycy jelit. Wtedy równocześnie stosować probiotyk (np. Lakcid). Ważny jest czas stosowania obu preparatów. Na czczo stosować wełniankę w postaci sproszkowanej. Po 2-4 godzinach od zażycia wełnianki przyjąć probiotyk z żywymi kulturami bakterii, najlepiej rozmieszane z inuliną w proszku z dodatkiem schłodzonego mleka zwierzęcego lub ryżowego/sojowego.
Dzień dobry!
Mam pytanie o syrop z trzmieliny, o którym pisał Pan już na stronie a ja dopiero teraz trafiłam na ten artykuł. Chcę zapytać, jak to jest z właściwościami trującymi trzmieliny, czy odpowiednie preparowanie owoców i torebek niweluje truciznę?
Będę wdzięczna za odpowiedź i pozdrawiam serdecznie.
Dagmara
Witam
Trzmielina to doskonała roślina jadalna. Od wielu lat używam wino, syropy, galaretki i inne przetwory z tej rośliny. Istnieją teoretycy, którzy uważają wszystko za trujące. Niedawno czytałem książkę wg której czeremcha jest tak trująca jak cyjanek. Aż dziwne, ze jeszcze żyję. Wybór należy do Pani. Podałem składniki trzmieliny. Oczywiście trzeba jeszcze preferować lub tolerować specyficzny zapach i smak produktów z trzmieliny, ale to już pozostawiam w gestii gustu.
Pozdrawiam
H. Rozanski
Bardzo dziękuję za odpowiedź. Kupiłam parę miesięcy temu stary dom na wsi i w ogrodzie odkryłam między innymi sporych rozmiarów trzmielinę, najpierw zauroczyły mnie owoce, ale nie wiedziałam co to jest, poszperałam trochę w internecie i znalazłam Pańską (bardzo ciekawą) stronę. Wiem też, że to co jest trucizną może być i lekiem. Ale wolałam zapytać. I syrop z trzmieliny na pewno spróbuję zrobić.
Pozdrawiam
Dagmara
A ja mam takie pytanie do Pana dr – Czy herbata rooibos z czerwonokrzewu ma jakieś właściwości lecznicze? Może w wolnym czasie mógłby Pan dr wspomnieć coś o tej herbacie bo bardzo ją lubię a i zapewne inni też mogą jej spróbować. Szczerze polecam!
Czy mógłby Pan dr w wolnym czasie wspomnieć coś o herbacie rooibos z czerwonokrzewu, ponoć ma jakieś właściwości lecznicze ale bardziej chciałbym się oprzeć na pańskiej wiedzy. Często piję tą herbatę i jestem zainteresowany informacjami na jej temat. Polecam ją do codziennego picia zamiast zwykłej czarnej herbaty!