Herba Cardui benedicti – ziele drapacza lekarskiego

Ziele drapacza – Herba Cardui benedicti (niem. Benediktenkraut, Kardobenediktenkraut) pochodzi z gatunku drapacz lekarski – Cnicus benedictus L. (ang. Holy Thistle), z rodziny złożonych – Compositae (=Asteraceae).  W Polsce rzadko dziko występuje (dziczejący z upraw). Może być uprawiany.

Cnici benedicti herba jest ujęty w Deutscher Arzneimittel Codex z 2003 r. Jest w Pharmacopoea Germanica editio III z 1890 r. pod nazwą Herba Cardui benedicti (Cardobenedictenkraut). Figuruje w Pharmacopoea Helvetica editio sexta. W Szwajcarii surowiec znany pod nazwą Kardobenediktenkraut, Chardon benit i Cardo santo. Indeks goryczy wg Pharm.Helv. VI przynajmniej 10. Dawka jednorazowa 2 g. Sporządzać napar. Wchodzi w skład oficjalnych ziółek farmakopealnych Szwajcarii: Species amaro-aromaticae:
Rp. Species amaro-aromaticae Pharm.Helv. VI (Bitter-aromatischer Tee)
Cortex cinnamomi 10 g
Cortex quercus 10 g
Flavedo aurantii amari 10 g
Folium menthae 10 g
Folium menyanthidis 10 g
Herba absinthii 20 g
Herba cardu benedicti 20 g
Rhizoma calami 10 g
Parzyć po 2 g mieszanki w filiżance wrzątku. Przy zaburzeniach trawienia, nieżycie przewodu pokarmowego.

Ziele drapacza zawiera laktony seskwiterpenowe (0,2-0,7%): knicyna, salonitenolid, artemisiifolina; laktony lignanowe (arktigenina, nortrachelozyd, 2-acetylo-nortrachelozyd, trachelogenina; olejek eteryczny 0,3% (p-cymen, cytral, kwas benzoesowy, aldehyd cynamonowy, cytronelal, acetylenowe pochodne dodeka-1,11-dien-3,5,7,9-tetrainy); pięciocykliczne trójterpeny, fitosterole, flawonoidy, sole mineralne (10-18%), np. sporo potasu i magnezu; śluzy.

Ziele drapacza jest w Farmakopei Polskiej III. Popiołu nie więcej niż 10%. Wilgotność nie większa niż 12%. Jest również w FP IV.

Preparaty z drapacza wzmagają wydzielanie śliny, soku żołądkowego, trzustkowego, jelitowego i żółci. Pobudzają trawienie.  Leczą dyspepsję (niestrawność).  Zapobiegają atonii jelit. Regulują wypróżnienia, przeciwdziałając zaparciom.  Łagodzą stany zapalne i podrażnienia błony śluzowej przewodu pokarmowego (mocny napar, wywar – czyli krótko zagotowany napar) . W dawnej medycynie drapacz uważano za środek czyszczący krew, tonizujący nerwy i moczopędny. Polecano go przy chorobach wątroby, żołądka, trzustki, hipochondrii, histerii oraz w leczeniu raka. Zewnętrznie do leczenia owrzodzeń (okłady z odwaru, naparu, ze świeżego pogniecionego ziela). Liczba goryczy drapacza wynosi 1:1800.

Drapacz przedawkowany wywołuje wymioty, biegunkę i podrażnienie nerek.

Napar drapaczowy 10%: 1-2 szklanki naparu wypić w ciągu dnia.  Także dr Rudolf Franck poleca napar sporządzony z 10 g surowca na 100 ml wrzątku. Tinctura Cardu Benedicti 1:5: 3-5 ml 2-3 razy dziennie. Sproszkowane ziele – Pulvis Herbae Cardu benedicti 0,5-1 g 2-3 razy dziennie, dobrze popić.

W XIX wieku i wcześniej Herba Cardu benedicti znane było również pod nazwami:  ziele czubka tureckiego, chaber lekarski, karda benedykta i bernardynek.

Drapacz występuje dziko w rejonie Morza Śródziemnego. Ziele suszone jest dostępne w sklepach zielarskich.