Bylica boże drzewko – Artemisia abrotanum L. w leczeniu schorzeń wątroby i pęcherzyka żółciowego

Ziele bożego drzewka – Herba Abrotani jest w Farmakopei Polskiej I z 1817 r. Brak go w Farmakopei Pruskiej z 1846 r. oraz w Farmakopei Germańskiej z 1890 r. Oczywiście nie figuruje również w najnowszych Farmakopeach Polskich.

Ziele bylicy boże drzewko – Herba Abrotani jest pozyskiwane z gatunku Artemisia abrotanum L., niem. Eberreis, ang.Southern wood (syn. Artemisia paniculata Lam., Artemisia procera Willd.) z rodziny złożonych – Compositae (Asteraceae). Pochodzi z krajów rejonu Morza Śródziemnego. Jest uprawiana w ogródkach (krzew), czasem dziczeje. W krajach zachodnich raczej mało popularna i pomijana w współczesnych publikacjach farmakognostycznych i fitoterapeutycznych. Składnikami czynnymi surowca są: hydroksykumaryny (eskuletyna, herniaryna, izofraksydyna, skopoletyna, umbeliferon), flawonoidy związane glikozydowo (kwercetyna, rutyna, artemisetyna), wolne flawonole, garbniki pirokatechinowe (4-6%), olejek eteryczny (2-2,5%; bogaty w tujon, 1,8-cyneol, linalol i kamfen), sole mineralne (8-9%), kwasy fenolowe (kawowy, chlorogenowy), gorycze (gorzkie laktony seskwiterpenowe: polistachina, wulgaryna), poliiny (poliacetyleny). Izofraksydyna działa żółciotwórczo. Wymienione składniki zwiększają ilość wytwarzanej żółci, stymulują przepływ i uwalnianie żółci do dwunastnicy. Działanie żółciotwórcze kumaryn z laktonami bylicy boże drzewko jest 2-4 razy silniejsze od działania kwasu dehydrocholowego. Garbniki i flawonoidy działają przeciwzapalnie i lekko ściągająco na błonę śluzową przewodu pokarmowego. Składniki olejku eterycznego oraz laktony posiadają właściwości przeciwbakteryjne (zwłaszcza w stosunku do Streptococcus mutans serotyp C i D) i przeciwpasożytnicze (pierwotniaki, płazińce i obleńce). Etanolowe i octowe wyciągi z bożego drzewka są skutecznymi insektycydami (np. zwalczają pchły, wszy, mszyce). Nalewka i wyciąg na occie spożywczym 5%  z bylicy bożego drzewka niszczą roztocze i owady pasożytnicze na skórze i we włosach.

Bylica boże drzewko jest wykorzystywane w leczeniu i profilaktyce objawów związanych z kamicą żółciową, niedostatecznym wydzielaniem żółci, dyskinezami dróg żółciowych, niestrawności tłuszczów, ponadto w leczeniu stanów skurczowych bańki wątrobowo-trzustkowej i niedokwaśności soku żołądkowego. Leczy nieżyt jelit. Dawniej był polecany również w terapii chorób metabolicznych i skórnych.

Ekstrakty z bylicy boże drzewko są składnikiem krajowych i zagranicznych leków żółciopędnych i żółciotwórczych, wytwarzanych w formie płynów, rzadziej mieszanek ziołowych. Napary działają mniej efektywnie od ekstraktów. Do ważniejszych preparatów galenowych należą:

– Nalewka z bylicy boże drzewko – Tinctura Abrotani 1:5: doustnie 5 ml 2-3 razy dziennie po rozmieszaniu z wodą.

– Intrakt z bylicy boże drzewko – Intractum Abrotani 1:5: doustnie 5 ml 2-3 razy dziennie po rozmieszaniu z wodą.

Nadaje się na przyprawę oraz do konserwacji kiszonej kapusty i ogórków (nadaje im pożądana twardość i smak). Dobrze smakuje w sosach do mięś oraz w rosole.

Polecam w profilaktyce kamicy żółciowej.