Powrót do Poznania i zagorzałek – Odontites w fitoterapii

Ostatnie dni spędziłem poza Poznaniem i Swarzędzem. Objechałem południową Polskę oraz Słowację. Jak zwykle zebrałem zioła w naturze, bowiem rozpoczyna się sezon na wrotycz, nawloć późną i kanadyjską, tarninę (słoneczne stanowiska), zagorzałek, pszeniec; trwa sezon na świetlik, mydlnicę, krwawnik, koniczynę, dziewannę, rdesty, lebiodkę, macierzankę i in.

 
Beskid Niski, widok na przełęcz Dukielską w okolicy Mszany, 17 sierpień 2008 r.

Odontites rubra Gilib. – zagorzałek późny, Polany, Beskid Niski, 17 sierpień 2008 r. – cenna choć mało znana roślina lecznicza.

Zagorzałek był obiektem moich badań przez wiele lat. Zawiera glikozydy irydoidowe, fenolokwasy, flawonoidy, glikozydy fenolowe pochodne kwasu cynamonowego, alkohole cukrowe oraz metabolity wtórne i pierwotne ze swoich żywicieli. Należy do półpasożytów. Pasożytuje na roślinach zielnych. Wykształca ssawki korzeniowe. Działa przeciwbólowo, przeciwreumatycznie, antybakteryjnie i silnie przeciwzapalnie oraz przeciwzakażeniowo. Znosi objawy alergii. Krople z naparu z ziela zagorzałka na soli fizjologicznej leczą nieżyt nosa wirusowy, bakteryjny, grzybowy i alergiczny. Dobry jest zarówno napar na roztworze soli fizjologicznej z suchego jak i świeżego ziela zagorzałka zabranego w okresie kwitnienia. Doskonały do leczenia stanów zapalnych narządów płciowych, jamy ustnej i gardła, przeziębienia, chorób reumatycznych, stanów zapalnych dziąseł i nadmiernych oraz bolesnych krwawień miesiączkowych. Leczy choroby bakteryjne skóry. Sprawdza się w leczeniu zapalenia zatok po połaczeniu z zielem hyzopu i cząbru w równych częściach. Dodatek do tej mieszanki korzenia arcydzięgla lub ziela wrotyczu wzmacnia wpływ przeciwbakteryjny. Polecam napar i intrakt z ziela zagorzałka. Napar z 1 łyżki na 1 szklankę wrzątku pić 4 razy dziennie po 100 ml lub stosować do płukania, irygacji, okładów, przemywań. Intrakt (1 część świeżego ziela mielonego na 5 częsci alkoholu gorącego 40%) zażywać 3-4 razy dziennie po 10-15 ml. Można stosować do pędzlowania schorzeń skórnych i błon śluzowych (łuszczyca, trądzik, ropnie, trudno gojące się rany, liszaje, wypryski oporne na inne leczenie). Zagorzałek całkowicie zastępuje świetlik lekarski w leczeniu chorób oczu (stany zapalne, infekcje), choć jest silniejszy i nigdy nie podrażnia oczu, tak jak czasem czyni to świetlik. Polecam okłady z letniego naparu na 40-45 minut, zmieniane co 20 minut, ponadto do przemywania oczu opuchniętych i nadmiernie łzawiących oraz zaropiałych. leczy także ropienie oczu u zwierząt. Zagorzałek leczy cienie pod oczami (okłady), znosi objawy suchości i piasku w oczach. Odżywia i nawilża oczy. Napar okulistyczny z zagorzałka można sporządzać na roztworze soli fizjologicznej (dostępny w aptekach bez recepty). Taki napar dobrze nadaje się do leczenia zmian na błonach śluzowych i skórze, do irygacji, do okładów na trudno gojące się rany i odleżyny. Napar ze świego ziela zagorzałka przyśpiesza gojenie ran.Okłady z naparu z zagorzałka leczą łojotokowe zapalenie skóry i trądzik młodzieńczy. Zagorzałek korzystnie wpływa na cerę z trądzikiem różowatym i rumieniem, działajac przeciwwysiękowo, przeciwzapalnie i lekko ściągająco oraz nawilżająco. Alkohole cukrowe i irydoidy hamują stany zapalne skóry, znoszą świąd oraz podnoszą wilgotność skóry. Polifenole, flawonoidy i fenolokwasy zagorzałka zmniejszają wydzielanie łoju, obkurczają rozszerzone pory oraz naczynia krwionośne.