Olejek terpentynowy – Oleum Terebinthinae.

Olejek terpentynowy – Oleum Terebinthinae otrzymywany jest z żywicy pochodzącej z rozmaitych gatunków sosny – Pinus. Uzyskaną żywicę sosnową poddaje się destylacji z parą wodną. Olejek terpentynowy wrze w temp. 156-170 stopni C. Jest to ruchliwa ciecz, bezbarwna lub żółtawa, o specyficznym iglastym zapachu, ostrym, palącym, gorzkawym i balsamicznym smaku, o gęstości 0,858-0,876, liczbie jodowej 350-400. 1 ml rozpuszcza się w 8-12 ml spirytusu 90% dając roztwór przezroczysty. Zawiera alfa-pinen (60-96%), beta-pinen (20-30%), kamfen, karen, cymen, limonen. Skład jakościowy i ilościowy zależy od gatunku sosny z którego pochodzi żywica. Otrzymywany jest z Pinus silvestris L., Pinus maritima Lamarck, Pinus palustris Mill. Olejek terpentynowy stosowany jest do inhalacji jako środek osuszający i odkażający oskrzela oraz oskrzeliki, pobudzający oddychanie i ruchy migawkowe nabłonka. Dawniej zalecany przy zaflegmieniu układu oddechowego, infekcjach, a nawet ropnym zapaleniu oskrzeli. Podawany doustnie wzmaga wydzielanie soku żołądkowego bogatego w kwas solny, soku jelitowego i żółci. Działa silnie żółciopędnie oraz moczopędnie. Stosowany na czczo w postaci kapsułek lub kleików skrobiowych usuwa niektóre pasożyty przewodu pokarmowego: pierwotniaki i drobne obleńce oraz płazińce. Nadmierne dawki wywołują podrażnienie i stan zapalny żołądka i jelit, podrażnienie nerek, białkomocz, a nawet zmiany zwyrodnieniowe nerek i wątroby. Hamuje procesy dekarboksylacji aminokwasów i procesy fermentacyjne w jelitach.

Doustnie można zażywać 5-6 kropel olejku terpentynowego 2-3 razy dziennie lub mniejsze ilości, a częściej, najlepiej na miodzie lub soku. Jako środek przeciwrobaczy 10-15 kropli na dawkę, na czczo, po 2 godzinach podać solny środek przeczyszczający. Ol. terpentynowy hamuje rozwój bakterii, wirusów i grzybów drożdżakowych, np. Candida. Przy kamicy żółciowej, zastojach żółci 3-4 krople 2 razy dziennie. Jako środek moczopędny (przy obrzękach, nadciśnieniu) dodawać (po 3 krople na szklankę) do naparu z nawłoci, brzozy, rdestu ptasiego lub ostrogorzkiego, albo do odwaru z kory/gałązek bzu czarnego.

Olejek terpentynowy wcierany w skórę wywołuje przekrwienie, intensywniejsze krążenie krwi; usprawnia przemianę i wymianę materii (miejscowo), działa bodźcowo, dając niejednokrotnie ulgę przy reumatyzmie i artretyzmie; zmniejsza dolegliwości bólowe; wzmaga skórne i podskórne procesy immunologiczne. 25-50% roztwory olejku terpentynowego w oleju można polecać przy nerwobólach, bólach mięśni i stawów. Także spirytus zawierający 5-20% olejku terpentynowego jest świetnym lekiem rozgrzewającym miejscowo. W dawnej medycynie spore znaczenie miały mazidła terpentynowo-amoniakalne oraz terpentynowo-kamforowe.

Wstrzykiwano również olejek terpentynowy śródskórne i podskórnie pobudzając układ odpornościowy do wytwarzania przeciwciał i zwiększonej produkcji leukocytów i limfocytów. Taka kuracja (immunizacja) była podobna do laktoterapii (wstrzykiwania mleka sterylnego) i hemoterapii (wstrzykiwania niewielkich ilości krwi własnej lub obcej).

Stary, utleniony olejek terpentynowy – Oleum Terebinthinae ozonisatum był dawniej stosowany w leczeniu zatruć karbolem, fosforem i arsenem.