Jemioła – Viscum raz jeszcze

Jemioła jest zasobna w polipeptydy i glikoproteidy, acetylocholinę, beta-fenylo-etyloaminę, tyraminę, lektyny glikoproteinowe, fenylopropanoidy (syringina), kwas kawowy i gentyzynowy; co ciekawe, jemioła zawiera eleuterozyd E, charakterystyczny dla Eleutherococcus.

Lektyny należą do fitoglutynin i zbudowane są z części cukrowej oraz białkowej. Zlokalizowane są na powierzchni błon komórkowych zapewniając kontakt, przyleganie i różnicowanie komórek w tkanki. Różna budowa lektyn zapewnia specyficzność tkankową roślin i identyfikowanie określonej tkanki. Lektyny zawierają w budowie metal, np. mangan, cynk, magnez.

Podobne właściwości wykazują glikoproteiny powierzchniowe komórek zwierzęcych. Namnożone komórki nowotworowe odrywają się od macierzystego ogniska i są przenoszone z krwią i limfą. Gdy napotkają odpowiedni rodzaj tkanki, który rozpoznają dzięki glikoproteinom – przyłączają się do organu i ulegają intensywnej proliferacji. Lektyny jemiołowe utrudniają ten proces, zmniejszając ryzyko metastazy (przerzutu). Dodatkowo mają wpływ immunostymulujący, aktywujący makrofagi, limfocyty T, NK i cytotoksyczne. Zwiększają produkcję martwiczego czynnika nowotworów TNF. Aktywują syntezę limfokin.

Owoce jemioły – Fructus Visci; Swarzędz, marzec 2009 r.

 
W owocach jemioły, wśród gęstej, klejącej i ciągnącej masy bogatej w wiscynę i wiskotoksynę znajdują się nasiona – Semen Visci; Swarzędz, marzec 2009 r.

Jemioła Viscum na głogu (Crataegus); Starczanowo, marzec 2009 r.

Lektyny działają również przeciwdepresyjnie i przeciwbólowo, poprawiają samopoczucie pacjentów. Zwiększają uwalnianie endorfin.

W jemiole są obecne wiskotoksyny I, II, III, IVb (viscotoxins) o działaniu cytotoksycznym i przeciwnowotworowym.  Przy bezpośrednim oddziaływaniu na komórki rakowe niszczą je w krótkim czasie. Dlatego maść ze świeżych owoców miała dawniej zastosowanie w leczeniu guzów rakowych zewnętrznych.

Z tego względu, że działanie cytotoksyczne, przeciwnowotworowe, hipotensyjne zależy od związków proteinowych, peptydowych, lektyn, polisacharydów, estrów aminowych i amin oraz pochodnych amidowych – najskuteczniejsze są preparaty jemioły podawane podskórnie i domięśniowo. Gorąca woda, stężone kwasy, sole i zasady, stężony alkohol, eter uszkadzają strukturę czynnych związków jemioły. Podane doustnie są trawione do składników prostych, pozbawionych działania farmakologicznego.

Mój rower wypełniony jemiołą po zbiorach; Swarzędz, marzec 2009 r.

Maść jemiołowa – Unguentum Visci na guzy rakowe, a także na oporne kłykciny można sporządzić samodzielnie. W tym celu świeże owoce jemioły należy rozcierać w moździerzu z olejem rycynowym Oleum Ricini, lanoliną (lanolinum, lub Linomag), niewielką ilością gliceryny (glicerolum; nie dawać więcej niż 1 łyżkę na 50 g owoców) oraz z roztworem soli fizjologicznej (dostępna w aptekach) – Natrium chloratum – solutio 0,9% (potrzeba około 2 łyżki roztworu na 50 g owoców). Maść powinna być 50%. Uciera się trudno i jest lepka oraz ciągnąca. Przechowywać w lodówce. Zmiany smarować 3 razy dziennie.

Maść jemiołowa – Ung. Visci; Swarzędz, marzec 2009 r.

Owoce jemioły – Fructus Visci; Swarzędz, marzec 2009 r.

Z ziela jemioły polecam sporządzić macerat – Maceratio Visci. W tym celu najlepiej świeże ziele przemielić przez maszynkę (uwaga! ziele twarde i włókniste, odradzam użycie maszynki do mięsa elektrycznej, bowiem połamie nożyki; tutaj sprawdzi się ręczna duża maszynka do mięsa), następnie zalać letnią przegotowana wodą z odrobiną soli kuchennej (0,5% roztwór soli kuchennej). Roztwór soli ułatwia ekstrakcję frakcji aminokwasowej i peptydowej. Pozostawić pod przykryciem na 6-8 godzin, przecedzić. Przechowywać w lodówce do 3 dni. Pić 3 razy dziennie po 30-50 ml. (2-3 łyżki surowca zalać 1 szklanką wody).

Zmielone ziele jemioły – Herba Visci; Swarzędz, marzec 2009 r.

Słaby alkohol i wino i nasz przewód pokarmowy unieczynnią niektóre związki jemiołowe, jednakże preparat zachowa sporo jeszcze właściwości leczniczych. Nie należy jednak oczekiwać wybitnego spadku ciśnienia krwi, czy działania onkostatycznego. Ewentualny spadek ciśnienia zależy od obecności flawonoidów w wyciągach alkoholowych.

Ze świeżego ziela można sporządzić wyciąg na winie wytrawnym (działanie przeciwmiażdżycowe, rozkurczowe, immunostymulujące, wzmacniające, żółciopędne, pobudzające przemia

nę materii, moczopędne) lub alkoholu 20-35%. Polecam proporcje 1:3 i 1:5. Dawkowanie odpowiednio 5-10 ml 1-2 razy dziennie. Nalewka jemiołowa na winie czerwonym 1:5 – mały kieliszeczek 1 raz dziennie przy miażdżycy, nadciśnieniu i dla wzmocnienia oraz poprawy przemiany materii.

Świeże owoce i zmielone ziele można zamrozić i przechowywać 1 rok. Zużywać na bieżąco przy sporządzaniu maceratu lub maści.

Ziele jemioły i owoce zbierać od lutego do kwietnia.