Liść winogronowy – Folium Vitis viniferae (winorośli) raz jeszcze. Trochę o winobluszczu–Parthenocissus = Ampelopsis.

Nieco informacji o liściu winorośli podałem we wpisie: https://rozanski.li/?p=2005, dzisiaj uzupełnię trochę te informacje.

Liść winorośli właściwej = pospolitej (winogronowe) – Vitis viniferae Folium (Folia Vitis viniferae), niem. Weinblätter = Weinrebenblätter, ang. Wine leaf (Red  wine leaf), fr. Feuille de vigne rouge, powinny pochodzić z odmian czerwonych (rubrum), stąd często w porządnych opracowaniach farmakognostycznych znajdziemy nazwę Vitis viniferae folium rubrum. Smak surowca jest lekko kwaśny, ściągający i zarazem gorzkawy. Liście do celów leczniczych pozyskiwane są, między innymi z odmiany: Vitis vinifera Linne varium tinctoria. Rodzaj winorośl – Vitis należy do rodziny winoroślowatych – Vitaceae. Do rodziny Vitaceae zaliczamy również winobluszcz – Parthenocissus (=Ampelopsis) uprawiany, jak i dziko występujący w naszym kraju.

Najpierw garść informacji o winobluszczu:

Winobluszcz pięciolistkowy – Prthenocissus quinquefolia (L.) Planchon zawiera kwasy organiczne, w tym cenne fenolokwasy (kw. kawowy, ferulowy, elagowy, chlorogenowy) oraz flawonoidy, np. kwercetynę. Zarówno kora, całe pędy, jak i ziele (niezdrewniałe części) są cennym surowcem leczniczym. Przede wszystkim działa przeciwzapalnie i ściągająco, antyseptycznie, ochronnie na miąższ wątroby, żółciopędnie, przeciwkrwotocznie (hemostatycznie), hipotensyjnie (obniża ciśnienie krwi) i immunostymulująco. Zapobiega procesom nowotworowym, co jest uzasadnione w składzie chemicznym rośliny. Najlepiej działają wyciągi na winie, etanolu, mniej aktywne są wyciągi wodne, choć na jelita i żołądek z obrzękiem, wysiękiem, porażone bakteriami i drożdżakami polecam odwar z winobluszczu.  W swojej praktyce stosuje wyciągi na etanolu 40-50% i winie wytrawnym w proporcji 1:5 (1 część świeżego lub suchego surowca na 5 części ciepłego alkoholu, o temp. ok. 30-40 stopni C) – doustnie 1 kieliszek wyciągu na winie 1 raz dziennie przy cukrzycy, miażdżycy, nadciśnieniu, chorobie wieńcowej, jako środek ochronny na naczynia (venoprotekcyjny); lub 10-15 ml wyciągu na etanolu 1-2 razy dziennie. Odwar – Decoctum – 1 łyżka suchego lub 2 łyżki świeżego surowca zalać 1 szklanką wody, gotować 20 minut, odstawić pod przykryciem na 30 minut, przecedzić. Pić 2-4 razy dziennie po 100 ml jako środek ochronny na wątrobę, nerki, trzustkę, przeciwzapalny, przy nieżytach przewodu pokarmowego i nowotworach. Ponadto zewnętrznie do okładów na skórę przy owrzodzeniach, pokrzywce, sączących ranach. Czas kuracji 30-31 dni; powtarzać co kwartał. Termin zbierania pędów zdrewniałych: jesień-zima-wiosna. Termin zbierania liści i pędów niezdrewniałych: podczas kwitnienia, potem jesienią, gdy liście czerwienieją. Owoce nadają się do otrzymywania win, ale zbiór owoców jest pracochłonny ze względu na drobne rozmiary. Pestek nie odrzucać, podać fermentacji owoce po zmiażdżeniu, wraz z pestkami.

Teraz wróćmy do winorośli:

Surowiec: liść – Folium zbierany podczas zmiany barwy na czerwoną, suszymy w normalnej temperaturze lub w piekarniku podgrzanym do 50 stopni C.

Składniki: flawonoidy 2,5-4%, przy czym odmiany o białych owocach zawierają w liściach około 5% flawonoidów, zatem więcej niż odmiany czerwone (kwercytryna, kemferol, izokwercytryna, kwercetyna), antocyjany (peonidyna, cyjanidyna, delfinidyna, petunidyna, malwidyna); garbniki (gallokatechinowe i katechinowe, epikatechinowe); kwasy fenolowe (katechowy, galusowy, kawowy, ellagowy, taninowy, cynamonowy, hydroksycynamonowy, ferulowy, kumarowy), kwas szczawiowy, jabłkowy, bursztynowy, winowy; kwas kawoilowinowy, kwas kumaroilowinowy, kwas feruloilowinowy; dwuwinian potasowy (2%), winian wapniowy, szczawian wapnia, cukry (2%), karotenoidy, ksantofile.

Zastosowanie w medycynie ludowej: czerwonka, biegunka, nieżyt żołądka, choroba wrzodowa, polipy, choroby skórne (eczema, owrzodzenia, nadżerki, sączące rany), hemoroidy.

Zastosowanie w fitoterapii współczesnej: choroby zwyrodnieniowe siatkówki; obrzęki, cukrzyca, miażdżyca, niewydolność wątroby, uszkodzenia wątroby wirusowe, polekowe, po zatruciach; stany zapalne wątroby, serca, nerek i trzustki; zmiany zanikowe trzustki i wątroby; uszkodzenia i stany zapalne naczyń krwionośnych; uogólnione wysięki prozapalne; owrzodzenia przewodu pokarmowego; niestrawność, biegunki nieznanego pochodzenia; zespół jelita nadwrażliwego; żylaki kończyn i odbytu; choroby reumatyczne; bóle głowy; stany zapalne dziąseł i gardła. Zewnętrznie: sączące zmiany chorobowe skóry; stany zapalne spojówek, rogówki, białkówki i siatkówki (doustnie + okłady z odwaru), stany zapalne i infekcje jamy ustnej i gardła (płukanki), zapalenie i świąd narządów płciowych zewnętrznych (irygacje, płukanki, okłady, obmywanie).

Preparaty i dawkowanie:

1. Wyciąg na winie: 1 część liści suszonych lub świeżych i rozdrobnionych zalać 5 częściami wina wytrawnego czerwonego; odstawić na 1 miesiąc. Przecedzić. Doustnie 1 kieliszek wina 1 raz dziennie, przez 20-24 dni; kurację wznawiać co kwartał: choroba wieńcowa, nadciśnienie, zmiany zwyrodnieniowe naczyń i siatkówki; choroby alergiczne; pomocniczo w chorobie nowotworowej (jako źródło polifenoli i resweratrolu). Wino, jak dawniej, można użyć do obmywania zmian skórnych i ran trudno gojących się, ponadto do okładów.

2. Odwar – Decoctum: 1 łyżka suchych lub 2 łyżki świeżych liści rozdrobnionych zalać 1 szklanką  wody; gotować 20 minut na wolnym ogniu, pod przykryciem, odstawić na 20-30 minut, przecedzić. Pić 2-4 razy dziennie po 100 ml, zależnie od choroby i potrzeby (np. przy nieżycie przewodu pokarmowego często), przez 1 miesiąc; wznawiać kurację co 1 kwartał. Ponadto do okładów na oczy i skórę (40-45 minutowe), do płukanek, irygacji, lewatywy (hemoroidy, świąd) i przemywania (np. skóry łojotokowej i trądzikowej, z rozszerzonymi porami, ponadto podatnej na przedwczesne starzenie). Preparat bezpieczny, można podawać dzieciom.

3. Nalewka – Tinctura: 1 część świeżych liści świeżych lub suchych i rozdrobnionych zalać 5 częściami alkoholu 40-50-60%, najlepiej o temp. 30-40 stopni C; pozostawić na 1 tydzień lub lepiej 1 miesiąc; przefiltrować przez sączek do kawy. Zażywać 2 razy dziennie po 10-15 ml lub 1 raz dziennie po 1 kieliszku (30 ml). Nadaje się także do przemywania schorzałych miejsc i przygotowania płukanki: 1 łyżka nalewki na 1/2-1 szklankę wody.

4. Papka liści winorośli z olejem lnianym: liście świeże skropić spirytusem lub winem i zmiksować z olejem lnianym surowym na papkę. Spożywać 1 raz dziennie po 1-2 łyżki, na czczo, przy stanach zapalnych i nadżerkowych przewodu pokarmowego, jako środek “czyszczący” i regenerujący wątrobę oraz trzustkę, jako źródło bioflawonoidów i nienasyconych kwasów tłuszczowych (witamina F) oraz wymiataczy wolnych rodników i nadtlenków; przeciwko candida i cryptococcus; jako środek wzmagający regenerację tkanki nabłonkowej; regulujący trawienie i wypróżnianie oraz przeciwmiażdżycowy, przeciwcukrzycowy i zmniejszający ryzyko wystąpienia nowotworów jelit i żołądka. Zewnętrznie do leczenia ran, oparzeń i opornych wyprysków (okłady). Po zmieszaniu ze świeżą cebulą 1:1 do leczenia bliznowców (keloidów, przerośniętych blizn) i ran.