Gelsemina = gelsemine C20H22N2O2 – gelzemina jest alkaloidem występującym w lianie o nazwie żnin (jaśmin żółty) lub żmin jarnik – Gelsemium sempervirens Aiton, z rodziny połatowatych – Loganiaceae. Gelsemium sempervirens jest pnączem o błyszczących wiecznie zielonych liściach i pachnących trąbkowatych kwiatach barwy żółtej. Występuje w Ameryce Północnej (południowa część) i Ameryce Środkowej. Uprawiana także jako roślina ozdobna.
Gelsemina, masa cząsteczkowa: 322.40088 [g/mol]
Surowcem leczniczym jest korzeń żminu jarnika – Radix Gelsemii (poprawnie to kłącze z korzeniami). Surowiec zawiera obok gelseminy także alkaloidy gelsemicynę, gelsedynę i gelsemidynę; ponadto hydroksypregnendiony (cytotoksyczne), glikozydy irydoidowe (semperozydy, gelsemidy, gelsemiol, brasozyd). Gelsemina działa podobnie jak nikotyna i koniina. Poraża nerwy czuciowe, działa przeciwbólowo, szczególnie przy nerwobólach. Żmin jarnik w postaci preparatów, jak i sam alkaloid gelsemina stosowano w XIX i na początku XX wieku jako antineuralgiae, rzadziej przy bólach reumatycznych. Dawkowanie tych leków wymagało praktyki i było trudne z uwagi na możliwość przedawkowania i wywołania przykrych dolegliwości ubocznych: wymioty, zawroty głowy, osłabienie mięśniowe, rozszerzenie źrenic, duszności, zaburzenia żołądkowe. Gelsemina wywołuje rozszerzenie źrenic przy miejscowym zastosowaniu w postaci kropli. Zbyt długie stosowanie wywoływało u pacjentów przyzwyczajenie i zatrucie przewlekłe. Gelseminę i żnin podawano w przypadkach, gdy inne leki już nie pomagały. W lecznictwie używano chlorowodorek gelzeminy – Gelseminum hydrochloricum oraz Extractum Gelsemii fluidum. Wyciąg z kłaczy i korzeni podawano doustnie w dawce 0,05-0,2, natomiast nalewkę z kłączy i korzeni – Tinctura Gelsemii – 0,5-1 g. Rzadko napar – Infusum Rad. Gelsemii 1:5 po 20 kropli doustnie.
Najnowsze komentarze