Archiwa

listopad 2024
P W Ś C P S N
 123
45678910
11121314151617
18192021222324
252627282930  

Archiwa

Owoc lipy – Fructus Tiliae w praktycznej fitoterapii i kosmetyce pielęgnacyjnej.

Większość zielarzy i fitoterapeutów zna i wykorzystuje właściwości lecznicze kwiatów lipyFlos Tiliae. Tymczasem bardzo cenne są również owoce lipy, które należy zbierać przed opadnięciem z drzewa.

Owce lipy to kuliste orzeszki. Zebrane przed dojrzeniem, gdy są zielone, po roztarciu z niewielką ilością przegotowanej wody na papkę mogą być stosowane w leczeniu stanów zapalnych gardła, przełyku, żołądka i jelit, ponadto jako środek przeciwkaszlowy i pobudzający regenerację nabłonków przewodu pokarmowego. Roztarte niedojrzałe owoce lipy na mleku lub wodzie to dobry środek odżywczy, usuwający zgagę i łagodzący objawy choroby wrzodowej. W połączeniu z lukrecją przyspiesza gojenie owrzodzeń przewodu pokarmowego. Owoce lipy roztarte z lukrecją (1:1) i spożywane łyżkami leczą uporczywy kaszel, ból gardła i chrypkę. Owoce lipy w połączeniu z babką płesznik, prawoślazem, czarną malwą lub ślazem to bezpieczny środek dla noworodków i niemowląt przeciwko zaparciom, kolkom obstrukcyjnym, przeciwko kaszlowi oraz dla łagodzenia podrażnień skóry i błon śluzowych (nieżyty górnych dróg oddechowych i przewodu pokarmowego). Mogą być podawane w ilości 10-20-50 ml (napar, owoce i inne surowce zawsze rozdrobnić w moździerzu).

Napar z niedojrzałych i dojrzałych owoców lipy leczy stany zapalne skóry, powiek, spojówek, rozjaśnia i odżywia skórę, nawilża, łagodzi objawy atopowego zapalenia skóry. Orzeszki lipy zawierają śluzy, białka, skrobię, flawonoidy i olej tłusty. dawniej tłoczono olej z orzeszków lipy. Jest szczególnie cenny po podaniu doustnym i zastosowaniu na skórę. Przyspiesza gojenie ran i owrzodzeń, usuwa stany zapalne, doskonale natłuszcza, znosi świąd. Jest źródłem niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych. Olej z orzeszków lipy zasobny jest w kwas linolowy (49-60%), kwas oleinowy (16-22%) oraz palmitynowy (8-10%), ponadto w fitosterole, kwas sterkulowy (sterculic acid) i malwalowy (malvalic acid), które należą do cyklopropanowych kwasów tłuszczowych.

Taką dużą zawartość kwas linolowego (ponad 49%) zawierają również olej konopny, olej z orzecha włoskiego, olej bawełniany, olej z kiełków pszenicy,  czy olej kukurydziany. Dla przykładu podam, że olej lniany zawiera około 20% kwasu linolowego, a olej arganowy 28-36% kwasu linolowego. Świeży macerat z roztartych orzeszków lipy poprawia stan skóry, włosów i paznokci. Śmiało można powiedzieć, że orzeszki lipy, jak i olej z lipy zawierają witaminę F, czyli niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe NNKT.

cyklopraponowe_kw.tl

Kwas linolowy, linolenowy i arachidonowy = Arachidonic acid (nie mylić z arachidowym, który jest nasycony!) należą do nienasyconych kwasów tłuszczowych, które dawniej były określane wspólną nazwą witaminy F. Kwas linolowy (omega 6) i linolenowy (omega 3) należą do kwasów tłuszczowych niezbędnych wielonienasyconych (PUFA, NNKT), bowiem można je pozyskać wyłącznie z diety, nie mogą być syntetyzowane w organizmie. Są niezbędne do syntezy składników lipidowych błon komórkowych, eikozanoidów i prostaglandyn. Niedobór witaminy F wywołuje stany zapalne skóry, suchość i nadmierne oraz przyśpieszone złuszczanie nabłonków (w tym naskórka), zaburzenia w składzie ilościowym i jakościowym łoju, przez co następuje zaczopowanie mieszków włosowych, ich stan zapalny i powstawanie zaskórników. Niedobory NNKT w diecie sprzyjają zaostrzeniu objawów trądziku, łuszczycy, choroby rybiej łuski, łuszczycowego zapalenia skóry i łupieżu. Witamina F jest potrzebna do prawidłowej regeneracji i utrzymania dobrego stanu nabłonka układu pokarmowego, moczowo-płciowego, układu oddechowego oraz skóry. Niedostateczne dostarczanie NNKT z dietą powoduje zmiany degeneracyjne struktur śródbłonkowych naczyń krwionośnych, ich nadmierną przepuszczalność i pękanie. Dochodzi do martwicy brodawek nerkowych z krwiomoczem i zmniejszonego wydalania sodu z moczem oraz nadciśnienia nerkowego. Spada wówczas kurczliwość mięśnia sercowego, przy równoczesnym wzroście agregacji trombocytów. Cholesterol jest produkowany i odkładany w nadmiarze, powstają płytki miażdżycowe. Na niedobór witaminy F wrażliwe są młode organizmy. Dochodzi do deformacji narządów i niedorozwoju fizycznego oraz psychicznego.

NNKT podnoszą odporność organizmu, wzmagają wytwarzanie przeciwciał, a równocześnie hamują reakcje autoagresji immunologicznej, co jest rzadkie w przypadku immunostymulatorów. Są potrzebne do wytworzenia wiązań ligand-receptor, prezentacji antygenów i aktywacji wewnątrzkomórkowych szlaków sygnalizacyjnych układu odpornościowego.

Dieta wzbogacona w PUFA zmniejsza syntezę tróglicerydów i apolipoprotein w wątrobie, zmniejsza agregacje płytek krwi i przez to hamuje rozwój miażdżycy. Spożywanie większych ilości tłuszczów bogatych w wielonienasycone kwasy tłuszczowe powoduje obniżenie zawartości cholesterolu całkowitego, LDL i lipidów całkowitych w surowicy krwi, ponadto zapobiega powstawaniu zakrzepów naczyniowych.

Palenie tytoniu, alkoholizm, narkomania, operacje na jamie brzusznej, oparzenia i infekcje zwiększają zapotrzebowanie organizmu na witaminę F.

Witamina F przedłuża żywotność włosów, zapewnia prawidłową migrację składników odżywczych do końcówek włosa. Zapobiega wysychaniu struktury włosa. Niedobór witaminy F wywołuje wypadanie, łamliwość i rozdwajanie końcówek włosa. Może sprzyjać przedwczesnemu siwieniu włosów. NNKT są potrzebne do utrzymania spójności i odpowiedniej wilgotności warstw rogowych płytki paznokciowej. Brak witaminy F sprzyja szybkiej utracie wody przez komórki paznokcia, rozwarstwianiu i nadmiernej łamliwości płytki paznokciowej.

Doskonałe są domowe kosmetyki zawierające olej lipowy lub wyciąg z owoców lipy (skóra z trądzikiem różowatym, atopowa, z łuszczycą). Olej lipowy można spożywać 1-2 razy dziennie po 1-2 łyżki przy endometriozie, policystycznych jajnikach, chorobach autoimmunologicznych, chorobach skóry, chorobie wrzodowej, zespole jelita nadwrażliwego, zapaleniu nerek i pęcherza moczowego, stłuszczeniu i marskości wątroby, stłuszczeniu serca, miażdżycy, kamicy żółciowej, otyłości oraz przeroście gruczołu krokowego.

Dawka papki z roztartych orzeszków lipy na wodzie lub mleku: 2-3 łyżki 2 razy dziennie na czczo.

Udział oleju lipowego lub wyciągu z orzeszków lipy w kosmetykach: 15-20%.

W Polsce mamy kilka gatunków lipy – Tilia:

1. Lipa srebrzysta – Tilia tomentosa Moench

2. Lipa szerokolistna – Tilia platyphyllos Scopoli

3. Lipa drobnolistna – Tilia cordata Miller

4. Lipa krymska – Tilia caucasica Ruprecht

Wymienione lipy można stosować w fitoterapii i mają podobne właściwości.

Rodzaj lipa należy do rodziny lipowatych – Tiliaceae, rzędu ślazowców – Malvales.

Znanych jest około 45 gatunków lipy.

Olej lipowy jest podatny na utlenianie, dlatego wymaga dodatku antyoksydantów, np. galusanu oktylu/propylu, kwasu galusowego lub w warunkach domowych – sproszkowanych galasów, albo wyciągów z galasów (0,2-0,3%).

Wyciągi wodne i mleczne z orzeszków świeżych lipy usuwają “worki i cienie” pod oczami.

Do flawonoidów orzeszków lipy należą: rutyna, hiperozyd i kwercetyna. Spośród fenolokwasów na uwagę zasługują: kwas kawowy, galusowy i chlorogenowy. Orzeszki lipowe zawierają również w łupinie śluzy.

7 komentarzy Owoc lipy – Fructus Tiliae w praktycznej fitoterapii i kosmetyce pielęgnacyjnej.

Leave a Reply