Herba Polygoni avicularis – ziele rdestu ptasiego

Ziela rdestu ptasiego – Herba Polygoni avicularis na próżno szukać w Farmakopei Polskiej I. Jest natomiast w Farmakopei Polskiej II, FP III, IV, a nawet VI z 2002 r. Zgodnie z FP VI ziele rdestu ptasiego pochodzi z rdestu ptasiego – Polygonum aviculare Linne, z rodziny rdestowatych – Polygonaceae. Ziele trzeba zbierać w czasie kwitnienia i suszyć w cieniu. Ziele rdestu ptasiego powinno zawierać nie mniej niż 0,15% flawonoidów, w przeliczeniu na kwercetynę C15H10O7 – m.cz. 302,24. Strata masy po suszeniu nie większa niż 12%; popiołu nie więcej niż 12%. Działanie przeciwzapalne, miejscowo ściągające. Doustnie w odwarach 3-8 g (jednorazowo), 3-8 g (dobowo). Zewnętrznie w odwarach 3-8 g.

Rdest ptasi występuje pospolicie w naszym kraju, na ugorach, nieużytkach, przy drogach.

Ziele rdestu od starożytności stosowane jako środek moczopędny i przy dolegliwościach ze strony gardła oraz oskrzeli, ponadto jako środek przeciwkrwotoczny i czyszczący krew. Z suchego ziela przygotowuje się napar – 1 łyżkę rozdrobnionego surowca na 1 szklankę wrzącej wody, parzyć 30 minut pod przykryciem, przecedzić. Pic 2-3 szklanki naparu dziennie.

Wskazania: skąpomocz, obrzęki na tle skapomoczu i w przebiegu nadciśnienia oraz osłabienia krążenia; kamica moczowa; stany zapalne nerek i pęcherza moczowego, przewlekłe choroby skórne na tle zaburzeń przemiany materii, nadmierne krwawienia miesiączkowe, niepłodność (?), kaszel, zapalenie oskrzeli i jamy nosowo-gardłowej, zatrucia, kuracje odtruwające, choroby reumatyczne, choroba wrzodowa, niedostateczna krzepliwość krwi, cukrzyca. Rdest ptasi obniża poziom glukozy we krwi i wzmaga wydzielanie śluzu w oskrzelach i tchawicy.

Napar (Infusum), macerat (Maceratio) ze świeżego ziela, papka (Pulpa Polygoni avicularis) ze świeżego ziela rdestu ptasiego – do przemywania i okładów na trudno gojące się rany i owrzodzenia, ponadto napar i odwar do płukania gardła i jamy ustnej przy stanach zapalnych, do nasiadówek i irygacji przy zapaleniu pochwy i warg sromowych.

W XIX wieku zalecany w leczeniu chorób wątroby, nieżytów żołądka i jelit, wspomagająco przy chorobach wenerycznych. Korzystnie działa przy gruźlicy. Krzemionka przyśpiesza gojenie ognisk gruźliczych i wzmacnia naczynia krwionośne, aktywuje gojenie ran.

Ziele rdestu ptasiego zawiera: śluzy (zbudowane z galaktozy, arabinozy, glukozy, ramnozy i kwasu galakturonowego), oksymetyloantrachinony, cukry (ok. 2-3%), flawonoidy (awikularyna, kwercetyna, hiperozyd, witeksyna), garbniki (ok. 3-4%), olejek eteryczny, kwas salicylowy (ok. 1%), kwas p-kumarowy, kwas galusowy, kwas kawowy, kwas chlorogenowy, kumarynowce (umbeliferon, skopoletyna), sole mineralne – ok. 8% (sporo przyswajalnej krzemionki (ok. 0,24%), prowitaminę A, witaminę C (120 mg%), witaminę K.

Ziele rdestu ptasiego jest w Pharmacopoea Helvetica V.

Polygonum aviculare Linne, czerwiec 2009 r., Krosno