Ostrokrzew kolczasty – Ilex aquifolium Linne – czyżby trujący?

Ostrokrzew kolczasty – Ilex aquifolium L. (ang. Holly, niem. Stechpalme) pochodzi z Afryki Północnej oraz Azji Mniejszej, choć również z Południowej  Europy. Jest często uprawiany w Europie jako roślina ozdobna. Należy do rodziny Aquifoliaceae, czyli ostrokrzewowatych. Liście są zimozielone i bardzo charakterystyczne, lśniące, kolczasto ząbkowane. Owocem jest czerwony pestkowiec. Kwitnie od maja do czerwca. Jest spokrewniony z ostrokrzewem paragwajskim – Ilex paraguariensis, znanym w handlu jako “mate”i opisywanym już na moich stronkach.

Ostrokrzew kolczasty – Ilex aquifolium L., grudzień 2008, Belgia, Antwerpia.

W liściach zawarte są garbniki i kwasy fenolowe, saponiny trójterpenowe, alkaloidy purynowe. Gorzki glikozy nosi nazwę ilicyny (ilicin). Nowe badania nie potwierdziły obecności związków cyjanogennych w liściach.

Wodne wyciągi z liści ostrokrzewu kolczastego działają przeciwgorączkowo, żółciopędnie, moczopędnie, przeciwreumatycznie, antyseptycznie i pobudzająco. Kora działa podobnie.

Wskazania (liście, kora): reumatyzm, choroby zakaźne (np. ospa), nieżyt układu oddechowego, zapalenie opłucnej, niedobór i zastoje żółci (żółtaczka), kolka żółciowa i śledzionowa, kaszel, zapalenie układu moczowego, nieżyt przewodu pokarmowego.

Owoce działają wykrztuśnie i przeczyszczająco, a w większych dawkach wymiotnie. Ponoć przerywają niektóre kolki. Nadmierna dawka owoców podrażnia przewód pokarmowy.

Dawka: 15 g rozdrobnionych liści zalać 0,5 l wody, gotować aż połowa wody odparuje (do ok. 250 ml). Wypić małymi porcjami w ciągu dnia.

Roślina jest cenna leczniczo, stosowana od dawna w fitoterapii.  Opisywane przez niektórych autorów właściwości trujące są nacechowane nadgorliwością i nadinterpretacją oraz bujną wyobraźnią pisarską. Ostrożnie należy stosować owoce ostrokrzewu kolczastego, bo te mogą spowodować wymioty i biegunkę.