|
|
Dwukolczak śródziemnomorski (Paliurus spina-christi Miller = Rhamnus paliurus Linne = Paliurus aculeatus Lamarck = Paliurus australis Gärtner = Ziziphus spina-christi (Mill.) Georgi) należy do rodziny szakłakowatych – Rhamnaceae. Jest ciernistym krzewem dorastającym do 4 m wys., o zygzakowatych gałęziach, częściowo przewisających. Ulistnienie skrętoległe. Liście na krótkich ogonkach, 3-wiązkowe, do 4 cm dł., skośnie jajowate, całobrzegie lub lekko karbowano-piłkowane. Przylistki przekształcone są w kolce, jeden jest prosty i długi, a drugi krótki i zakrzywiony. Kwiaty zielonkawożółte, 5-krotne, szer. ok. 2 mm, w małych gronach, w kątach liści. Kwitnie w maju. Owoce są w kształcie dysku, oskrzydlone błoniasto, średnicy 2-3 cm. Występuje na stanowiskach suchych, słonecznych, w zaroślach na skalistych zboczach.
W Bułgarii często obok dwukolczaka występują moszenki południowe – Colutea arborescens, rózgowiec sitowy – Spartium junceum, Quercus cerris (dąb burgundzki), Quercus pubescens (dąb omszony),czy głogi (np. Crataegus laciniata – głóg wschodni). Dwukolczak spotkać można w obszarze śródziemnomorskim, w Północnej Afryce, w Hiszpanii, na Bliskim Wschodzie, w południowej części Ukrainy oraz na południu Rosji.
Bułgaria, okolice Дюни, 2018 r.
Dwukolczak jest pięknym krzewem, idealnym do zakładania żywopłotów. Moim zdaniem dwukolczak to pełnowartościowa, a nawet lepsza alternatywa dla drutów kolczastych; jest niezwykle skuteczny jako bariera. Straciłem wiele par spodni i koszul, a nawet zgubiłem buty przedzierając się przez zarośla porośnięte dwukolczakiem. Moja skóra była pocięta we wszystkich kierunkach, a i sporo włosów (pomimo moich lichych zasobów na głowie) zostało na tych “okrutnych” krzewach. W myślach wtedy współczułem bułgarskim kolegom biologom, którzy muszą sprostać naturalnym zaporom z tego krzewu, podczas prowadzenia badań terenowych. Najbardziej irytujące były sytuacje, kiedy wyglądałem już jak obszarpaniec, wiedziałem, że za ciągnącym się kilkaset metrów szpalerem krzewów dwukolczaka była upragniona droga do odpoczynku i swobodnego poruszania się, ale zwartość kaleczących roślin uniemożliwia mi przejście.
Dwukolczak, Paliurus spina-christi Miller
W zaroślach dwukolczaka w południowo wschodniej części Bułgarii często spostrzegałem żółwie śródziemnomorskie (Testudo graeca) oraz żółtopuzika bałkańskiego – Pseudopus apodus (który jest jaszczurką wyglądającą jak wąż, dorasta nawet do 1,5 m długości; takie rozmiary naprawdę potrafią wystraszyć człowieka). Dwukolczak porasta skaliste wzgórza, stąd niejednokrotnie można w tych miejscach spotkać padalca i żmije, choć większość ucieka to jednak trzeba uważać na Vipera ammodytes (żmija nosoroga), bardzo jadowitą i często nie uciekającą, uderzająca tylną częścią ciała o ziemię i odskakującą ku zaroślom lub wychodzącą z ciekawości w naszym kierunku. Piszę to dlatego, że coraz więcej ludzi podróżuje do innych krajów, czasami nie znając dobrze przyrody danego kraju zagłębiają się w zarośla lub znudzeni komercyjno-turystycznym obszarem poszukują miejsc ustronnych, dzikich. Tam niestety mogą kryć się rozmaite niebezpieczeństwa, dlatego trzeba zachować ostrożność, rozsądek, pilnować biegające dzieci po dzikich łąkach. Dzieci niech nie wkładają paluszków do norek ziemnych, a i my popatrzmy, gdzie kocyk rozkładamy, np. w Bułgarii żyją jadowite, albo dotkliwie gryzące pająki, np. karakurt – Черният отровен паяк ( каракурт – Latrodectus tredecimguttatus). Generalnie w Bułgarii nie miałem problemów z kleszczami, pomimo przesiadywania w miejscach naprawdę idealnych dla tych pajęczaków.
 
Bułgaria, okolice Дюни, 2018 r. W medycynie ludowej krew tych żółwi była podawana doustnie na świeżo przy nowotworach, w tym przy białaczce. W celu ochrony żółwi przed wyniszczeniem w większości krajów jest on pod ochroną.
Dwukolczak miał w Polsce jeszcze inne nazwy: drzewo guzikowe (ze względu na płaskie, tarczowate owoce), bodzieniec, hakowiec, cierń Chrystusa (korona cierniowa włożona Jezusowi mogła być przygotowana z gałęzi dwukolczaka).
Ewangelia wg św. Mateusza (Mt, 27, 27-31)
29 Uplótłszy wieniec z ciernia włożyli Mu na głowę, a do prawej ręki dali Mu trzcinę.
Z dwukolczaka były pozyskiwane owoce, liście i kora, oraz całe gałązki – Fructus, Folium, Cortex, Frondes Paliuri spinae-christi. Nasiona wydobywane z owoców były źródłem oleju do celów spożywczych, leczniczych i do obrzędów religijnych (namaszczanie). Nasiona (Semen Paliuri)dwukolczaka zawierają około 21% tłustego oleju bogatego w kwas oleinowy (44-45%), kwas linolowy (39-40%), kwas palmitynowy (7-8%). Zawiera również kwas elaidynowy (jednonienasycony kwas tłuszczowy, omega-9; C18H34O2 = C17H33COOH) – ok. 3%. Olej dwukolczakowy przyspiesza regenerację skóry oraz nabłonków. Może być stosowany na skórę atopową, oparzoną oraz suchą i zniszczoną, cierpiącą na łuszczycę. Gałązki, owoce i liście są zasobne w garbniki (epikatechowe) i flawonoidy (izokwercytryna, rutyna, dawniej glikozyd flawonoidowy odkryty w dwukolczaku określano nazwą paliurozyd), związki salicylowe (salicylan metylu), alkohole cukrowe, witaminę C, związki trójterpenowe (glikozydy saponinowe); fenolokwasy (syringowy, kawowy, benzoesowy, salicylowy, galusowy), alkaloidy cyklopeptydowe.
Dwukolczak, Paliurus spina-christi Miller
W medycynie ludowej Bułgarii napar i odwar z gałązek, kory i owoców dwukolczaka (Драка, Джигра, Христов трън) były stosowane w leczeniu biegunek. W razie nieżytu żołądka i jelit podawano kilka filiżanek dziennie odwaru ok. 0,5-1% (0,5-1 g/120 ml wody, gotować kilka minut, odstawić do naciągnięcia, uzupełnić brakującą ilość wody). Bułgarzy i Turcy stosowali również dwukolczak jako środek wykrztuśny i przeciwkaszlowy, ponadto rozkurczowy. Podawali go przy kaszlu, astmie, skurczach przewodu pokarmowego, zapaleniu oskrzeli i płuc. Jest ponoć bardzo skutecznym środkiem przeciwbiegunkowym, w tym w przebiegu czerwonki. Odwarem przemywano wypryski (eczema) i rany. Bułgarzy suszyli surowce w przewiewie, w temperaturze do 45 stopni C (nie na słońcu). Wilgotność surowca dopuszczonego do handlu nie mogła przekraczać 12%. Utrzymuje aktywność po wysuszeniu przez 3 lata. Często przygotowywano nie odwar, lecz wywar (stan wrzenia), nie doprowadzając do zagotowania przez 10 minut. Brano wówczas 1 łyżkę surowca (najczęściej owoców) na 500 ml wody. Pito pół kubka 3 razy dziennie.
Nowe badania ukazały, że wyciągi na organicznych rozpuszczalnikach (alkohole, octan etylu) hamują rozwój bakterii (np. Bacillus subtilis, Escherichia coli, Streptococcus pneumoniae ) i grzybów (np. Aspergillus fumigatus, Geotrichum candidum, Trychophyton sp.).
Bardzo stare publikacje niemieckie informują o zastosowaniu owoców dwukolczaka w leczeniu zaburzeń czynności układu moczowego (stany zapalne, infekcje, zaburzenia mikcji). Korzeń i liście dwukolczaka zalecali przy katarach przewodu pokarmowego i biegunce. Nasiona dwukolczaka w leczeniu schorzeń układu oddechowego.
Rodzaj judaszowiec – Cercis obejmuje 11 gatunków. Należy do rodziny brezylkowatych Caesalpiniaceae, w niektórych układach taksonomicznych do rodziny motylkowatych (Papilionaceae = Fabaceae = Leguminosae).
Będąc w tym roku w Bułgarii, szczególnie w południowo-wschodniej części spostrzegłem rozległe stanowiska judaszowca południowego – Cercis siliquastrum Linne. Z tego względu, że jednak do Bułgarii sięga mróz trzeba sprostować fałszywe informacje o wielkich drzewach judaszowca, które piszą niektórzy teoretycy (prawdopodobnie nie będący nigdy w terenie). Owszem są drzewka, ale bez przesady, to przede wszystkim krzewy i drzewka rozgałęzione nisko nad ziemią, dorastające do 4-6 m wys., nie więcej. W niektórych ogrodach i na naturalnych stanowiskach w Południowej i Południowo-Wschodniej Europie widziałem drzewka dorastające do ok. 10 m wys. Judaszowce dają również liczne odrosty, przez co tworzą się swoistego rodzaju chaszcze, najczęściej w Bułgarii z domieszką, m.in. rózgowca sitowego – Spartium junceum L., dwukolczaka śródziemnomorskiego – Paliurus spina-christi Mill., czy Cytissus villosus Pourr.
Ewangelia według św. Mateusza 27:
Gdy Judasz, zdrajca, dowiedział, że Jezus został skazany za śmierć, zaczął żałować swojego czynu i odniósł pieniądze—trzydzieści srebrnych monet—najwyższym kapłanom i starszym.
—Zgrzeszyłem!—oświadczył. —Wydałem niewinnego człowieka.
—Co nas to obchodzi? To twój problem!—odparli.
Judasz rzucił wtedy pieniądze na posadzkę świątyni, wybiegł i powiesił się. Kapłani podnieśli srebrniki.
Jedna z legend głosi, że Judasz właśnie powiesił się na drzewie judaszowym, czyli judaszowcu.
Zgodnie ze Słownikiem Erazma Majewskiego z 1894 r. mogę przytoczyć inną nazwę dla Cercis siliquastrum, mianowicie drzewo judaszowe, albo żydowskie drzewo lub też strąkowiec.
Cercis siliquastrum Linne, lipiec 2018, Bułgaria
Jeśli chodzi o Bułgarię, to zimy tam są krótkie. Morze Czarne latem nagrzane oddaje powoli swoje ciepło oddziałując na okoliczne tereny lądowe. Nie małe znaczenie mają wpływy klimatyczne od strony Morza Śródziemnego i Afryki oraz Bliskiego Wschodu. Zima nawet jak jest sroga w głębi lądu to kończy się w styczniu; w lutym średnia temperatura w rejonach nadmorskich wynosi nocą +1,5 stopnia C, a za dnia +7-8 stopni C, stąd rozmaryny, granatowce, indygowce, czy oleandry, albo niepokalanki – przeżywają. W Polsce choć te rośliny przetrwają grudzień, albo styczeń to dobija ich nagły mróz (minus) –22-25 stopni w lutym lub marcu. Takich anomalii nie widzimy w Bułgarii. Ja też spostrzegam, że w Bułgarii przeżywają pacioreczniki – Canna, bez wykopywania i chowania na zimę (jak u nas), bowiem nawet jak jest mróz to okrycie, krótki okres trwania mrozu i bez mrozu w lutym-marcu – dają możliwość przeżycia, co nie udaje się w Polsce. Przypominam sobie liczne sytuacje z Buddleja davidii, potrafi w Poznaniu, czy Krośnie kwitnąć w ogrodzie przy domu do połowy grudnia, nawet utkwiła mi w pamięci wigilia w Poznaniu podczas której kwitła buddleja w moim ogrodzie. Niestety styczniowo-lutowe mrozy zabiły nawet zdrewniałe gałązki tej rośliny, czego nie spostrzegamy np. w południowej Szwajcarii, w Grecji, czy Bułgarii, stąd inne o wiele większe rozmiary tych roślin w wymienionych krajach.
Judaszowiec bez okrycia ma małe szanse przeżycia w Polsce. Sadzić go należy w miejscach możliwych do osłonięcia przed mroźnymi wiatrami. Nawet jeśli udaje się mu zachować główne stożki wzrostu i tym samym główne pędy to w końcu nadchodzą mrozy –25, –30 stopni i więcej uszkadzające roślinę. Choć widywałem w Polsce judaszowce wysokie, drzewiaste, ale były zlokalizowane w miejscach ciepłych, odizolowanych (np. zabudowaniami i żywopłotami, szklarniami) oraz zacisznych.
Obok Cercis siliquastrum L. w lecznictwie stosuje się również inny gatunek, mianowicie: judaszowiec kanadyjski – Cercis canadensis L., pochodzący z Ameryki Północnej. Oba gatunki są u nas dostępne w szkółkach ogrodniczych i można podejmować próby ich uprawy. Ważne jest, aby miały stanowiska słoneczne, z glebą przepuszczalną, zasobną w wapń.
Judaszowiec południowy (wschodni), bułg. Див рожков, niem. Judasbaum, ang. Judas tree, franc. L’Arbre de Judée, ital. L’albero di Giuda o di Giudea – Cercis siliquastrum L. posiada liście lekko niebieskawo-zielone, z zaokrąglonym szczytem. Liście są okrągławe lub nerkowate, skrętolegle ułożone, całobrzegie, u nasady sercowate, długości nawet do 13 cm. Kwiaty obupłciowe, purpurowe, długości do 2 cm, zebrane po 3-6 w wiązki wyrastające z kątów liści na starszych gałęziach, a nawet pniu (kaulifloria). Kwitnie przed rozwojem liści, w kwietniu i maju. Owocem jest strąk, długości do 10 cm, najpierw zielony, potem czerwonawo zabarwiony.
Cercis siliquastrum Linne, lipiec 2018, Bułgaria
Pączki kwiatowe oraz świeżo rozwinięte kwiaty są zjadane w sałatkach wiosennych, z dodatkiem oleju z oliwek i octów balsamicznych, w tym słodkich octów balsamicznych (takie mają w składzie odparowany syrop winogronowy, figowy lub z owoców granatowca). U nas można do takich zielno-kwiatowych sałatek rewitalizujących dodać olej rydzowy, lniany lub konopny. W tym czasie można sałatki sporządzać z liści ziarnopłonu, pączków szczytowych śledziennicy, gwiazdnicy, żółtlicy, siewek niecierpków, młodej pokrzywy, młodych pędów podagrycznika, bluszczyka kurdybanka, czosnaczku, czosnku, młodych tobołków, tasznika, rzodkiewnika, rzeżuchy, nawrotu (szczyty młode), kwiatów jasnoty, gorczycy polnej, miodunki, smagliczki, rogownicy i mokrzycznika. Kwiaty forsycji i kościenicy niewątpliwie wzbogacą wizualnie sałatkę. Tak skomponowana mieszanka dostarczy makro-, mikro- i ultraelementy, witaminy oraz substancje “czyszczące krew”, krwiotwórcze, immunostymulujące, ochronne i oczyszczające dla wątroby oraz trzustki, ponadto wzmagające procesy odnowy tkanek.
Pączki kwiatowe judaszowca są również kiszone w solance, a potem marynowane, podobnie jak kapary, ogonki liściowe czosnku niedźwiedziego, czy owoce nasturcji. W Bułgarii zjadane były nasiona po ugotowaniu, a także młode liście kiszone/marynowane judaszowca.
Zarówno w Ameryce Północnej – judaszowiec kanadyjski, jak i w Europie – judaszowiec południowy (wschodni) były wykorzystywane w medycynie ludowej. Z liści i kory judaszowca przygotowywano wodne wyciągi i zalecano doustnie przy zapaleniu żołądka, stanach zapalnych jelit, nieżytach przewodu pokarmowego, biegunce różnego pochodzenia, ponadto przy infekcjach jelit, np. w czerwonce bakteryjnej. Właściwości przeciwzapalne i przeciwbiegunkowe mają również owoce judaszowca (odwar). Polecany był także do irygacji i nasiadówek przy zakażeniach i stanach zapalnych narządów płciowych, przy upławach, w tym cuchnących wysiękach z pochwy. Ponoć był efektywny w leczeniu hemoroidów i zapalenia odbytu. W nowych i starych publikacjach można znaleźć informacje właściwościach przeciwmalarycznych i przeciwreumatycznych wodnych wyciągów z kory judaszowca. Judaszowiec zawiera inhibitor enzymu 2C-methyl-D-erythritol 4-phosphate synthase (IspC), przez co jest obiecującym środkiem przeciwbakteryjnym i przeciwpierwotniakowym. Hamując ten enzym u bakterii i pierwotniaków zatrzymuje rozwój tych mikroorganizmów – przez zakłócanie biosyntezy izoprenoidów. Zatem obecnie śmiało możemy używać wyciągi wodno-alkoholowe z liści judaszowca przy chorobach pierwotniakowych i bakteryjnych, tak jak dawniej. Teoretycznie uzasadnione jest polecanie preparatów z judaszowca w leczeniu wspomagającym boreliozy, babesiozy, malarii, toksoplazmozy, czy kokcydiozy.
Decoctum Cercis (odwar) 1-2% (gotować do 20 minut na małym ogniu): 50-100 ml kilka razy dziennie, ponadto zewnętrznie do obmywania sączących ran, owrzodzeń skórnych, do płukania jamy ustnej przy zakażeniach i stanach zapalnych, szkorbucie (liście, kwiaty), chorobach dziąseł. Na oczy do okładów ściągających i przeciwobrzękowych. Do lewatywy i irygacji. Napar 1-2% z liści i kwiatów judaszowca po 100 ml kilka razy dziennie.
Przy szkorbucie kwiaty spożywać na surowo lub po maceracji chłodną wodą. Kwiaty zawierają od 60 do 90 mg witaminy C w 100 g, zatem są dobrym źródłem tej witaminy, podobnie jak młode liście. Obok witaminy C obecna jest mirycetyna (ramnozyd mirycetyny), kaempferol i kwercetyna. Judaszowiec syntetyzuje antocyjany (malwidyna, petunidyna), związki trójterpenowe oraz garbniki (gallokatechinowe, katechinowe, epikatechinowe). Zawiera kwas galusowy. Skład chemiczny judaszowca jest słabo zbadany.
Wskazania: zakażenia bakteriami i pierwotniakami, nieżyt żołądka i jelit, szczególnie o przebiegu chronicznym, owrzodzenia żołądka i jelit, choroba hemoroidowa, gorączka, skąpomocz, obrzęki, uogólnione i miejscowe stany zapalne; upławy, nadmierne krwawienia miesiączkowe; mokre wypryski, łojotok, łojotokowe zapalenie skóry, trądzik ropny, trądzik różowaty (kremy, lotio, toniki zawierające 15-20% odwaru 2%).
Posologia: 50-100 ml 4-6 razy dziennie; zewnętrznie 2% odwary, napary; nalewka na słabym alkoholu, freshtinktur 1:10 na kwiatach, liściach, gałązkach świeżych, na alkoholu 40% lub vinum 1:10; nalewka 1:10 in 40% eth. – 5-10 ml na wodzie kilka razy dziennie na czczo; preparaty dermatologiczne na freshtinktur 1:1-1:2 om eth. 40-50%, udział w produkcie dermatologicznym/kosmetycznym 10-15%.
Cercis siliquastrum Linne, lipiec 2018, Bułgaria
Zgodnie z obietnicą złożoną podczas wykładu wygłoszonego 18 sierpnia 2018 r. w auli Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej Krośnie, wspólnie z dr n. biol. Dominikiem Wróblem udostępniamy prezentację “Rośliny lecznicze i trujące Cergowej 716 m n.p.m.”
Kliknij w obrazek lub link, aby przejrzeć: http://luskiewnik.strefa.pl/ziola_cergowa_rozanski&wrobel2018.pdf
Konspekt prezentacji:
Rośliny lecznicze i trujące Cergowej 716 m n.p.m.
Henryk Różański & Dominik Wróbel
Cergowa
• Masyw położony na południowy-wschód od Dukli.
• Wyróżnia się spadzistymi stokami północnymi.
• Posiada 3 wierzchołki: wschodni 681 m, środkowy 683 m oraz zachodni 716 m z żelaznym krzyżem.
• W drzewostanie dominuje zespół buczyny karpackiej z mniejszymi płatami olszynki górskiej i jaworzyny górskiej.
• Obejmuje dwa duże skupiska cisów: większe (około 100 okazów) na wschodniej części Rezerwatu Tysiąclecia i mniejsze (44 osobniki) w Rezerwacie Cisy w Nowej Wsi.
• Posiada jaskinie szczelinowe, stanowiące schronienia nietoperzy.
• U północno-zachodniego podnóża Złota Studnia: źródełko, przy którym miał jakoby pustelnię św. Jan z Dukli (kaplica z figurą świętego).
Stachys sylvatica L. – czyściec leśny (Lamiaceae = Labiatae)
• Gleby wilgotne, eutroficzne, zasadowe-obojętne.
• Lasy liściaste: łęgi, grądy, żyzne buczyny, lasy lipowo-jaworowe.
• Surowiec zielarski: Herba flor.; Dodoens 1617-1585: folium.
• Surowiec olejkowo-irydoidowy.
• Dr Georg Dragendorff (1836-1898): emmenagogum, diureticum, przy kolkach.
• Zastosowanie: choroby reumatyczne, stany zapalne kości, mięśni i skóry, stany zapalne gardła, żołądka i jelit, zapalenie wątroby, zastoje żółci, marskość i nacieki stłuszczenia w wątrobie; złamania kości, zapalenie pochwy, macicy i jajników, stany zapalne oka; zapalenie dziąseł, stany zapalne po usunięciu zęba; zapalenie skóry owłosionej, stany zapalne płuc, opłucnej i oskrzeli; stany skurczowe przewodu pokarmowego; nadciśnienie, cukrzyca, choroba nowotworowa (wspomagająco), stany zapalne ucha (wlewki, płukanki), hemoroidy, świąd sromu i odbytu; trudno gojące się rany i oparzenia; wypryski, trądzik, mikozy.
Stachys sylvatica L. – czyściec leśny (Lamiaceae = Labiatae)
• Składniki czynne ziela czyśćca leśnego: irydoidy (harpagidy – w tym acetylowane, harpagozydy, aukubina, ajugozyd), terpeny (germakren C, kubebol), flawonoidy (hiperozyd, stachannozydy, stachannina, stachannoacyzydy, skutellareina i jej pochodne), alkany (tetracosane = tetrakozan), związki aminowe i alkaloidowe (betaina, cholina, stachydryna, betonicyna, trygonelina), alantoina, fenolokwasy (kwas cynamonowy, kawowy, rozmarynowy, p-kumarowy, chlorogenowy, izochlorogenowy, neochlorogenowy, protokatechowy), garbniki, alfa-amyryna, beta-sitosterol, labdanowe i kauranowe diterpeny, kwas ursolowy, oleanolowy.
• Działanie: antiphlogisticum, antirheumaticum, sedativum, cholagogum, adstringentum, hameostaticum, spasmolyticum, hypotensivum, hepatoprotectivum, proregenerativum (derma), analgeticum, antisepticum, oncostaticum, depurativum, dermatoplasticum.
• Sposób użycia. Doustnie: nalewka, napar, ziołomiód, sok, macerat ze świeżego ziela, sproszkowane ziele; zewnętrznie: przemywanie, okłady, płukanki; do irygacji, nasiadówek i lewatywy, do okładów na oczy.
• Tinctura, FreshTinktur 1:10 in 60-70% eth. 5 ml 3xd, acetum 1:7 in 10% ac.acet.; Infusum 2-3% 100 ml kilka razy dz.; decoctum 3%
Salvia glutinosa L. – szałwia lepka (Lamiaceae = Labiatae)
• Gleby świeże, eutroficzne, obojętne-zasadowe, żyzne lasy liściaste, ciepłolubna buczyna karpacka.
• Grądy, jaworzyny: najczęściej z miesiącznicą i języcznikiem; łęgi jesionowe, nadrzeczna olszyna górska.
• Składniki: olejek eteryczny (0,5-2%): tlenek kariofilenu, spatulenol, humulen, linalol, muurolen, octan bornylu i burbonen; kwas karnozowy, kwas rozmarynowy, cynamonowy, labiatowy, kawowy i chlorogenowy; flawonoidy (luteolina, apigenina), fitosterole.
• Dr Georg Dragendorff (1836-1898).
Salvia glutinosa L. – szałwia lepka (Lamiaceae = Labiatae)
• Działanie: antisepticum, pancreo-hepatoprotectivum, hypoglycemicum, spasmolyticum, antibechicum.
• Napar z łyżki ziela kwitnącego lub owocującego na szklankę wrzątku; 2 razy dziennie po 1 szklance naparu. Przy nieżytach układu oddechowego 4 razy dziennie po 1/2 szklanki naparu.
• Sproszkowane ziele szałwii lepkiej – Herba Salviae glutinosae: ݣ1 łyżeczka 2 razy dziennie, na miodzie lub w kapsułkach.
• Nalewka na świeżym zielu – Tinctura Salviae glutinosae: 1 cz. świeżego siekanego ziela na 5-10 części ciepłego (ale nie gorącego!) alkoholu 60-70%; zażywać 2 razy dziennie po 1 łyżeczce w 100 ml wody.
• Wskazania: stany zapalne gardła i oskrzeli; zapalenie błony śluzowej żołądka i jelit; zespół jelita drażliwego; stany zapalne trzustki, niewydolność trzustki (łączyć z kozieradką i balsamką – Momordica charantia lub z kolczurką – Echinocystis lobata, ponadto z czarnuszką – Nigella), cukrzyca (łączyć z balsamką – Bitter melon, rutwicą, kozieradką, pokrzywą lub kolczurką), uszkodzenie wątroby i reflux (łączyć z ostropestem/sylimaryną, karczochem/cynaryną, witaminą B complex, lecytyną, choliną, metioniną, betainą, cystyną/cysteiną, ostrożeniem warzywnym, kurkumą, czarnuszką, kocanką, szantą i rzepikiem).
Staphylea pinnata L. – kłokoczka południowa (Staphyleaceae)
• Gatunek ciepłolubny; w Polsce osiąga północna granicę zasięgu.
• Żyzne lasy liściaste, suche buczyny, grądy.
• Preferuje gleby wapienne, świeże, eutroficzne.
• Składniki: garbniki ok. 1,5-3%, flawonoidy – ok. 0,14-0,2%, aminokwasy (izoleucyna, oksypinnatan, pinnatenina). Nasiona zawierają 35% białek i 40-49% oleju bogatego w kwas linolowy!
• W liściach i korze jest sacharoza.
• Cała roślina zasobna w fitosterole, trójterpeny.
• Zawiera pochodne kwasu betulinowego.
• Pochodne kwasu hydroksycynamonowego i ursolowego.
Staphylea pinnata L.
kłokoczka południowa
• Działanie: onkostatyczne, antyproliferacyjne, przeczyszczające, przeciwrodnikowe, antyoksydacyjne, przeciwalergiczne, antyhistaminowe, przeciwstarzeniowe, przeciwobrzękowe, przeciwzapalne, antybakteryjne.
• Zastosowanie: dawniej jako laxans (semen, fructus); wytłaczano olej rozwalniający i gojący. W leczeniu reumatyzmu. Indianie, TCM. Olej: wypryski, rany.
• Obecnie: zaparcia, nowotwory, uogólnione stany zapalne, choroby autoimmunologiczne. Miażdżyca, stłuszczenie organów. Wszystkie ekstrakty lipofilowe hamowały COX-1 i COX-2 (badania in vitro Słowacja, 2009).
• Odwary 2-3% 50 ml 2 razy dziennie, olej z nasion, intrakt z owoców 1:10 in 70 eth., vinum 1:7-10 50 ml 1 raz dziennie.
Paris quadrifolia L. – czworolist pospolity = jednojagoda czterolistna, wilczy pieprz –
Rodzina melantkowate (Melanthiaceae)
• Lubi gleby świeże, wilgotne, eutroficzne, obojętne lub zasadowe.
• Lasy liściaste: łęgi, grądy, żyzne buczyny, lasy jaworowo-lipowe, karpackie bory mieszane jodłowo-świerkowe.
• W starych lekospisach czworolist widniał pod nazwami: Radix, Herba, Baccae Paridis, Solani quadrifolii, Ulvae versae seu vulpinae.
• Surowcem zielarskim jest kłącze, ziele i owoc – Rhizoma, Herba, Fructus Paridis.
Paris quadrifolia L. – czworolist pospolity; melantkowate (Melanthiaceae)
• Matthiolus (1501-1578) i Lonicerus (1528-1586): opuchnięcia, stany zapalne, brodawki narządów płciowych, pęcherze, parchy, czyraki.
• Dr Ch. W. Hufeland (1762-1836) i dr S. Hahnemann (1755-1843): padaczka.
• Dr G. Madaus (1890-1942): bóle pochodzenia rdzeniowego, choroby krtani, reumatyzm i nerwobóle, wstrząs mózgu, zatory, zawroty głowy, udary, migrena, nalewka z jagód na gangrenę!; choroby reumatyczne, uogólnione stany zapalne, mięśniobóle, zaparcia; trudno gojące się rany, wypryski. Cała roślina świeża.
Czworolist pospolity – Paris quadrifolia Linne.
• Składniki: saponiny sterydowe i trójterpeny (diosgenina, jamogenina, sarsasapogenina, parylina, parystyfnina, parydyna, pennogenina), skrobia, pektyny, asparagina, flawonoidy.
• W XIX wieku wiedziano, że roślina zawiera saponiny (np. parydynę) o analogicznym działaniu jak smilacyna zawarta w Smilax (Sarsaparilla). Została opisana przez dra Fr. Oesterlen’a(1861 r.) i prof. G.C. Wittstein’a (1883 r.).
• Kłącze czworolistu było używane w dużych dawkach jako lek wymiotny i przeczyszczający.
• Ziele czworolistu stosowano w leczeniu kokluszu, a zewnętrznie jako środek przeciwzapalny, w leczeniu nowotworów, owrzodzeń.
Czworolist pospolity = jednojagoda czterolistna, wilczy pieprz – Paris quadrifolia Linne.
• Wykrztuśne, sekretolityczne, fungistatyczne, pierwotniakobójcze, przeciwbakteryjne.
• Hamujące odczyny zapalne.
• Zmniejszające objawy kataru i wyprysków na tle alergicznym.
• Przeciwbólowe i przeciwwysiękowe, przeciwobrzękowe w obrębie stawów.
• Autoimmunologiczne choroby skóry: żele, maści, kremy, lotio 15-20% (Tinctura 1:3-5 in 30-40%).
• Infusum Paridis 3-5% (3-5 g surowca /ziele lub kłącza/ rozdrobnionego na 100 ml wrzącej wody, odstawić na 40 minut, przecedzić): 4 razy dziennie po 10-15 ml naparu.
• Ponadto do okładów i przemywania schorzałych miejsc, płukania włosów.
• Przy kandydozie i kryptokokkozie przewodu pokarmowego przed jedzeniem.
Orchis maculata L. = Dactylorhiza maculata (L.) Scop. – kukułka plamista – storczyk, stoplamek plamisty (Orchidaceae)
• Gleby wilgotne i mokre, oligo- i mezotroficzne; obojętne-kwaśne; torfowiska niskie i przejściowe, olsy, lasy łęgowe, łąki.
• Surowiec: bulwa – Tuber (Salep Tuber), Radix Salep.
• Składniki: śluzy, cukry śluzowaciejące ok. 50% (glukomannany), białka 5%, sole mineralne 2%, skrobia 27%.
• Niegdyś oficjalny we wszystkich krajach, stąd przetrzebione zasoby naturalne. FP II i III: bulwa salepu, Tuber Salep.
Orchis maculata L. = Dactylorhiza maculata (L.) Scop.
kukułka plamista – storczyk, stoplamek plamisty
(Orchidaceae)
• Działanie: powlekające, ochronne, przeciwzapalne, absorbujące. Mucilaginosum.
• Wskazania: biegunki letnie u dzieci, choroba wrzodowa, owrzodzenia jelit, zapalenie żołądka i jelit. Zapalenie odbytu. W zasypkach do pudrowania ran, wyprysków, liszajów, potówek.
• Decoctum Salep 2,0:200,0 po łyżce co 2 godziny, albo per rectum w postaci lewatywy.
Polygonatum multiflorum (L.) All.
kokoryczka wielokwiatowa (Convallariaceae)
• Gleby świeże, eutroficzne, o odczynie obojętnym.
• W żyznych lasach liściastych: grądach, buczynach, łęgach jesionowo-wiązowych.
• Surowiec: kłącze, ziele, owoc – Rhizoma, Herba et Fructus Polygonati multiflori.
• Składniki czynne: flawonoidy, saponiny sterydowe (diosgenina), kwas chelidonowy, asparagina i glikozydy nasercowe (strofantydyna). Skrobia ponad 30%.
Polygonatum multiflorum (L.) All. – kokoryczka wielokwiatowa (Convallariaceae)
• Działanie: hypocholesterolemicum, hypolipidemicum, hypoglycemicum, hypotonicum, cardiacum, venoprotectivum, antisclerotropicum, antiphlogisticum.
• Zwiększa siłę i energię skurczu mięśnia sercowego oraz szybkość i głębokość rozkurczu.
• Przedłuża pauzę rozkurczową, zwalniając przy tym czynność serca.
• Pod wpływem kokoryczki komory serca lepiej wypełniają się krwią, energiczniej i silniej tłoczą krew do tętnic, ponieważ zwiększa się pojemność wyrzutowa komór.
Polygonatum multiflorum (L.) All. – kokoryczka wielokwiatowa (Convallariaceae)
• Zmniejsza zastój w krążeniu żylnym.
• Saponiny i flawonoidy kokoryczki wspomagają wydalanie szkodliwych produktów przemiany materii, np. ciał ketonowych.
• Kokoryczka działa również wyraźnie przeciwobrzękowo, przeciwzapalnie, moczopędnie, uspokajająco i antyseptycznie.
• Obniża ciśnienie tętnicze krwi.
• Usuwa obrzęki zastoinowe kończyn dolnych.
Polygonatum multiflorum (L.) All. – kokoryczka wielokwiatowa (Convallariaceae)
• W przypadku cukrzycy można zażywać kokoryczkę w formie naparu
i wina.
• Napar sporządza się zalewając 1 łyżkę rozdrobnionego ziela kokoryczki 1 szklanką wrzącej wody. Po 30 minutach napar przecedzić. Zażywać rano i wieczorem po ݣzklanki naparu, przez 1 miesiąc. W razie nudności dawkę obniżyć do 3 łyżek naparu 2 razy dziennie. Po 3-tygodniowej przerwie leczenie wznowić.
• Odwar z kłączy kokoryczki przygotowuje się zalewając 40-50 g rozdrobnionego surowca 0,5 l wody. Gotować 10 minut, odstawić na 30 minut pod przykryciem, przecedzić. Zażywać podobnie jak napar.
• Wino kokoryczkowe sporządza się zalewając świeże lub suche rozdrobnione kłącze, albo ziele (100 g) ciepłym lub gorącym winem wytrawnym, białym lub czerwonym (700-1000 ml). W szczelnym słoju lub butli macerować min. 14 dni, po czym przefiltrować. Zażywać 1 raz dziennie po 50 ml.
• Odwar z kłączy kokoryczki jak i odpowiednio rozcieńczone wino kokoryczkowe wodą mineralną (1:1) działają przeciwzapalnie na skórę i błony śluzowe. Posiadają właściwości wybielające i oczyszczające cerę. Tonizują naczynia krwionośne, usuwają zaczerwieniania i krostki.
• Okłady z ciepłego odwaru na okolice oczu działają odżywczo, przeciwobrzękowo i antyseptycznie, przyczyniają się do ustępowania worków i sińców pod oczami.
Senecio nemorensis L. s.l. – starzec gajowy (Asteraceae = Compositae)
• Gleby świeże, eutroficzne, odczyn obojętny do umiarkowanie kwaśnego; dolnoreglowy bór jodłowo-świerkowy; kwaśna i żyzna buczyna górska, górskie jaworzyny, podgórski łęg jesionowy, nadrzeczne olszyny górskie, stare poręby, ziołorośla i przy potokach.
• Surowiec: Rhizoma cum radicibus, Herba Senecionis (inne gatunki alternatywne: Senecio aureus L., Senecio bicolor (Willd.) Tod., Senecio jacobaea L., Senecio vulgaris L.)
• Starzec gajowy typowy.
• Starzec jajowaty s. Fuchsa (bardziej światłolubny).
Senecio nemorensis L. s.l. (Asteraceae = Compositae) – starzec gajowy
• Składniki: alkaloidy pirolizydynowe 0,4-1% (senecionina, platyfilina), cholina, poliiny, laktony seskwiterpenowe, flawonoidy, kumaryny, olejek eteryczny (germakren D), sterole.
• Działanie: spasmolyticum, antibechicum, analgeticum, cholagogum, sedativum, myorelaxanthum.
• 20X silniejsze działanie od atropiny! (platyfilina).
Senecio nemorensis L. s.l. (Asteraceae = Compositae) – starzec gajowy
• Zastosowanie: bolesne miesiączki, kolki, spastyczności mięśni szkieletowych, nadciśnienie, kaszel, zaburzenia oddawania moczu, podniecenie nerwowe, padaczka, drgawki, wstrząs anafilaktyczny.
• 2% infusum: 50-100 ml 1-2 x d., tinctura 1:5-10 in 60-70 eth. 2,5-3 ml 1-3 x dz.
• Platyfilina (winian) maks. Dawka jednorazowa 10 mg, dobowa 30 mg.
• Mutagenne, hepatotoksyczne przy dłuższym stosowaniu.
Prenanthes purpurea L. – przenęt purpurowy (Asteraceae = Compositae)
• Gleby świeże, mezotroficzne, o odczynie obojętnym do lekko kwaśnego.
• Lasy bukowe, jaworzyny, karpackie bory mieszane jodłowo-świerkowe; zarośla kosodrzewiny, poręby, brzegi potoków.
• Surowiec: Herba flor.
• Składniki: 1,6”-di-O-cinnamoyl-β-D-glucopyranosyl- -(1→3)-O-α-L-rhamnopyranosyl-(1→6)-O-β-D-glucopyranoside, di-O-cinnamoyl-trisaccharide (podobne w Camellia sinensis (L.) Kuntze); caffeoyltartaric acid, cichoric acid, chlorogenic acid, 3,5-dicaffeoylquinic acid, and 4,5-dicaffeoylquinic acid. Garbniki. Laktony seskwiterpenowe.
Prenanthes purpurea L. – przenęt purpurowy (Asteraceae = Compositae)
• Działanie: adstringens, antidiarrhoicum, antiphlogisticum, oncostaticum, pancreo-hepatoprotectivum, gastroprotectivum, antiulcerosum. Dermaticum.
• 2-3% infusum: 100-120 ml 2-4 razy dziennie; per os; ponadto zewnętrznie (externum). Per rectum: choroba hemoroidowa. Per vaginum, nasiadówki: stany zapalne.
Melampyrum nemorosum L. – pszeniec gajowy (Scrophulariaceae)
• Półpasożyt.
• Gleby świeże, mezotroficzne, obojętne lub umiarkowanie kwaśne.
• Grądy, ciepłolubne dąbrowy, bory mieszane sosnowo-dębowe, kwaśne dąbrowy (sporadycznie), buczyny storczykowe.
• Surowiec: planta totale. Herba rec. sicc/., flor. Herb.
• Weterynaria ludowa: okłady z rozgniecionego świeżego ziela lub odwaru pszeńcowego stosuje się w leczeniu ropiejących ran, owrzodzeń i liszajów;
– wlewy doodbytnicze stosuje się przy robaczycy;
– wyciągi olejowe z ziela leczą stany zapalne skóry, liszaje, grzybice, pęknięcia i rozpadliny skóry i ropnie.
– sproszkowane ziele wymieszane z żywicą świerkową daje pastę leczącą uszkodzenia strzałki kopyta, zagwożdżenia i inne rany w obrębie rogowych wytworów skóry.
Melampyrum nemorosum L. – pszeniec gajowy (Scrophulariaceae)
• Medycyna ludowa: rozmiękczające
i przeciwzapalne; był stosowany do okładów (świeże ziele, rozparzone nasiona) na skórę.
• Składniki czynne: irydoidy (aukubina, katalpol 2-3%), alkaloidy, kwas cynamonowy, ferulowy, galusowy, chinowy.
• Działanie: gojące, silnie przeciwzapalne, rozkurczowe, przeciwbólowe, uspokajające, przeciwdrgawkowe, przeciwpadaczkowe, onkostatyczne, przeciwreumatyczne.
• Infusum 2-3%: 100 ml 3 razy dziennie.
• Vinum 1:7-10: 50 ml 1 x dz.
• Tinctura, Freshtinktur 1:10 in 50-60% eth. 5-10 ml 1-2 razy dz.
• Płukanki, okłady, wcieranie.
Ranunculus cassubicus L. agg. – jaskier kaszubski (Ranunculaceae)
• Gleby wilgotne, eutroficzne, obojętne-zasadowe.
• Zbiorowiska świeże, wilgotne lasy liściaste: grąd, łęgi jesionowo-wiązowe, jesionowo-olchowe, świetliste dąbrowy (rzadziej).
• Surowiec: świeże ziele (zewnętrznie), suszone ziele (wewnętrznie).
• Składniki: flawonoidy (witeksyna, kwercetyna, kemferol), glikozyd laktonowy – ranunkulina z aglikonami: anemonina i protoanemonina; antocyjany, kwasy organiczne, saponiny triterpenowe, olejek eteryczny.
• Działanie: recente: antybakteryjne, przeciwwirusowe, gojące i odkażające rany (maści na maśle), przeciwreumatyczne, poprawiające ukrwienie, bodźcowe, drażniące, rumieniotwórcze; suche: moczopędne, rozkurczowe, depurativum, antirheumaticum, antiarthreticum; antisepticum.
• Infusum 2-3%: 100 ml 1-3 razy dziennie.
• Infusum rec. do przemywania i okładów 3-5%, maceratio 5%.
• Ung. 10-15% in buter.
• Pulpa rec.herb. – okłady.
• Spir. Ranunculi cassubici 1:10 in 70% eth. – do wcierań rubefac.
Lunaria rediviva L. – miesiącznica trwała (Brassicaceae)
• Na glebach pośrednich między świeżymi i wilgotnymi, od zasobnych do bardzo zasobnych, o odczynie zasadowym lub obojętnym.
• Górskie zboczowe lasy lipowo-jaworowe, jaworzyny, olszyna górska, żyzne buczyny.
• miesiącznica roczna (L. annua L.)
• miesiącznica trwała (L. rediviva L.)
• Surowiec: Herba Lunariae
• Składniki: glikozydy siarkowe, flawonoidy (kaempferol, luteina), alkaloidy (lunaryna, lunarydyna), kwas syringowy.
• Działanie: antythyroideum, antiparasiticum, cholagogum, cholereticum, stomachicum, depurativum. Antiscleroticum. Hipotensivum. Hypocholesterolemicum.
Lunaria rediviva L.
– miesiącznica trwała (Brassicaceae)
• Zastosowanie: zatrucia (metale ciężkie, węglowodory), choroby pasożytnicze przewodu pokarmowego (recens), miażdżyca, nadciśnienie. Trudno gojące się rany. Źródło fitoncydów. Antyinfections. Oncostaticum. Kamica żółciowa. Oczyszczanie wątroby.
• Zakażenia ogóle i miejscowe. Trudno gojące się rany (na maśle, oleju lnianym, rokitnikowym, balsamie Szostakowskiego).
• Choroba Hashimoto. Nowotwory. Nadczynność tarczycy.
• Intractum 1:10 in 40-60% eth. 10-15 ml 1 raz dziennie, maceratio 1:1 in H2O: 25-50 ml 3-4 razy dziennie; pulpa (rany, owrzodzenia, wypryski, wrzody). Spiritus 1:10 in 70 eth. (recent.): reumatyzm, rubefaciens, do wcierania przy łysieniu.
Euphorbia amygdaloides L. – wilczomlecz migdałolistny (Euphorbiaceae)
• Gleby świeże, eutroficzne, o odczynie obojętnym.
• Lasy liściaste, zwłaszcza bukowo-jodłowe, olszyna górska, górskie reliktowe lasy sosnowe, grądy.
Euphorbia amygdaloides L. – wilczomlecz migdałolistny (Euphorbiaceae)
• Surowiec: świeży mleczny sok.
• Składniki: flawonole (kwercetyna, kaempferol), estry diterpenowe (typu ingenanu), kwas euforbiowy, cyklitole, lateks, lektyny, laktony, fitosterole, alkaloidy, cytotoksyczne białka, proteolityczne enzymy.
• Brodawki, kłykciny, łuszczyca, parchy, liszaje, wypryski, oporne na leczenie, zastarzałe; zmiany rakowe; nalewka do wcierań bodźcowych.
• Świeże ziele spożyte – trujące (cytotoksyczne, drażniące)
Piżmian właściwy – Hibiscus abelmoschus Linne = Abelmoschus moschatus Medikus widniał w dawnych lekospisach polskich również pod nazwą topolówka egipska. Należy do rodziny ślazowatych Malvaceae. Pochodzi z tropikalnej części Azji. Surowiec dawniej pochodził głównie z Indii, choć dzisiaj można go pozyskiwać z wielu innych krajów. Jest gatunkiem mrozoodpornym, poza Azją niekiedy uważany za roślinę inwazyjną (Hawaje). Znajdziemy ten gatunek w Japonii, Egipcie, na Fiji, Tonga, Polinezji Francuskiej, Wyspach Cooka, Gujanie Francuskiej i in. Był uprawiany dla przemysłu spożywczego, perfumeryjnego i farmaceutycznego (np. w Egipcie). Stanowił źródło aromatu piżmowego, zastępującego piżmo zwierzęce. Kwiatami aromatyzowano również tytoń.
Kwiat Abelmoschus moschatus Medikus
Surowcem był nie tylko kwiat, ale również nasiona (ambrette seeds, Bamia Moschata) i liście – Flos, Folium et Semen Abelmoschi. Z nasion uzyskiwano aromatyczny olej – Oleum Abelmoschi seminis. Nasiona są kulistawo-nerkowate, od 2 do 4 mm długości i około 2 mm szerokości, kreskowane, barwy szaro-brunatnej. Nasiona są zebrane w pięciokątnej torebce, szczecinowato kosmatej. Całą roślin przy roztarciu pachnie piżmem. Z piżmianem związana jest także nazwa okra (niedojrzałe owoce piżmiana, spożywane jako warzywo) i ambrette (aromatyczne nasiona piżmiana).
Liście piżmiana można spożywać podobnie jak szpinak. Roślina łatwo daje się uprawiać w Polsce.
Owoc Abelmoschus moschatus Medikus
Olejek lotny z Abelmoschus moschatus ma ciężar właściwy 0,900. Pachnie cywetem (=cybet, wydzielina pozyskiwana z gruczołów ssaka – cyweta afrykańskiego – Civettictis civetta) i piżmem (wydzielina z gruczołów ssaka piżmowca syberyjskiego Moschus moschiferus) z nutą korzenną. Olejek krzepnie w temperaturze około 10 stopni C. Nasiona zawierają 0,2-0,6% olejku lotnego. Olejek jest bogaty w farnezol (octan farnezolu ok. 50%), ambrettolid (lakton, ok. 13%) oraz alfa-gwajen (ok. 1%). W olejku znaleźć można także kwas ambrettolowy i kwas palmitynowy.
Nasiona są zasobne również w olej tłusty (ok. 14-15%), fosfolipidy i śluzy. Zawartość frakcji żywicznej w nasionach podawano na poziomie 6% (Dragendorff 1898 r.). Zawartość białka w nasionach wynosi ok. 2%, a skrobi ok. 13-14%.
Kwiaty zawierają olejek, fitosterole, cyjanidyn-3-sambubiozyd i cyanidin-3-glukozyd. W liściach stwierdzono obecność olejku eterycznego, fitosteroli i mirycetyny.
Nasiona Abelmoschus moschatus Medikus
Nasiona mielone, olej tłoczony (żywiczno-tłusty-eteryczny), olejek eteryczny z piżmiana właściwego działa rozkurczowo, neurotonicznie, wiatropędnie i przeciwwzdęciowo i pobudzająco na czynności narządów płciowych. Zwiększa wrażliwość stref erogennych. Stąd piżmian należał w dawnej medycynie do grupy afrodyzjaków. W medycynie ludowej krajów azjatyckich wykorzystywano Abelmoschus moschatus w leczeniu chorób wenerycznych (rzeżączka), ukąszeń przez jadowite żmije/węże, schorzeń żołądka i jelit, ponadto przy nieżycie układu oddechowego.
Olejek eteryczny i aromatyczny olej z nasion stosowany jest we współczesnej aromaterapii do nacierań, masażów i inhalacji przy stresie, objawach “wypalenia zawodowego”, przy depresji, mięśniobólach, lękach, uczuciu ucisku w klatce piersiowej.
W dawnej medycynie (XIX wiek) przetwory z nasion piżmiana wykorzystywano w leczeniu niemocy płciowej, zaburzeń trawiennych i perystaltyki przewodu pokarmowego, depresji, nieżytów i osłabienia układu oddechowego, cierpieniach mięśnia sercowego. W przebiegu chorób zakaźnych (np. cholery, tyfusu, czerwonki) podawano w celu wzmocnienia i pobudzenia serca oraz płuc, a także przyspieszenia zdrowienia. Aplikowano przy drgawkach, bólach żołądka (gastralgie), kamicy moczowej i zaburzeniach oddawania moczu.
Nalewkę na spirytusie 70% (1:5-10) z nasion mielonych zażywano po 10-30 kropli 1-3 razy dziennie. Jest świetna również do nacierań przy mięśniobólach i stanach napięcia nerwowego (emocjonalnego). Można także olejek eteryczny Abelmoschus w oleju tłustym (1:2) stosować do nacierania. Nasiona są bezpieczne w dawce 0,25-0,5 g 2-3 razy dziennie. Infusum (napar) 2% (100-120 ml dziennie w dawkach podzielonych), czyli 2 g surowca na 100 ml wrzącej wody. Olejek eteryczny: 4 krople 2-3 razy dziennie na miodzie. Olej tłusty aromatyczny z nasion: 5-6 kropli kilka razy dziennie. Mielone nasiona można spożywać na winie (przyspiesza wchłanianie składników czynnych).
Napar z korzenia i liści są przetworem śluzowym i polecane były przy zaburzeniach oddawania moczu oraz w kamicy moczowej. Ponoć zapobiegał powstawaniu kamieni moczowych. Jako surowiec śluzowy sprawdzał się przy kaszlu, chrypce i stanach zapalnych przełyku oraz jamy ustnej.
Współczesne badania potwierdziły podawane dawniej właściwości lecznicze i dały uzasadnienie zakresu stosowania w dawnej medycynie oficjalnej i ludowej przetworów z piżmiana właściwego. Potwierdzono (badania na zwierzętach) działanie moczopędne, przeciwkamicze (zwiększa usuwanie szczawianów, fosforanów, działa nefroprotekcyjnie), antydrobnoustrojowe (aktywność hamująca wobec Staphylococcus aureus, Proteus mirabilis, Shigella flexneri, Proteus vulgaris, Corynebacterium diphtheriae, Salmonella enterica paratyphi, Pseudomonas aeruginosa, Candida albicans, Candida glabrata, Candida tropicalis, Aspergillus flavus, Aspergillus niger i in.), hepatoprotekcyjne (wodne i alkoholowe wyciągi z nasion chroniły wątrobę przed szkodliwym wpływem paracetamolu), rozluźniające mięśnie szkieletowe, przeciwdrgawkowe, anksjolityczne (przeciwlękowe) i przeciwzapalne. Zauważono też korzystny wpływ na procesy psychiczne, w tym myślowe alkoholowych wyciągów z piżmiana. Wykazano również działanie przeciwcukrzycowe piżmiana (dzięki zawartości mirycetyny) – patrz publikacja International Journal of Green Pharmacy • Oct-Dec 2017 (Suppl) 11 (4) | S649.
W czasie zażywania przetworów z piżmiana należy unikać opalania się i ekspozycji na promienie ultrafioletowe (powstają na skórze fotodermatozy). Nie podawać kobietom ciężarnym i karmiącym.
Liść Abelmoschus moschatus Medikus
Rodzaj cynia – Zinnia należy do rodziny złożonych (astrowatych) – Compositae (Asteraceae). Liczy około 20 gatunków wzniesionych lub płożących się roślin jednorocznych, bylin i krzewinek. Kwiatostany szczytowe są o kwiatach języczkowatych w wielu barwach (np. białe, czerwone, żółte, pomarańczowe, różowe, fioletowe). Cynie pochodzą z Ameryki Środkowej i Południowej. Wymagają gleb żyznych, przepuszczalnych. Najlepiej rosną na stanowiskach słonecznych. Przekwitłe kwiatostany należy usuwać, podobnie jak w pelargoniach, aby obficiej kwitły. U nas w ogrodach najczęściej spotykana jest cynia wyniosła – Zinnia elegans Jacquin, cynia wielkokwiatowa – Zinnia grandiflora Nuttall, cynia peruwiańska – Zinnia peruviana Linne oraz cynia meksykańska – Zinnia haageana Regel (cynia Haagego). Nazwa rodzaju Zinnia wywodzi się od nazwiska niemieckiego botanika Johann’a Gottfried’a Zinn’a (1727–1759).
Cynia, sierpień 2018, Wolsztyn
Surowcem zielarskim jest kwitnące ziele lub sam kwiatostan cynii – Herba et Flos Zinniae, które zbieramy w dzień suchy i słoneczny. Można wysuszyć w ciemnym przewiewnym miejscu lub od razu przetwarzać w stanie świeżym. Korzeń – Radix Zinniae należy zbierać jesienią, szybko obmyć, osuszyć w papierowym ręczniku i wysuszyć w przewiewnym miejscu. Korzeń cynii można poddać fermentacji podobnie jak liście tytoniu (patrz https://tytoniowo.pl/portfolio-item/szybka-fermentacja-tytoniu/
Surowiec (ziele, kwiaty, liście) jest zasobny w laktony seskwiterpenowe (elemanolidy; tzw. zinagrandinolidy A-C), antocyjany, flawonoidy (kaempferol, luteolina, apigenina, chalkony), alkaloidy (nikotyna, nornikotyna, anabazyna) i fenolokwasy (kwas chinowy, kawowy, p-kumarowy). Korzeń zawiera nawet 0,1% nikotyny i po wysuszeniu może stanowić substytut tytoniu (fajeczka, skręty). Dym z korzenia cynii działa rozkurczowo na oskrzela i oskrzeliki oraz odprężająco.
Ziele i kwiat cynii wg dawnych i współczesnych publikacji wywierają działanie hipolipidemiczne, antymutagenne, przeciwnowotworowe (in vitro stwierdzono aktywność cytotoksyczną wobec ludzkiego raka płuc NCI-H460, gruczolakoraka piersi MCF-7, raka trzustki MIA PaCa-2, nowotworu centralnego układu nerwowego SF-268; patrz m.in. publikacja: Bashyal, B. P., McLaughlin, S. P., & Gunatilaka, A. A. L. (2006). Zinagrandinolides A-C, cytotoxic δ-elemanolide-type sesquiterpene lactones from Zinnia grandiflora. Journal of Natural Products, 69 (12), 1820-1822. DOI: 10.1021/np0603626); przeciwbakteryjne, przeciwzapalne, pobudzające czynności przewodu pokarmowego, antyoksydacyjne, przeciwrodnikowe. Pobudza gojenie ran: sok ze świeżych liści/ziela.
Antybakteryjne i przeciwgrzybicze działanie wykazano m.in. wobec Escherichia coli, Bacillus subtilis, Candida albicans i Aspergillus niger.
Macerat ze świeżego ziela lub liści, napar ze świeżych kwiatów i ziela oraz freshtinktura działają rozkurczowo, żółciopędnie, moczopędnie, przeciwzapalnie, ochronnie na miąższ wątroby, przeciwalergicznie, zmniejszają stężenie cholesterolu i trójglicerydów we krwi, obniżają poziom cukru w osoczu krwi, ogólnie tonizująco, hamująco na rozwój grzybów w przewodzie pokarmowym, przeciwwzdęciowo i przeciwfermentacyjnie (w jelitach). Przetwory ze świeżych surowców pobudzają naskórnikowanie i ziarninowanie, wyrównują kolor skóry, likwidują przebarwienia, hamują stany zapalne, zmniejszają nadmierne rogowacenie mieszków włosowych, ponadto wpływają antyseptycznie na skórę. Wodne wyciągi ze świeżej cynii wpływają odżywczo i zmiękczająco na skórę, a zarazem uelastyczniająco. Obkurczają rozszerzone pory i naczynia krwionośne. Napar ze świeżych surowców usuwa stany zapalne spojówek i brzegów powiek, poprawia napięcie skóry wokół oczu, usuwa obrzęk skóry wokół oczu. Maceraty zmniejszają objawy alergii, sok z cynii usuwa objawy świądu, pieczenia i obrzęku w miejscu ukąszenia/użądlenia.
Sok z cynii i macerat z cynii polecam do zakraplania oczu w suchym nieżycie nosa i przy uzależnieniu od syntetycznych kropli do nosa (przeciwhistaminowych). Pobudza odnowę nabłonka, oczyszcza, nawilża, hamuje rozwój bakterii, wirusów i grzybów.
Wskazania: stany skurczowe układu pokarmowego, zaburzenia trawienne, niestrawność; stany zapalne żołądka i jelit; hiperlipidemia, hipercholesterolemia, hiperglikemia; cukrzyca; stłuszczenie wątroby, zastoje żółci, dyskinezy dróg żółciowych; zatrucia wątroby; niedoczynność trzustki zewnątrz- i wewnątrzwydzielnicza; wspomagająco przy nowotworach; wspomagająco przy infekcjach wirusowych, bakteryjnych i grzybiczych. Przewlekłe choroby skóry, zaburzenia przemiany materii, uogólnione zatrucia.
Zewnętrznie: stany zapalne spojówek, powiek, stany zmęczenia oczu (zakraplać przefiltrowany sok z liści lub okłady z maceratu/naparu); nieżyty nosa (sok, macerat), atopowe zapalenie skóry, wypryski, owrzodzenia, zaskórniki, trądzik, łuszczyca, stany zapalne gruczołów potowych i łojowych, trudno gojące się rany; stany zapalne odbytu (lewatywy, czopki), stany zapalne narządów płciowych (irygacje, nasiadówki, płukanki).
Cynia, sierpień 2018, Wolsztyn
Preparaty i dawkowanie:
1. Napar cyniowy – Infusum Zinniae 2-2,5%: 2,0-2,5 g surowca świeżego lub suchego na 100-120 ml wrzącej wody; pić 3 razy dziennie po 100 ml; do okładów, płukanek, przemywania, zakraplania. Można podawać dzieciom.
2. Macerat cyniowy – Maceratio Zinniae: świeży surowiec rozdrobnić, zalać wodą przegotowaną letnią, tak aby przykryła masę roślinną, odstawić pod przykryciem na 6-8 godzin, po czym przefiltrować, można odwirować w sokowirówce. Macerat pić po 30-50 ml, maksymalnie 100 ml 3-4 razy dziennie przez 7-10 dni. Kurację można wznawiać raz na 1-2 miesiące. Macerat można użyć do kosmetyków, lewatyw, okładów, płukanek, przemywania. Udział w kosmetykach 10-15%.
3. Freshtinktur Zinniae – świeże nalewka cyniowa: 100 g świeżych rozdrobnionych kwiatów lub ziela kwitnącego zalać 1000 ml alkoholu 40-60%, odstawić na minimum 7 dni w celu maceracji. Zażywać doustnie 2-3 razy dziennie po 5-10 ml; ponadto do przemywania, maści, kosmetyków (10-15% udział), po rozcieńczeniu do okładów.
4. Cyniowe krople do nosa – Guttae Zinniae pro nasi: wycisnąć sok z ziela cynii i wkraplać do nosa. Można również do soku dodać sól morską (0,9-1%) i (lub) 1 kroplę olejku majerankowego na każde 10 ml soku. Również do maceratu cyniowego można dodać sól morską (0,9-1%) lub od razu macerat przygotować na płynie Ringera lub Sterofundinie i zakraplać do nosa, a także stosować do nebulizacji (katary wirusowe, bakteryjne, alergiczne, zapalenie zatok).
5. Maść/pasta cyniowa – Unguentum/Pasta Zinniae: świeże liście rozcierać z masłem lub pastą cynkową (lub pastą cynkową z kwasem salicylowym – Pasta Lassari) na jednolitą masę. Udział masy roślinnej w maści/paście 10%. Można dla konserwacji dodać olejek herbaciany, majerankowy lub cedrowy (2 krople na każde 10 g maści/pasty). W przypadku trądziku do maści/kremu stosować podłoża żelowe lub cold-cream. Pasta cyniowa na paście Lassara świetnie leczy zmiany trądzikowe.
Zapraszam na zajęcia terenowe pt. “Rośliny lecznicze Cergowej”, 17 sierpnia (piątek) 2018 r.
Zajęcia terenowe w dolinie Panny, 2017 r.
Miejsce zbiórki: Rynek w mieście Dukla, godzina 9:00, data: 17 sierpnia 2018 r. (https://goo.gl/maps/eo7x5QS5aWw)
Lokalizacja:
Samochody można pozostawić w okolicznych uliczkach miasta Dukla.
Plan warsztatów: pójście w kierunku góry Cergowa, wejście na oba szczyty Cergowej. W czasie wędrówki omówienie właściwości napotkanych roślin.
Około godziny 14:30-15:00 zejście z góry Cergowa do Dukli.
Będziemy dysponować nagłośnieniem, aby wszyscy Uczestnicy słyszeli przekazywane informacje.
Zajęcia terenowe prowadzą: dr n. biol. Henryk Różański & dr n. biol. Dominik Wróbel.
Limit miejsc 80.
Zapisy możliwe są tylko droga elektroniczną i nie można zapisać się telefonicznie w sekretariacie. W celu rejestracji kliknij na link i zarejestruj się: https://ankiety.pwsz.krosno.pl/index.php?r=survey/index&sid=328429&lang=pl
Koszt zajęć terenowych: 20 zł/osobę.
20 zł proszę wpłacać na konto Polskiego Towarzystwa Zielarzy i Fitoterapeutów (PTZiF): 03 1020 2964 0000 6302 0136 0478
Za dzieci poniżej 15 roku życia proszę nie wnosić opłaty.
Członkowie PTZiF są zwolnieni z opłaty.
Po warsztatach terenowych Wszystkich zainteresowanych Uczestników zapraszamy na wspólne ognisko i pieczenie kiełbasek na terenie Kampusu Politechnicznego PWSZ (Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej) w Krośnie, przy ul. Dmochowskiego 12 (Krosno): godzina rozpoczęcia ok. 15:30-16:00.
Lokalizacja wspólnego spotkania przy ognisku po zejściu z Cergowej: https://goo.gl/maps/xcwXmRaAMjw
Od 18 do 19 sierpnia 2018 w Krośnie (na Rynku) odbywają się Karpackie Klimaty: http://www.karpackieklimaty.krosno.pl Interesujące są wówczas stragany ze zdrową żywnością, dni wina oraz występy artystyczne.
18 sierpnia 2018 roku (sobota) o godzinie 10:00 w auli Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej wykład otwarty, który wspólnie poprowadzą dr n. biol. Henryk Różański & dr n. biol. Dominik Wróbel “Rośliny lecznicze i trujące Cergowej 716 m n.p.m.” – wykład z ilustracjami roślin poznanych w czasie piątkowych zajęć terenowych na górze Cergowa; cechy botaniczne, właściwości farmakologiczne (lecznicze i toksykologiczne), cechy fitochemiczne, zastosowanie w praktycznej fitoterapii, pozologia.
Zapraszamy!
Roztrzeplin wiechowaty (dawniej w Polsce określana również jako pawlina, zawstydlina, pawlinka, mydleniec) – Koelreuteria paniculata Laxmann jest drzewem dorastającym w Europie do 7-8 m wys. Należy do rodziny mydleńcowatych Sapindaceae. Pochodzi z Azji Wschodniej, gdzie dorasta do kilkunastu metrów wysokości.
Roztrzeplin wiechowaty – gałązki owocujące zawstydliny; Каваците, Bułgaria, czerwiec 2018 r.
Sadzony w Południowej Europie jako drzewo ozdobne. W Polsce rzadziej spotykane, może nie przetrwać zimy, choć powszechnie uważa się, że jest mrozoodpornym drzewem. Często widywałem roztrzeplin w Bułgarii i Rumunii. Liście pierzaste, do 40 cm długości, złożone z 7-15 listków o długości 3-8 cm, brzegiem głęboko ząbkowanych. Jesienią stają się żółte i pomarańczowe. Kwiaty żółte, wonne, przywabiające liczne owady, 4-płatkowe. Owoce kapsułkowate, zielone, potem brązowe, z kulistymi nasionami (miechowata torebka 3-komorowa). Owoce podobnego kształtu jak u miechunki, bardzo charakterystyczne.
Koelreuteria paniculata Laxmann – roztrzeplin, Каваците, Bułgaria, czerwiec 2018 r.
Surowcem zielarskim są nasiona – Semen, całe owoce pawliny – Fructus, liście – Folium, gałązki – Frondes i kora – Cortex Koelreuteriae. Nasiona prażone są jadalne i bezpieczne. Pozostałe surowce wymagają precyzyjnego dawkowania.
Przedawkowane przetwory powodują nudności, pieniste wymioty i biegunki, podrażnienie i stan zapalny przewodu pokarmowego i układu moczowego, hemoglobinurię, białkomocz, bóle i zawroty głowy, drgawki i hemolizę (rozpad krwinek).
Zawstydlina kwitnąca, Каваците, Bułgaria, czerwiec 2018 r.
Wszystkie surowce pozyskane z pawliny zawierają saponiny (zawierające w budowie cykloartan, hederagenin, lupinan, oleanan, panikulatozydy A-C, saponiny trójdesmosydowe), flawonoidy (luteolina, kaempferol, kwercytryna, hiperozyd, kwercetyna, 6,8-dihydroxy-afzelin, afzelin 3"-O-gallate), fenolokwasy (kwas galusowy,galusam metylu i etylu), fitosterole (sitosterole), myoinozytol, cyjanolipidy.
Wodno-alkoholowe wyciągi z kory, nasion surowych, całych owoców i gałązek mają właściwości owadobójcze (insektocyd), przeciwgrzybicze (fungistatyk), bakteriobójcze i zabójcze dla mięczaków (muloskocyd). Istnieje możliwość wykorzystania wyciągów w ogrodnictwie jako alternatyw dla syntetycznych pestycydów. Opublikowano prace na temat działania antynowotworowego wyciągów z Koelreuteria.
Odwar z kory i gałązek działa wykrztuśnie, sekretolitycznie i mukolitycznie. Degraduje biofilmy bakteryjno-grzybicze w jamach i przewodach naszego ciała, co może być wykorzystane w leczeniu infekcji układu moczowego, rozrodczego, pokarmowego i oddechowego. Pod wpływem saponin cytolizie ulegają komórki bakterii, grzybów i pierwotniaków. W bazach naukowych znajdziemy bez problemu prace na temat właściwości pierwotniakobójczych wyciągów z Koelreuteria wobec Plasmodium, czy Leishmania.
Koelreuteria należy do depurativa saponinowych, czyli surowców „czyszczących krew”,odtruwających, wzmagających wydalanie z organizmów zbędnych i szkodliwych produktów przemiany materii. Jest to silny środek moczopędny. Hamuje wchłanianie cholesterolu z jelit do krwi. Stąd wywiera wpływ hipocholesterolemiczny. Reguluje wypróżnienia, znosi skurcze jelit, usuwa stany zapalne. W okładach odwar z owoców, gałązek, kory i liści likwiduje obrzęki i stany zapalne skóry oraz tkanek podskórnych, np. wokół stawów. Przyspiesza ustępowanie krwiaków i wysięków.
Odwar wspaniale oczyszcza skórę, zmiękcza ją, rozjaśnia cerę, zmniejsza łojotok, ogranicza powstawanie zaskórników. Wspomaga leczenie trądzików, wyprysków i atopowego zapalenia skóry. Przyspiesza procesy usuwania martwego i zrogowaciałego naskórka oraz przebarwień wątrobowych i z nadczynności melanocytów. Proste żele i kremy lekkie z dodatkiem odwaru z Koelreuteria polecam w pielęgnowaniu skóry trądzikowej, łuszczycowej i z atopowym zapaleniem skóry. Okłady z odwaru są pomocne w leczeniu ran suchych i zanieczyszczonych. Szampony z dodatkiem odwaru 2-3% polecam do mycia włosów łojotokowych i z łupieżem.
Wodne wyciągi z Koelreuteria mają właściwości mydła. Stąd nadają się do zmywania innych roślin z kurzu i szkodników, ponadto do płukania włosów w razie łupieżu, w przebiegu chorób mikologicznych skóry owłosionej, a także przy łojotoku skóry owłosionej.
W ginekologii odwar jest przydatny do nasiadówek i irygacji, przy zakażeniach bakteryjno-grzybiczych, wirusowych, stanach zapalnych, świądzie, wypryskach, krostkach, upławach, biofilmach infekcyjnych. Ponadto po porodzie, przy zakażonych ranach chirurgicznych z dużą ilością wydzieliny ropno-surowiczej, trudno zmywalnej, ale i obfitym pokryciu zaschniętą krwią i limfą oraz martwym naskórkiem, strupami zanieczyszczonymi itd.
Wreszcie do płukania jamy ustnej i gardła w przebiegu zakażeń, przy nalocie bakteryjno-grzybiczym, nieprzyjemnym zapachu z ust, zmianach ropnych dziąseł, w celach profilaktycznych dla przeciwdziałania powstawaniu osadu nazębnego i kamienia, ponadto po usunięciu zęba.
Gaziki zmoczone w odwarze leczą stany zapalne spojówek i brzegów powiek, usuwają zanieczyszczenia (odwar ma właściwości powierzchniowo czynne), szczególnie przy wydzielinie ropnej w przebiegu infekcji. Do płukania przewodów słuchowych i przemywania małżowin usznych przy wypryskach, zanieczyszczeniach, nadmiarze woszczku, w celu zapobiegania tworzeniu korka woszczynowego. Odwar 2% z Koelreuteria można zmieszać z gliceryną i olejkiem kamforowym (w równych częściach) i wprowadzać do przewodów usznych przy stanach zapalnych, bólu oraz przed płukaniem uszu w celu usunięcia woszczku/korka woszczynowego.
Koelreuteria paniculata Laxmann, Каваците, Bułgaria, czerwiec 2018 r.
Zastosowanie doustne: zakażenia i stany zapalne układu oddechowego, zapalenie zatok, ostry nieżyt nosa, uporczywy kaszel, zaflegmienie; zakażenia grzybicze jelit; zakażenia układu moczowego, kamica moczowa, stany nieżytowe cewki, moczowodów i pęcherza moczowego; ropomocz; upławy cuchnące; stany zapalne jajowodów, macicy i pochwy. Hipercholesterolemia, cukrzyca. Nowotwory. Choroby wywołane przez pierwotniaki (najlepiej łączyć ze zdrojówką, berberysem, chinowcem, mahonią lub granatowcem).
Przeciwwskazania: krwawa biegunka, krwiomocz, ostre zapalenie żołądka, ostre zapalenie wątroby, ciąża, laktacja (za wyjątkiem zewnętrznego stosowania).
Działanie uboczne: przy wysokich dawkach nudności, rozwolnienie, bóle brzucha.
Preparaty i posologia:
1. Napar: 2 g suchych lub 4 g świeżych kwiatów, pączków, niedojrzałych rozdrobnionych owoców lub liści zalać 200 ml wrzącej wody, przykryć, parzyć 20 minut, przecedzić. Pić 2-3 razy dziennie po 100 ml. Przy chorobach układu oddechowego co 2 godziny 1 łyżkę naparu (łącznie dziennie max 100-120 ml) Stosować do przemywania skóry, okładów, płukanek, irygacji itd.
2. Odwar: 2 g suchych lub 4 g świeżych kwiatów, pączków, niedojrzałych rozdrobnionych owoców lub liści, albo kory, gałązek zalać 200 ml zimnej wody, doprowadzić powoli do wrzenia, zagotowania; gotować 20 minut, odstawić na 30 minut, przecedzić. Zmierzyć objętość odwaru w cylindrze, obliczyć brakującą ilość wody. Taką ilością brakującą wody wypłukać wygotowany surowiec, dolać do odwaru. Pić 2-3 razy dziennie po 50-80 ml. Przy chorobach układu oddechowego co 2 godziny 1 łyżkę naparu (łącznie dziennie max 100 ml) Stosować do przemywania skóry, okładów, płukanek, irygacji itd.
3. Nalewka: 100 g świeżego lub suchego surowca rozdrobnionego zalać 1000 ml alkoholu 30-40%, odstawić na minimum 1 tydzień w celu maceracji, w szczelnym słoju. Zażywać 2-3-5 ml 2-4 razy dziennie po uprzednim wymieszaniu z wodą. 1 łyżka nalewki na 50-100 ml wody – do okładów, płukanek, przemywania.
4. Syrop roztrzeplinowy: 100 ml nalewki wymieszać z 100 ml miodu lub melasy, zażywać po 1 łyżce kilka razy dziennie przy kaszlu i katarze.
5. Maści (np. arnikowa, nostrzykowa, ruszczykowa, psiankowa), pasta cynkowa, cynkowo-salicylowa, maść allantoinowa, żele – z dodatkiem odwaru, nalewki roztrzeplinowej (udział 10-15%) przy atopowym zapaleniu skóry, skórze zaskórnikowej, łojotokowej, zrogowaciałej, z wypryskami. Mogą być również maści, żele bez innych dodatków, zawierające wyłącznie wyciągi z Koelreuteria.
6. Globulki, czopki dopochwowe, doodbytnicze powinny zawierać 500 mg gęstawego wyciągu z Koelreuteria (po odparowaniu nalewki 1:1) na 2-2,5 g vehiculum (masło kakaowe, shea itd.).
Kurs wyjątkowy, uważam, że bardzo pionierski i niepowtarzalny.
Śmiało mogę powiedzieć, że nie ma drugiego takiego kursu w Europie, który scala sztukę leczenia i przygotowywania leków wg najwybitniejszych specjalistów, np. dra Gerharda Madausa, Johanna Künzle, dra Henri Leclerc’a, dra Christopha Wilhelma Hufelanda, dra Wilhelma Heinricha Schüsslera. Uwzględnia wiele wspaniałych systemów naturoterapii, np. Emanuela Felke, Johanna Schrotha, Vincenza Prißnitza. W programie kursu nie zabraknie omówienia ziół Bułgarii, Szwajcarii, Polski, Niemiec, Austrii, Ameryki Południowej, Rosji, czy Ukrainy. Każdy słuchacz będzie miał możliwość zapoznania się z chemotaksonomią i chemią roślin, z farmakologią, etnobotaniką, czy apiterapią.
Kurs pozwala usystematyzować i ugruntować wiedzę z zakresu medycyny naturalnej i zarazem holistycznej.
|
Przedmiot
|
Ilosć godzin
|
Prowadzący
|
|
Medyczna chemia nieorganiczna. Chemia nieorganicznych surowców oligopleksów dynamicznych dra G. Madausa
|
5
|
dr inż. Anna Pietrasz
|
|
Medyczna chemia organiczna. Chemia organicznych surowców oligopleksów dynamicznych dra G. Madausa
|
5
|
dr inż. Anna Pietrasz
|
|
Towaroznawstwo i chemia surowców preparatów dra G. Madausa
|
5
|
dr inż. Anna Pietrasz
|
|
Medycyna antropozoficzna dr Ity Wegman i dra Rudolfa Steinera.
|
5
|
dr inż. Janusz Kilar
|
|
Naturalna terapia Ferdinanda Huneke’a. Medycyna alternatywna wg Hansa Heinricha Reckeweg’a. Preparaty Heel dostępne w obrocie handlowym. Leki kwiatowe dra Edwarda Bacha
|
5
|
dr inż. Janusz Kilar
|
|
Surowce zwierzęce w medycynie
|
4
|
dr inż. Janusz Kilar
|
|
Koncepcje terapii i profilaktyki chorób Max’a Bircher’a-Benner’a i Franz’a Xaver’a Mayr’a. Dr Rudolf Hauschka – antropozofia w medycynie i kosmetyce
|
5
|
dr inż. Magdalena Kilar
|
|
Medycyna naturalna wg Sebastiana Kneippa
|
5
|
dr inż. Magdalena Kilar
|
|
Naturoterapia Emanuela Felke
|
3
|
dr inż. Magdalena Kilar
|
|
Naturoterapia Johanna Schrotha
|
3
|
dr inż. Magdalena Kilar
|
|
Naturoterapia Vincenza Prißnitza
|
3
|
dr inż. Magdalena Kilar
|
|
Fitoterapia w medycynie oficjalnej dawnej i współczesnej
|
5
|
dr med. Lucjan Langner
|
|
Podstawy patofizjologii. Gospodarka kwasowo-zasadowa i wodno-elektrolitowa organizmu
|
8
|
dr med. Lucjan Langner
|
|
Botanika ogólna
|
8
|
dr n. biol. Dominik Wróbel
|
|
Botanika systematyczna. Taksonomia roślin leczniczych. Systemy taksonomiczne
|
5
|
dr n. biol. Dominik Wróbel
|
|
Glony w medycynie, kosmetyce i żywieniu
|
3
|
dr n. biol. Dominik Wróbel
|
|
Grzyby lecznicze
|
3
|
dr n. biol. Dominik Wróbel
|
|
Mszaki lecznicze
|
3
|
dr n. biol. Dominik Wróbel
|
|
Paprotniki lecznicze
|
3
|
dr n. biol. Dominik Wróbel
|
|
Porosty lecznicze
|
3
|
dr n. biol. Dominik Wróbel
|
|
Chemotaksonomia roślin lekarskich
|
4
|
dr n. biol. Henryk Różański
|
|
Etnofarmakologia i etnomedycyna Szwajcarii, Polski, Austrii i Niemiec
|
4
|
dr n. biol. Henryk Różański
|
|
Filozofia leku i terapii dra G. Madausa
|
4
|
dr n. biol. Henryk Różański
|
|
Fitomedycyna wg Johanna Künzle
|
4
|
dr n. biol. Henryk Różański
|
|
Fitoterapia wg dra Henri Leclerc’a
|
4
|
dr n. biol. Henryk Różański
|
|
Lecznicze surowce mineralne w dawnej i współczesnej medycynie
|
4
|
dr n. biol. Henryk Różański
|
|
Naturoterapia Christopha Wilhelma Hufelanda. Makrobiotyka
|
3
|
dr n. biol. Henryk Różański
|
|
Rośliny lecznicze wg Rembertusa Dodonaeusa
|
3
|
dr n. biol. Henryk Różański
|
|
Terapie solami dr Wilhelma Heinricha Schüsslera
|
4
|
dr n. biol. Henryk Różański
|
|
Wybrane oligokompleksy (oligopleksy) dynamiczne i leki ziołowe dra G. Madausa
|
4
|
dr n. biol. Henryk Różański
|
|
Wybrane rośliny lecznicze wg dra G. Madausa
|
4
|
dr n. biol. Henryk Różański
|
|
Zasady medycyny, terapii i receptury dra G. Madausa. Medycyna biologiczna dra Madausa
|
4
|
dr n. biol. Henryk Różański
|
|
Zielarstwo i fitoterapia Bułgarii
|
4
|
dr n. biol. Henryk Różański
|
|
Ziołolecznicztwo Hieronymus Bock’a (Tragusa), Leonhart’a Fuchs’a, Adamus’a Lonicerus’a i Petrus’a Andreas’a Matthiolus’a
|
3
|
dr n. biol. Henryk Różański
|
|
Chemia olejków eterycznych
|
5
|
dr n. farm. Katarzyna Paradowska
|
|
Rośliny Ameryki Południowej
|
5
|
dr n. farm. Katarzyna Paradowska
|
|
Diagnostyka wybranych chorób. Interpretacja wyników badań.
|
5
|
dr n. med. Lucjan Langner
|
|
Bańki lekarskie – Cucurbitas ponerae. Zasady stawiania baniek.
|
5
|
dr n. med. Renata Rabiasz
|
|
Hirudoterapia. Apteczne preparaty z hirudyną
|
5
|
dr n. med. Renata Rabiasz
|
|
Owoce i warzywa – właściwości lecznicze, dietetyczne i kosmetyczne
|
8
|
prof. dr hab. Anna Sokół-Łętowska
|
|
Apiterapia. Produkty pszczelarskie
|
5
|
dr inż. Kazimierz Pokrywka
|
|
Bioenergetyka w terapii. Homeostaza. Bioenergetyka substancji leczniczych
|
5
|
dr n. med. Ryszard Kacała
|
|
Podstawy hortiterapii
|
5
|
dr inż.Marta Pisarek
|
|
Etnobotanika
|
5
|
mgr farma. Jolanta Miklar
|
|
Balsamy, żywice, olejki w dawnej i współczesnej medycynie klasztornej
|
5
|
o. dr Marcelin Jan Pietryja
|
|
Fitochemia roślin leczniczych i trujących
|
5
|
prof. Antoni Szumny
|
|
Biochemia roślin leczniczych leczniczych. Aktywność biologiczna wybranych metabolitów roślinnych
|
8
|
prof. dr hab. inż. Antoni Szumny
|
|
Etnobotanika
|
5
|
prof. dr hab. Łukasz Łuczaj
|
|
Allopatia i homeopatia. Medycyna komplementarna. Medycyna naturalna. Medycyna oficjalna
|
5
|
prof. dr hab. n. farm. Ilona Kaczmarczyk- Sedlak
|
|
Fitofarmakologia szczegółowa
|
8
|
prof. dr hab. n. farm. Ilona Kaczmarczyk-Sedlak
|
|
Fitochemia szczegółowa
|
5
|
prof. dr hab. n. farm. Iwona Wawer
|
|
Aspekty biologiczne i farmakologiczne roślin dziko rosnących – zajęcia terenowe
|
6
|
dr Dominik Wróbel i dr Henryk Różański
|
|
Suplementy diety. Aktywność biologiczna i chemia wybranych związków naturalnych.
|
8
|
prof. dr hab. n. farm. Iwona Wawer
|
Koszt kursu – 4 500 zł Oplata rekrutacyjna 200 zł (wliczana w koszt kursu bezzwrotna w przypadku rezygnacji z kursu przez uczestnika). Możliwość płatności w ratach za całość kursu.
Zajęcia będą odbywać się 1 raz w miesiącu sobota-niedziela (przeważnie pierwszy weekend miesiąca)
w salach wykładowych Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Krośnie, przy ul. Dmochowskiego 12.
Kurs nie będzie prowadzony w formie e-learningu.
Rejestracja elektroniczna w terminie: 24.05.2018 r. – 31.07.2018 r. na stronie
rejestracja.pwsz.krosno.pl
Przesyłanie dokumentów: w terminie 24.05.2018 r. – 10.08.2018 r.
Wymagane dokumenty
1. Oryginał lub poświadczone za zgodność z oryginałem
a) świadectwo ukończenia szkoły ponadgimnazjalnej lub
b) świadectwo dojrzałości lub
c) dyplom ukończenia szkoły wyższej.
2.Wniosek kandydata (do wydrukowania po dokonaniu rejestracji elektronicznej na stronie pwsz.krosno.pl),
3. 1 zdjęcie (3,5 cm x4,5 cm),
4. potwierdzenie uiszczenia opłaty rekrutacyjnej; Opłatę Uczestnik Kursu uiszcza na rachunek bankowy Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. Stanisława Pigonia w Krośnie 04 1240 4764 1111 0000 4865 3172
200 zł tytułem: opłata za kurs medycyna naturalna
Decyduje kolejność zgłoszeń przesłanych w wersji papierowej do uczelni.
Ze względu na duże zainteresowanie kursem informujemy kandydatów, że zgłoszenia niekompletne i przesłane po terminie nie będą rozpatrywane. (Decyduje data stempla pocztowego!).
Dokumenty proszę przesyłać na adres:
Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. S. Pigonia
Kurs: Medycyna naturalna
ul. Dmochowskiego 12
38-400 Krosno
Więcej informacji: https://pwsz.krosno.pl/niepubliczny-osrodek-doksztalcania/oferta-ksztalcenia-nod/art,26,nabor-na-kurs-medycyna-naturalna.html
Tradycyjnie zapraszam na kurs Zielarz – fitoterapeuta, który umożliwia zdobycie niezbędnej wiedzy z zakresu zielarstwa i ziołolecznictwa. Program kursu uwzględnia również specyficzne metody terapii naturalnej, np. hortiterapię, hydroterapię, terapie oligopleksami dynamicznymi dr Gerharda Madausa, terapie solami dr Wilhelma Heinricha Schüsslera, apiterapię, hirudoterapię, aromaterapię i in.
Dla kogo adresowany jest kurs?. Myślę, że dla niemal wszystkich, choć nie ukrywam, ze wymagana jest pewna podstawowa wiedza z zakresu biologii, czy szeroko rozumianej przyrody, aby zrozumieć treści naukowe, teoretyczne i praktyczne – przekazywane przez prowadzących zajęcia. Wykładowcy mają wieloletnie doświadczenie dydaktyczne, wszyscy są nauczycielami akademickimi, a wielu z nich posiada doświadczenie w pracy z uczniami w szkołach średnich. Wykładowcy to niewątpliwie specjaliści z obszarów naukowych, które wykładają podczas kursu. Tam gdzie to jest niezbędne są fachowcy związani z przemysłem farmaceutycznym, spożywczym, zielarskim i kosmetycznym. Dzięki temu przekazywana wiedza na kursie jest przemyślana, praktyczna, zweryfikowana i wyjątkowa.
Na kursie mile widziani są: technicy farmacji, weterynarze i lekarze weterynarii, zielarze, fitoterapeuci, lekarze, kosmetolodzy, kosmetyczki, farmaceuci, pielęgniarki, dietetycy, pracownicy centrów Spa, uzdrowisk, ośrodków turystyki, odnowy biologicznej i rekreacji, absolwenci zdrowia publicznego, osoby zajmujący się promocją zdrowia i zdrowego stylu życia, pracownicy drogerii, osoby planujące otworzyć sklepy ze zdrową żywnością, sklepy zielarsko-medyczne lub drogerie z artykułami zielarskimi i suplementami diety; terapeuci chcący podnieść swoje kwalifikacje w zakresie towaroznawstwa zielarskiego i kosmetycznego; pracownicy firm kosmetycznych; technolodzy i dystrybutorzy suplementów diety, środków dietetycznych, żywności i kosmetyków; wszyscy zainteresowani tematyką. Nie ma cenzusu wykształcenia. Na kurs mogą przybyć osoby nie związane z biologią, farmacją i medycyną, ale po prostu zainteresowane tematyką medycyny naturalnej.
|
Nazwa przedmiotu
|
Ćwiczenia
|
Wykład
|
Zajęcia praktyczne w terenie
|
Prowadzący
|
|
Chemia kosmetyków ziołowych. Podstawy receptury kosmetycznej.
|
|
5
|
|
dr inż. Anna Pietrasz
|
|
Olejki eteryczne i oleożywice w fitoterapii. Chemia olejków i żywic. Badanie jakości olejków eterycznych
|
|
5
|
|
dr inż. Anna Pietrasz
|
|
Zioła i sole w balneologii i hydroterapii
|
|
4
|
|
dr inż. Anna Pietrasz
|
|
Zioła Rosji i Ukrainy
|
|
5
|
|
dr inż. Anna Pietrasz
|
|
Uprawa roślin kosmetycznych, przyprawowych, leczniczych i dietetycznych.
|
|
5
|
|
dr inż. Barbara Krochmal-Marczak
|
|
Ekstrakty i nalewki w ziołolecznictwie. Zioła w produkcji piwa, nalewek, likierów i wina.
|
|
5
|
|
dr inż. Janusz Kilar
|
|
Leki kwiatowe dra Edwarda Bacha
|
|
5
|
|
dr inż. Janusz Kilar
|
|
Podstawy medycyny antropozoficznej dra Rudolfa Steiner’a
|
|
5
|
|
dr inż. Janusz Kilar
|
|
Apiterapia. Produkty pszczelarskie
|
|
5
|
|
dr inż. Kazimierz Pokrywka
|
|
Żywność funkcjonalna i ekologiczna. Nowa żywność.
|
|
5
|
|
dr inż. Magdalena Kilar
|
|
Oleje roślinne i zwierzęce w medycynie i kosmetyce
|
|
5
|
|
dr inż. Magdalena Kilar
|
|
Podstawy hortiterapii
|
|
5
|
|
dr inż. Marta Pisarek
|
|
Anatomia funkcjonalna człowieka
|
|
5
|
|
dr Łukasz Wojtyczek
|
|
Fizjologia człowieka
|
|
5
|
|
dr Łukasz Wojtyczek
|
|
Botanika farmaceutyczna. Fitosocjologia
|
|
8
|
|
dr n. biol Dominik Wróbel
|
|
Rośliny lecznicze i trujące w środowisku naturalnym. Rozpoznawanie, zbiór, właściwości lecznicze
|
|
|
8
|
dr n. biol Dominik Wróbel & dr n. biol. Henryk Różański
|
|
Chemotaksonomia roślin leczniczych.
|
|
4
|
|
dr n. biol. Henryk Różański
|
|
Drzewa i krzewy owocowe. Właściwości lecznicze, kosmetyczne i dietetyczne owoców.
|
|
10
|
|
prof. dr hab. Anna Sokół-Łętowska
|
|
Fitoterapia onkologiczna
|
|
5
|
|
dr n. biol. Henryk Różański
|
|
Floroterapia
|
|
4
|
|
dr n. biol. Henryk Różański
|
|
Gemmoterapia
|
|
4
|
|
dr n. biol. Henryk Różański
|
|
Rhizoterapia
|
|
4
|
|
dr n. biol. Henryk Różański
|
|
Terapie oligopleksami dynamicznymi dr Gerharda Madausa; Terapie solami dr Wilhelma Heinricha Schüsslera
|
|
4
|
|
dr n. biol. Henryk Różański
|
|
Aspekty prawne i bezpieczeństwa związane z suplementami i lekami
|
|
5
|
|
dr n. farm. Dariusz Jałoza
|
|
Chemia roślin Ameryki Południowej
|
|
5
|
|
dr n. farm. Katarzyna Paradowska
|
|
Chemia olejków eterycznych.
|
|
5
|
|
dr n. farm. Katarzyna Paradowska
|
|
Fitoterapia pediatryczna
|
|
5
|
|
dr n. med. Lucjan Langner
|
|
Fitoterapia geriatryczna
|
|
5
|
|
dr n. med. Lucjan Langner
|
|
Fitoterapia w medycynie internistycznej
|
|
5
|
|
dr n. med. Lucjan Langner
|
|
Bańki lekarskie – Cucurbitas ponerae. Zasady stawiania baniek.
|
|
5
|
|
dr n. med. Renata Rabiasz
|
|
Hirudoterapia
|
|
5
|
|
dr n. med. Renata Rabiasz
|
|
Technika wybranych zabiegów pielęgnacyjnych i medycznych. Udzielanie pierwszej pomocy przedmedycznej.
|
|
5
|
|
dr n. med. Renata Rabiasz
|
|
Bioenergetyka w terapii i farmakologii
|
|
5
|
|
dr n. med. Ryszard Kacała
|
|
Tradycyjna Medycyna Chińska
|
|
5
|
|
dr n. med. Ryszard Kacała
|
|
Fitoterapia w ginekologii
|
|
5
|
|
lek. med. Krzysztof Błecha
|
|
Ziołolecznictwo o. Grzegorza Sroki
|
|
5
|
|
lek. med. Krzysztof Błecha
|
|
Etnobotanika
|
|
5
|
|
mgr farm. Jolanta Miklar
|
|
Podstawy dietetyki. Diety specjalne Zioła w dietetyce.
|
|
5
|
|
mgr farm. Jolanta Miklar
|
|
Praktyczne obliczenia w recepturze
|
|
5
|
|
mgr Joanna Anglart Różańska
|
|
Terapie ziołowe o. Andrzeja Czesława Klimuszki
|
|
5
|
|
mgr Krzysztof Kamiński
|
|
Zarys medycyny klasztornej
|
|
5
|
|
o. dr Marcelin Jan Petryja
|
|
Biochemia i fitochemia
|
|
5
|
|
prof. dr hab. Antoni Szumny
|
|
Podstawy chemii organicznej i nieorganicznej z uwzględnieniem fitochemii.
|
|
5
|
|
prof. dr hab. Antoni Szumny
|
|
Towaroznawstwo farmakognostyczne. Farmakognozja. Towaroznawstwo zielarskie.
|
|
5
|
|
prof. dr hab. Ilona Kaczmarczyk Sedlak
|
|
Farmakologia
|
|
5
|
|
prof. dr hab. Ilona Kaczmarczyk-Sedlak
|
|
Fitochemia
|
|
10
|
|
prof. dr hab. n. farm. Iwona Wawer
|
|
Chemia suplementów diety
|
|
10
|
|
prof. dr hab. n. farm. Iwona Wawer
|
Czas trwania kursu – 3 semestry (250 godzin)
Kurs nie będzie prowadzony w formie e-learningu.
Kurs realizuje treści kształcenia ujęte w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 2 lutego 2009 r. w sprawie kwalifikacji osób wydających produkty lecznicze w placówkach obrotu pozaaptecznego.
Koszt kursu – 4 200 zł Oplata rekrutacyjna 200 zł ( wliczana w koszt kursu; bezzwrotna w przypadku rezygnacji z kursu przez uczestnika) Możliwość płatności w ratach za kurs.
Liczba miejsc: 60
Zajęcia będą odbywać się 1 raz w miesiącu sobota-niedziela (przeważnie ostatni weekend miesiąca) w pracowniach i salach wykładowych Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Krośnie, przy ul. Dmochowskiego 12, część zajęć również w obiektach PWSZ przy ul. Kazimierza Wielkiego.
Rejestracja elektroniczna wyłącznie w terminie: 24.05.2018 r. – 31.07.2018 r. na stronie
rejestracja.pwsz.krosno.pl
Przesyłanie dokumentów: w terminie 24.05.2018 r. – 10.08.2018 r.
Wymagane dokumenty proszę przesłać w białej wiązanej teczce:
1. Oryginał lub poświadczone za zgodność z oryginałem
a) świadectwo ukończenia szkoły ponadgimnazjalnej lub
b) świadectwo dojrzałości lub
c) dyplom ukończenia szkoły wyższej.
2.Wniosek kandydata (do wydrukowania po dokonaniu rejestracji elektronicznej na stronie pwsz.krosno.pl),
3. 1 zdjęcie (3,5 cm x4,5 cm),
4. potwierdzenie uiszczenia opłaty rekrutacyjnej: Opłatę Uczestnik Kursu uiszcza na rachunek bankowy Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. Stanisława Pigonia w Krośnie
04 1240 4764 1111 0000 4865 3172 - 200 zł tytułem: kurs zielarz-fitoterapeuta
Decyduje kolejność zgłoszeń przesłanych w wersji papierowej do uczelni.
Ze względu na duże zainteresowanie kursem informujemy kandydatów, że zgłoszenia niekompletne i przesłane po terminie nie będą rozpatrywane. (Decyduje data stempla pocztowego!).
Dokumenty proszę przesyłać na adres:
Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. S. Pigonia
Kurs: Zielarz-fitoterapeuta
ul. Dmochowskiego 12
38-400 Krosno
Więcej informacji: https://pwsz.krosno.pl/niepubliczny-osrodek-doksztalcania/oferta-ksztalcenia-nod/art,27,nabor-na-kurs-zielarz-fitoterapeuta.html
Kurs „Terapie biologiczne” przeznaczony jest dla osób, które posiadają podstawowe wiadomości z zakresu towaroznawstwa zielarskiego. Celem kursu jest przekazanie wiedzy wysublimowanej, wyjątkowej, z zakresu medycyny holistycznej, kosmetyki, bromatologii i dietetyki, ale jednocześnie z uwzględnieniem informacji praktycznych z fitochemii, farmakologii i szeroko rozumianych nauk biologicznych (biologii medycznej, biofarmacji).
Kurs został przygotowany wg reguł filozofii i systemu medycyny oraz farmacji dra med. Gerharda Madausa. Pozwoli również na usystematyzowanie wiedzy zdobytej na innych kursach i studiach z zakresu zielarstwa oraz naturoterapii. Podczas zajęć nie będą omawiane zagadnienia podstawowe, lecz od razu przejdziemy do szczegółowych informacji.
Obejmuje 3 moduły tematyczne:
Moduł I zawiera 90 godzin wykładów i ćwiczeń i skupia się głównie na chemii, biochemii i farmakologii olejków eterycznych, balsamów i żywic, ich zastosowania w dziedzinie kosmetyki, medycyny i przemysłu spożywczego. Uwzględnia również botanikę systematyczną roślin leczniczych, patologię i patofizjologię, wybrane zagadnienia z dietetyki i immunologii. W obrębie modułu I znajduje się również cykl wykładów poświęconych właściwościom chemicznym dietetycznym i prozdrowotnym owoców i warzyw. Innowacyjne jest wprowadzenie przedmiotu „Oddziaływanie roślin na układ immunologiczny człowieka”, który skupia się na omówieniu właściwości immunomodulujących preparatów roślinnych. Jest to szczególnie ważne w kontekście chorób autoimmunizacyjnych oraz w związku z rozwojem transplantologii (potencjalne możliwości oddziaływania ziół na leki i stan fizjologiczny człowieka po przeszczepach tkanek lub organów). Będzie również mowa na temat potencjalnego wpływu ziół na układ immunologiczny i metabolizm leków u pacjentów onkologicznych.
Moduł II liczy 90 godzin zajęć w formie wykładów i ćwiczeń omawiających szczegółowo oligopleksy i leki alopatyczne wg prac dra G. Madausa (skład, receptura, zastosowanie), właściwości chemiczne i farmakologiczne grzybów oraz surowców organicznych i nieorganicznych stosowanych w preparatach dra G. Madausa i w ogóle w lecznictwie XIX i I połowy XX wieku. W module II przekazana zostanie wiedza na temat surowców leczniczych nie tylko pochodzenia mineralnego i roślinnego, ale również pochodzenia zwierzęcego. Ważnym uzupełnieniem będą ćwiczenia ukazujące metody badania autentyczności i tożsamości surowców zielarskich. Wreszcie taksonomia i chemotaksonomia roślin stosowanych przez dra G. Madausa ukaże bogactwo składu chemicznego poszczególnych surowców, a jednocześnie przedstawi możliwości praktycznego ich wykorzystania w terapiach biologicznych oraz kosmetyce.
Moduł III obejmuje praktyczne zajęcia terenowe i wykłady w liczbie 40 godzin. W ramach tego modułu omówione zostaną właściwości lecznicze, toksyczne i użytkowe roślin dziko rosnących i uprawianych, napotkanych w środowisku przyrodniczym. Prowadzący zajęcia omówią również zasady oznaczania i rozpoznawania gatunków roślin. Warsztaty będą się odbywać w Beskidzie Niskim oraz w dolinach rzek: Lubatówka i Jasiołka. Uzupełnieniem warsztatów terenowych będą wykłady na temat biologii, toksykologii i farmakologii gatunków napotkanych podczas zajęć w środowisku przyrodniczym.
Kurs przeznaczony jest dla osób interesujących się szeroko rozumianą biologią medyczną, a także dla specjalistów zajmujących się zawodowo medycyną, farmacją, kosmetyką, naturoterapią, dietetyką, zielarstwem i fitoterapią.
Można wykupić cały kurs lub tylko wybrany moduł.
Więcej informacji na temat rekrutacji i kosztów dostępnych jest na stronach PWSZ w Krośnie: https://pwsz.krosno.pl/niepubliczny-osrodek-doksztalcania/oferta-ksztalcenia-nod/art,28,nabor-na-kurs-terapie-biologiczne.html
Czas trwania kursu – 4 semestry (220 godzin)
Kurs nie będzie prowadzony w formie e-learningu.
Koszt kursu:
Moduł I – do wyboru 90 godzin (cena 3500 zł)
Moduł II do wyboru 90 godzin (cena 3500 zł)
Moduł III do wyboru 40 godzin (cena 3000 zł)
Cena kursu za całość kursu (moduły I, II, III): 5000 zł
Kwotę 5000 zł można wpłacać w 4 ratach, wyznaczonych przez Dyrektora.
Oplata rekrutacyjna 200 zł ( wliczana w koszt kursu; bezzwrotna w przypadku rezygnacji z kursu przez uczestnika) Możliwość płatności w ratach za kurs.
Zajęcia będą odbywać się co dwa miesiące (sobota-niedziela) w pracowniach i salach wykładowych Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Krośnie, przy ul. Dmochowskiego 12.
Rejestracja elektroniczna wyłącznie w terminie: 12.07.2018 r. – 30.09.2018 r. na stronie: rejestracja.pwsz.krosno.pl
Przesyłanie dokumentów: w terminie 12.07.2018 r. – 30.09.2018 r.
Wymagane dokumenty proszę przesłać w białej wiązanej teczce:
1. Oryginał lub poświadczone za zgodność z oryginałem
a) świadectwo ukończenia szkoły ponadgimnazjalnej lub
b) świadectwo dojrzałości lub
c) dyplom ukończenia szkoły wyższej.
2.Wniosek kandydata (do wydrukowania po dokonaniu rejestracji elektronicznej na stronie pwsz.krosno.pl),
3. 1 zdjęcie (3,5 cm x4,5 cm),
4. potwierdzenie uiszczenia opłaty rekrutacyjnej: Opłatę Uczestnik Kursu uiszcza na rachunek bankowy Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. Stanisława Pigonia w Krośnie
04 1240 4764 1111 0000 4865 3172 - 200 zł tytułem: kurs terapie biologiczne
Decyduje kolejność zgłoszeń przesłanych w wersji papierowej do uczelni.
Ze względu na duże zainteresowanie kursem informujemy kandydatów, że zgłoszenia niekompletne i przesłane po terminie nie będą rozpatrywane. (Decyduje data stempla pocztowego!).
Dokumenty proszę przesyłać na adres:
Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. S. Pigonia
ul. Dmochowskiego 12
38-400 Krosno
Plan kursu
|
Moduł I – do wyboru 90 godzin
|
Ćwiczenia
|
Wykład
|
Zajęcia praktyczne w terenie
|
Prowadzący
|
|
Olejki eteryczne – skład chemiczny, właściwości farmakologiczne i toksykologiczne. Zastosowanie w medycynie dawnej i współczesnej. Olejki, żywice i balsamy farmakopealne – wykład
|
|
10
|
|
dr n. biol. Henryk Różański
|
|
Olejki eteryczne w kosmetyce i dermatologii – wykład
|
|
10
|
|
dr inż. Anna Pietrasz
|
|
Olejki eteryczne w kosmetyce i dermatologii – ćwiczenia
|
5
|
|
|
dr inż. Anna Pietrasz
|
|
Fitochemia olejków eterycznych – wykład
|
|
10
|
|
prof. dr hab. Antoni Szumny
|
|
Fitochemia olejków eterycznych – ćwiczenia
|
5
|
|
|
prof. dr hab. Antoni Szumny
|
|
Szczegółowa botanika systematyczna roślin leczniczych – wykład
|
|
10
|
|
dr n. biol. Dominik Wróbel
|
|
Patologia i patofizjologia – wykład
|
|
10
|
|
dr n. med. Lucjan Langner
|
|
Oddziaływanie roślin na układ immunologiczny człowieka – wykład
|
|
10
|
|
dr n. biol. Henryk Różański
|
|
Owoce i warzywa w leczeniu oraz profilaktyce chorób – wykład
|
|
10
|
|
dr hab. Anna Sokół-Łętowska
|
|
Choroby układu pokarmowego. Wybrane zagadnienia z dietetyki oraz farmakologii.
|
|
10
|
|
dr hab. n. med. Dorota Waśko-Czopnik
|
|
Moduł II do wyboru 90 godzin
|
|
|
|
|
|
Szczegółowa charakterystyka oligopleksów dra Gerharda Madausa – wykład
|
|
10
|
|
dr n. biol. Henryk Różański
|
|
Farmakologia XIX wieku. Farmakologia do połowy XX wieku. Leki dawne.
|
|
10
|
|
dr n. biol. Henryk Różański
|
|
Zastosowanie oligopleksów i preparatów naturalnych dra G. Madausa w leczeniu i profilaktyce chorób
|
|
10
|
|
dr n. biol. Henryk Różański
|
|
Receptura i wytwarzanie oligopleksów dra G. Madausa – ćwiczenia
|
10
|
|
|
dr inż. Anna Pietrasz
|
|
Chemia szczegółowa substancji nieorganicznych stosowanych w oligopleksach dra G. Madausa – wykład
|
|
10
|
|
dr inż. Anna Pietrasz
|
|
Właściwości lecznicze i trujące wybranych metabolitów roślin i grzybów – wykład
|
|
10
|
|
prof. dr hab. Antoni Szumny
|
|
Chemia surowców roślinnych i zwierzęcych stosowanych przez dra G. Madausa – wykład
|
|
10
|
|
prof. dr hab. Antoni Szumny
|
|
Badania mikroskopowe i mikrochemiczne surowców roślinnych
|
10
|
|
|
dr n. biol. Dominik Wróbel
|
|
Taksonomia i chemotaksonomia roślin stosowanych przez dra G. Madausa – wykład
|
|
10
|
|
dr n. biol. Dominik Wróbel
|
|
Moduł III do wyboru 40 godzin
|
|
|
|
|
|
Rozpoznawanie roślin w terenie. Biologia i właściwości farmakologiczne oraz toksykologiczne roślin dziko rosnących; miejsce zajęć: góra Cergowa 716 m n.p.m. (Beskid Niski)*
|
|
|
8
|
dr n. biol. Dominik Wróbel &
dr n. biol. Henryk Różański
|
|
Rozpoznawanie roślin w terenie. Biologia i właściwości farmakologiczne oraz toksykologiczne roślin dziko rosnących; miejsce zajęć: dolina Jasiołki (Daliowa-Stasiane)*
|
|
|
8
|
dr n. biol. Henryk Różański &
dr n. biol. Dominik Wróbel
|
|
Rozpoznawanie roślin w terenie. Biologia i właściwości farmakologiczne oraz toksykologiczne roślin dziko rosnących; miejsce zajęć: góra Piotruś 727 m n.p.m. (Beskid Niski)*
|
|
|
8
|
dr n. biol. Dominik Wróbel &
dr n. biol. Henryk Różański
|
|
Rozpoznawanie roślin w terenie. Biologia i właściwości farmakologiczne oraz toksykologiczne roślin dziko rosnących; miejsce zajęć: dolina Lubatówki, Miejsce Piastowe-Krosno *
|
|
|
6
|
dr n. biol. Dominik Wróbel &
dr n. biol. Henryk Różański
|
|
Biologia i właściwości farmakologiczne oraz toksykologiczne roślin poznanych podczas zajęć terenowych – wykład
|
|
|
10
|
dr n. biol. Henryk Różański &
dr n. biol. Dominik Wróbel
|
|
|
Najnowsze komentarze