Kardamon – Elettaria cardamomum White et Maton w fitoterapii

Kardamon pochodzi z Indii (Wybrzeże Malabarskie, stąd kardamon malabarski).Jest rośliną leczniczą i przyprawową stosowaną w starożytności w Indii, Grecji i Rzymie. Jest to roślina wieloletnia, dorastająca do 4 m wys., wykształcająca rozległe i silne, zgrubiałe kłącza, należąca do rodziny Zingiberaceae, czyli imbirowatych. Liście są lancetowate, do 70 cm długości i 8 cm szer., u nasady pochwiaste, zbiegające się w nibyłodygę. Kwiaty grzebieciste, zebrane w grona, po 3-6 lub 8-12, zielonkawobiałe, z wargą fioletową lub niebieską, często czerwonawo żyłkowane. Kielich trójząbkowy, pręcików 3. Owoc ma postać trójkomorowej torebki. Nasiona ułożone w komorach rzędowo, po 4-8, 2-4 mm, z aromatyczną osnówką, czerwonobrunatne, o silnym aromacie i smaku przy rozgnieceniu (korzenno-palące). Owoce są zbierane przed dojrzeniem. W handlu dostępne są wysuszone torebki kardamonu w całości lub zmielone.

Kardamon należy do przypraw korzennych, dlatego jest dodawany do wyrobów cukierniczych (czekolady, pierniki, herbatniki), marynat, drobiu, salami, , jako przyprawa do herbaty i kawy, likierów. W użyciu jest także olejek kardamonowy Oleum Cardamomi.

Owoc kardamonu – Frctus Cardamomi może zawierać nawet 8% olejku eterycznego, przeciętnie 3-4%. Wszystko zależy od odmiany z jakiej pochodzą owoce (varium minuscula jest zasobniejsza w olejek), sposobu suszenia i wybielania surowca (suszarnie, słońce), sposobu pakowania. Zmielone owoce kardamonu szybko tracą właściwości lecznicze, dlatego należy je rozdrabniać tuż prze użyciem.
W XIX wieku oficjalna dawka lecznicza zmielonych nasion kardamonu wynosiła 300-600 mg 2-3 razy dziennie jako środek poprawiający trawienie.
Olejek eteryczny kardamonowy zasobny jest w cineol, limonen, terpineol, sabinen i borneol. Owoc zawiera do 10% tłuszczu, 20-40% skrobi oraz sole mineralne (wapń) i gingerol.
Nalewka, wyciąg wodny, olejek kardamonowy niewątpliwie pobudzają wydzielanie soków trawiennych, rozkurczają mięśnie gładkie, wzmagają wydzielanie mleka, wpływają żółciopędnie, wiatropędnie, moczopędnie, napotnie i antyseptycznie. Olejek wcierany w skórę rozgrzewa i znieczula, hamuje świąd. Może być zastosowany do masażu przeciwreumatycznego oraz przy przeziębieniach i grypie. Wyciągi z kardamonu poprawiają krążenie krwi, wzmagają akcję serca, usprawniają krążenie mózgowe i mają właściwości przeciwbólowe. Kardamon stosowany jest w leczeniu astmy, bólu głowy, zaburzeń trawienia, nieżytu układu oddechowego i kaszlu. Napar kardamonowy na mleku i z miodem polecam w leczeniu przeziębienia i grypy. Napar kardamonowy na mleku z miodem doskonale wzmacnia fizycznie i psychicznie, dlatego warto go wypróbować przy wyczerpaniu i osłabieniu w przebiegu chorób zakaźnych oraz po większym wysiłku. W przeziębieniu warto wcierać w stopy, klatkę piersiową i plecy olejek kardamonowy. Rozszerzając tchawicę i oskrzela ułatwia oddychanie. Kardamon  pomocny jest również przy katarze, bowiem ułatwia usuwanie zalegającego śluzu w jamie nosowej.

Przykładowa receptura w XIX wieku:

Rp.
Cortex Cinnamomi (kora cynamonowca, cynamon)
Fructus cardamomi (owoc kardamonu)
Rhizoma zingiberis ana (po) 10,0 (kłacze imbiru)
M.f. pulv. (zmielić na proszek).
S. Trzy razy dziennie na końcu noża przy katarze kiszek i nudnościach. Podaną mieszankę można zaparzać (surowce wymieszać w równych częściach) i stosować przy zaburzeniach trawienia i nudnościach oraz wymiotach. Działa przeciwwymiotnie i odkażająco na układ pokarmowy.

Nalewka kardamonowa 1:3 lub 1:5 – 3 razy dziennie po 5 ml doustnie; zewnętrznie do przemywania opryszczki, pleśniawek i wcierania we włosy przy łupieżu i łysieniu. Nalewką 1:3 (na alkoholu 40-60%) można wymieszać z miodem w proporcji 1:1 i stosować jako syrop wzmacniający serce, poprawiający samopoczucie i jako syrop przy kaszlu i przeziębieniu.
Napar kardamonowy: 1 łyżeczkę kardamonu rozdrobnionego (pognieconego) zalać 1 szklankę wrzącej wody lub mleka, odstawić na 30 minut, osłodzić miodem. Pić 2-3 razy dziennie po 1 szklance. Można podawać dzieciom.
Olejek kardamonowy: 4-5 kropli 3 razy dziennie w mleku z miodem lub na miodzie.