W marcu i kwietniu na terenach ruderalnych, przy budowach można spotkać żółto kwitnące koszyczki podbiału. Podbiał pospolity – Tussilago farfara Linne należy do rodziny złożonych – Compositae. Rośnie dość pospolicie, ale na terenach, jak to określam poruszonych, glebach świeżo przekopanych, po zdarciu darni. Na takich świeżych terenach podbiał kiełkuje i szybko dochodzi do głosu, obok innych roślin o podobnych preferencjach (komosa, łoboda, rdesty).
Jest to stara roślina zielarska, znana Hippokrates’owi, Plinius’owi, Dioskurides’owi i Galen’owi. Używany był przez Hildegardę, Matthiolus’a, Paracelsus’a, Kneipp’a, Leclerc’a. Podbiał zawsze był opisywany jako środek zmiękczający (emolliens), wykrztuśny (expectorans), rozkurczowy (spasmolyticum), śluzowy (mucilaginosum), osłaniający (protectivum), antibechicum (leczący stan zapalny gardła i jamy ustnej) i przeciwzapalny (antiphlogisticum).
Już w 1905 roku wyliczano składniki podbiału: …”gorzknik wyciągowy, żelazisto-zieleniejący garbnik, śluz, manganez, dużo siarki, wapń. W “Zielniku lekarskim” dra Czarnowskiego, z początku XX wieku czytamy: “działa rozmiękczająco, wydala flegmę, pędzi poty, pobudza. Herbata z liści, lub też z liści i kwiatogłówek razem – 20-30 gr. na litr wody – jest doskonałą od kaszlu i zaflegmienia (nazwa od łacińskiego tussis – kaszel), kataru płucnego i przewłocznych nieżytów wszelkich błon śluzowych. Zapobiegawczo działa przeciw gruźlicy, dając chorym dużo ulgi. Zewnętrznie używa się liści do chłodzących okładów na otwarte wrzody, różę w twarzy, od krwawej biegunki; wrzody ropne można też przemywać odwarem, a następnie przykładać zwilżone nim płatki. Sok liści goi obrzmienia zołzowate. Można też pić przeciw zołzom herbatę. – Dr Walser radzi w tym celu mieszanie z liśćmi orzecha włoskiego (w danym razie dodawać nieco wina czerwonego).”
Dziś wiemy, że do składników czynnych podbiału należą:
Śluzy – około 8%
Inulina – około 3%
Garbniki – 5%
Alkaloidy pirolizydynowe – do 0,000045%
Sole mineralne – do 17%, głównie sole potasowe, ponadto mangan
Tusilagina (goryczka glikozydowa – 2,63%)
Olejek eteryczny
Fitosterole
Cholina
Saponiny triterpenowe (faradiol, arnidiol)
Kwas galusowy
Kwas krzemowy
Karotenoid – taraksantyna
Obecnie w sprzedaży jest wiele nowoczesnych form leków i suplementów zawierających wyciąg z podbiału – Extractum Farfarae (syropy, tabletki, żel, kapsułki, mieszanki). Jest również sprzedawany stabilizowany etanolem sok z podbiału – Succus Farfarae.
Surowcem jest liść lub kwiat. Można również używać mieszaniny kwiatów i liści. Surowce pozyskiwać można ze stanu naturalnego i suszyć w temperaturze do 50 stopni Celsjusza. Z rozdrobnionego suszu sporządza się napar, odwar (1 łyżka na szklankę wody) i pije małymi porcjami, ale często w ciągu dnia (200-400 ml/dobę). Ze świeżego surowca sporządzić można intrakt podbiałowy – Intractum Farfarae: 1 część mielonych kwiatów i (lub) liści zalać 3-5 częściami gorącego alkoholu 40-60%, odstawić na 7-14 dni, przefiltrować. Zażywać 3-4 razy dziennie po 5 ml w 100 ml wody lub mleka z miodem.
Podbiału nie należy podawać kobietom w ciąży. Dawniej wodne wyciągi z podbiału były stosowane w leczeniu zaburzeń miesiączkowania.
Podbiał – Tussilago
źródło obrazka: Dr. W. Kudelka, Wiadomości z botaniki, Poznań 1928 r.
Witam
z własnego doświadczenia.
Dobrze jest zmieszać łyżeczkę soku z podbiału (można kupić w zielarskich) z połową szklanki ciepłego mleka i łyżką miodu. Pity kilka razy
dziennie doskonale działa wykrztuśnie i przeciwzapalnie.
Pozdrawiam
AC