Większość zielarzy i fitoterapeutów zna i wykorzystuje właściwości lecznicze kwiatów lipy – Flos Tiliae. Tymczasem bardzo cenne są również owoce lipy, które należy zbierać przed opadnięciem z drzewa.
Owce lipy to kuliste orzeszki. Zebrane przed dojrzeniem, gdy są zielone, po roztarciu z niewielką ilością przegotowanej wody na papkę mogą być stosowane w leczeniu stanów zapalnych gardła, przełyku, żołądka i jelit, ponadto jako środek przeciwkaszlowy i pobudzający regenerację nabłonków przewodu pokarmowego. Roztarte niedojrzałe owoce lipy na mleku lub wodzie to dobry środek odżywczy, usuwający zgagę i łagodzący objawy choroby wrzodowej. W połączeniu z lukrecją przyspiesza gojenie owrzodzeń przewodu pokarmowego. Owoce lipy roztarte z lukrecją (1:1) i spożywane łyżkami leczą uporczywy kaszel, ból gardła i chrypkę. Owoce lipy w połączeniu z babką płesznik, prawoślazem, czarną malwą lub ślazem to bezpieczny środek dla noworodków i niemowląt przeciwko zaparciom, kolkom obstrukcyjnym, przeciwko kaszlowi oraz dla łagodzenia podrażnień skóry i błon śluzowych (nieżyty górnych dróg oddechowych i przewodu pokarmowego). Mogą być podawane w ilości 10-20-50 ml (napar, owoce i inne surowce zawsze rozdrobnić w moździerzu).
Napar z niedojrzałych i dojrzałych owoców lipy leczy stany zapalne skóry, powiek, spojówek, rozjaśnia i odżywia skórę, nawilża, łagodzi objawy atopowego zapalenia skóry. Orzeszki lipy zawierają śluzy, białka, skrobię, flawonoidy i olej tłusty. dawniej tłoczono olej z orzeszków lipy. Jest szczególnie cenny po podaniu doustnym i zastosowaniu na skórę. Przyspiesza gojenie ran i owrzodzeń, usuwa stany zapalne, doskonale natłuszcza, znosi świąd. Jest źródłem niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych. Olej z orzeszków lipy zasobny jest w kwas linolowy (49-60%), kwas oleinowy (16-22%) oraz palmitynowy (8-10%), ponadto w fitosterole, kwas sterkulowy (sterculic acid) i malwalowy (malvalic acid), które należą do cyklopropanowych kwasów tłuszczowych.
Taką dużą zawartość kwas linolowego (ponad 49%) zawierają również olej konopny, olej z orzecha włoskiego, olej bawełniany, olej z kiełków pszenicy, czy olej kukurydziany. Dla przykładu podam, że olej lniany zawiera około 20% kwasu linolowego, a olej arganowy 28-36% kwasu linolowego. Świeży macerat z roztartych orzeszków lipy poprawia stan skóry, włosów i paznokci. Śmiało można powiedzieć, że orzeszki lipy, jak i olej z lipy zawierają witaminę F, czyli niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe NNKT.
Kwas linolowy, linolenowy i arachidonowy = Arachidonic acid (nie mylić z arachidowym, który jest nasycony!) należą do nienasyconych kwasów tłuszczowych, które dawniej były określane wspólną nazwą witaminy F. Kwas linolowy (omega 6) i linolenowy (omega 3) należą do kwasów tłuszczowych niezbędnych wielonienasyconych (PUFA, NNKT), bowiem można je pozyskać wyłącznie z diety, nie mogą być syntetyzowane w organizmie. Są niezbędne do syntezy składników lipidowych błon komórkowych, eikozanoidów i prostaglandyn. Niedobór witaminy F wywołuje stany zapalne skóry, suchość i nadmierne oraz przyśpieszone złuszczanie nabłonków (w tym naskórka), zaburzenia w składzie ilościowym i jakościowym łoju, przez co następuje zaczopowanie mieszków włosowych, ich stan zapalny i powstawanie zaskórników. Niedobory NNKT w diecie sprzyjają zaostrzeniu objawów trądziku, łuszczycy, choroby rybiej łuski, łuszczycowego zapalenia skóry i łupieżu. Witamina F jest potrzebna do prawidłowej regeneracji i utrzymania dobrego stanu nabłonka układu pokarmowego, moczowo-płciowego, układu oddechowego oraz skóry. Niedostateczne dostarczanie NNKT z dietą powoduje zmiany degeneracyjne struktur śródbłonkowych naczyń krwionośnych, ich nadmierną przepuszczalność i pękanie. Dochodzi do martwicy brodawek nerkowych z krwiomoczem i zmniejszonego wydalania sodu z moczem oraz nadciśnienia nerkowego. Spada wówczas kurczliwość mięśnia sercowego, przy równoczesnym wzroście agregacji trombocytów. Cholesterol jest produkowany i odkładany w nadmiarze, powstają płytki miażdżycowe. Na niedobór witaminy F wrażliwe są młode organizmy. Dochodzi do deformacji narządów i niedorozwoju fizycznego oraz psychicznego.
NNKT podnoszą odporność organizmu, wzmagają wytwarzanie przeciwciał, a równocześnie hamują reakcje autoagresji immunologicznej, co jest rzadkie w przypadku immunostymulatorów. Są potrzebne do wytworzenia wiązań ligand-receptor, prezentacji antygenów i aktywacji wewnątrzkomórkowych szlaków sygnalizacyjnych układu odpornościowego.
Dieta wzbogacona w PUFA zmniejsza syntezę tróglicerydów i apolipoprotein w wątrobie, zmniejsza agregacje płytek krwi i przez to hamuje rozwój miażdżycy. Spożywanie większych ilości tłuszczów bogatych w wielonienasycone kwasy tłuszczowe powoduje obniżenie zawartości cholesterolu całkowitego, LDL i lipidów całkowitych w surowicy krwi, ponadto zapobiega powstawaniu zakrzepów naczyniowych.
Palenie tytoniu, alkoholizm, narkomania, operacje na jamie brzusznej, oparzenia i infekcje zwiększają zapotrzebowanie organizmu na witaminę F.
Witamina F przedłuża żywotność włosów, zapewnia prawidłową migrację składników odżywczych do końcówek włosa. Zapobiega wysychaniu struktury włosa. Niedobór witaminy F wywołuje wypadanie, łamliwość i rozdwajanie końcówek włosa. Może sprzyjać przedwczesnemu siwieniu włosów. NNKT są potrzebne do utrzymania spójności i odpowiedniej wilgotności warstw rogowych płytki paznokciowej. Brak witaminy F sprzyja szybkiej utracie wody przez komórki paznokcia, rozwarstwianiu i nadmiernej łamliwości płytki paznokciowej.
Doskonałe są domowe kosmetyki zawierające olej lipowy lub wyciąg z owoców lipy (skóra z trądzikiem różowatym, atopowa, z łuszczycą). Olej lipowy można spożywać 1-2 razy dziennie po 1-2 łyżki przy endometriozie, policystycznych jajnikach, chorobach autoimmunologicznych, chorobach skóry, chorobie wrzodowej, zespole jelita nadwrażliwego, zapaleniu nerek i pęcherza moczowego, stłuszczeniu i marskości wątroby, stłuszczeniu serca, miażdżycy, kamicy żółciowej, otyłości oraz przeroście gruczołu krokowego.
Dawka papki z roztartych orzeszków lipy na wodzie lub mleku: 2-3 łyżki 2 razy dziennie na czczo.
Udział oleju lipowego lub wyciągu z orzeszków lipy w kosmetykach: 15-20%.
W Polsce mamy kilka gatunków lipy – Tilia:
1. Lipa srebrzysta – Tilia tomentosa Moench
2. Lipa szerokolistna – Tilia platyphyllos Scopoli
3. Lipa drobnolistna – Tilia cordata Miller
4. Lipa krymska – Tilia caucasica Ruprecht
Wymienione lipy można stosować w fitoterapii i mają podobne właściwości.
Rodzaj lipa należy do rodziny lipowatych – Tiliaceae, rzędu ślazowców – Malvales.
Znanych jest około 45 gatunków lipy.
Olej lipowy jest podatny na utlenianie, dlatego wymaga dodatku antyoksydantów, np. galusanu oktylu/propylu, kwasu galusowego lub w warunkach domowych – sproszkowanych galasów, albo wyciągów z galasów (0,2-0,3%).
Wyciągi wodne i mleczne z orzeszków świeżych lipy usuwają “worki i cienie” pod oczami.
Do flawonoidów orzeszków lipy należą: rutyna, hiperozyd i kwercetyna. Spośród fenolokwasów na uwagę zasługują: kwas kawowy, galusowy i chlorogenowy. Orzeszki lipowe zawierają również w łupinie śluzy.
Witam.Bardzo proszę o informacje nt.WIDŁAKA GOŹDZISTEGO(Babimor)inne opisy znalazłem na Pana SUPER stronach.Infa w literaturze i linkach do których dotarłem podają sprzeczne informacje i wydajesie że nie są dokładne. Oczekuje z niecierpliwością -początkujący adept zielarstwa Tomek Krzyżowski
Zajrzyj na stronę http://rozanski.ch/forum/index.php i skorzystaj z opcji „szukaj” albo zadaj pytanie na forum.
[…] Owoc lipy w praktycznej fitoterapii i kosmetyce pielęgnacyjnej – Dr Henryk Różański […]
[…] Owoc lipy – Fructus Tiliae w praktycznej fitoterapii i kosmetyce pielęgnacyjnej. […]
[…] Owoce lipy to małe, okrągłe orzechy. Na początku są zielone, a kiedy dojrzeją robią się brązowe. Mają właściwości lecznicze tak jak kwiaty lipy. W połączeniu z innymi naturalnymi składnikami mogą być stosowane do leczenia stanów zapalnych gardła, żołądka, jelit, do usuwania zgagi, przeciwko kaszlowi, do łagodzenia podrażnień skóry i błon śluzowych, do leczenia stanów zapalnych skóry oraz jej nawilżenia, do przyspieszenia gojenia ran. Więcej informacji o tym możesz przeczytać na stronie: https://rozanski.li/3216/owoc-lipy-fructus-tiliae-w-praktycznej-fitoterapii-i-kosmetyce-pielegnacyjne…. […]
[…] Linden fruits have a form of little nuts. First they are green and with time they become brown. They have healing powers just like flowers. In combination with other natural ingredients they could be used in treatment of: infammation of throat, intestines, stomach, to limit heartburn, to avoid cough, to mitigate irritations and inflammation of skin, to support wounds healing. More information can be found following this link: https://rozanski.li/3216/owoc-lipy-fructus-tiliae-w-praktycznej-fitoterapii-i-kosmetyce-pielegnacyjne…. […]
[…] Owoce lipy to małe, okrągłe orzechy. Na początku są zielone, a kiedy dojrzeją robią się brązowe. Mają właściwości lecznicze tak jak kwiaty lipy. W połączeniu z innymi naturalnymi składnikami mogą być stosowane do leczenia stanów zapalnych gardła, żołądka, jelit, do usuwania zgagi, przeciwko kaszlowi, do łagodzenia podrażnień skóry i błon śluzowych, do leczenia stanów zapalnych skóry oraz jej nawilżenia, do przyspieszenia gojenia ran. Więcej informacji o tym możesz przeczytać na stronie: https://rozanski.li/3216/owoc-lipy-fructus-tiliae-w-praktycznej-fitoterapii-i-kosmetyce-pielegnacyjne…. […]