Wanad – Vanadium jako ultraelement

Wanad – Vanadium (symbol V) jest metalem rozpuszczalnym w  kwasie azotowym i siarkowym. W niektórych suplementach diety (USA, Kanada) wanad pojawia się w składzie, choć niewielka jest wiedza klientów na temat tego biopierwiastka. W Polsce spotkałem go w kilku preparatach zagranicznych, choć nie jest dozwolony do suplementacji dla ludzi. Do suplementów dodawane są wanadany i wanadyle (siarczan wanadylu – vanadyl sulfate). Tlenki wanadu natomiast są toksyczne i nie wolno ich stosować u ludzi i zwierząt.

Niedobór wanadu powoduje zahamowanie wzrostu i rozwoju zwierząt. Pojawia się niepłodność. Towarzyszą temu poważne zaburzenia w przemianach tłuszczów i cukrów.

Wanad uczestniczy w prawidłowej przemianie fosfolipidów, cholesterolu, glukozy i tłuszczów właściwych. Wzmaga działanie fitosteroli. Obniża stężenie glukozy i cholesterolu we krwi, w tym (należy o tym pamiętać) także HDL-u. Zapobiega otłuszczeniu mięśni szkieletowych. Przyśpiesza przenikanie  glukozy z krwi do komórek. Pobudza syntezę glikogenu oraz jego odkładanie w mięśniach. Pobudza wzrost masy mięśniowej, ale za sprawą odkładania w nim glikogenu. Poprawia krążenie krwi. Aktywuje rozwój naczyń krwionośnych. Przyśpiesza transport aminokwasów do komórek mięśniowych. Może ułatwiać proces odchudzania. Jednocześnie zmniejsza produkcję tlenku azotu, co jest sprzeczne z profilem działania niektórych suplementów anabolicznych dla sportowców. Osoby uprawiające sport i używające "pompy tlenku azotu" powinny wziąć to pod uwagę. Wanad zwiększa też uwalnianie wolnych rodników.

Normalna prawidłowa dieta dostarcza człowiekowi dobowo od 20 mikrogramów do 2 mg wanadu.

Wanad w nadmiarze uszkadza układ nerwowy i hamuje działanie wielu enzymów. Oddziałuje na kwasy nukleinowe. Wiąże się z białkami i aminami. Przenika do szpiku kostnego. Tlenki wanadu wchłaniają się przez układ oddechowy, drażniąc równocześnie nabłonki oddechowe. Objawami zatrucia wanadem są: toksyczne zapalenie płuc i oskrzeli, obrzęk, krwotoki śródtkankowe i zwyrodnienie organów miąższowych oraz mózgu. Tlenki wanadu rozpylone w powietrzu podrażniają drogi oddechowe i spojówki. Wanad w toksycznych dawkach wywołuje też (albo wzbudza) depresję maniakalną.

Bezpieczna dawka czystego wanadu wynosi 10-30 ug/dobę. Siarczan wanadylu może być podawany w dawce 10-20 mg dziennie.

Amerykańskie preparaty zawierają przeciętnie 10 mg siarczanu wanadylu w 1 tabletce (kaps.).

Siarczan wanadylu VOSO4 (masa molowa 163.0045 [g/mol]); zawiera 31,25% wanadu i 19,67% siarki.

Zalecenia: wanad trzeba zażywać równocześnie z sylimaryną, cynaryną (hepatoprotektory) oraz efektywnymi antyoksydantami. Korzystnie działa witamina E, bioflawonoidy, galusany, kurkumina. Fitosterole podnoszą poziom HDL, więc niwelują ewentualny niepożądany skutek działania wanadu wobec tej frakcji.