Archiwa

październik 2024
P W Ś C P S N
 123456
78910111213
14151617181920
21222324252627
28293031  

Archiwa

Kora chinowa – Cortex Cinchonae i chinina

Kora chinowa – Cortex Cinchonae = Cortex Chinae (Chinarinde, Ecorce de quinquina, Corteccia di china)  pozyskiwana jest z drzewa chinowego – chinowca, z rodziny marzannowatych – Rubiaceae. Chinowce występują w Ameryce Południowej. Główne uprawy występują w Indiach i na Jawie. Chinowce uprawiano również w dawnym ZSRR (właściwie to były próby koło Batum).

Kora chinowa jest szczególnie ważnym surowcem w fitoterapii.  Obecnie kora chinowa pochodzi z Cinchona micrantha Ruiz et Pavon, Cinchna officinalis Linne, Cinchona pitayensis Linne i Cinchona pubescens (= Cinchona succirubra Pavon)., Cinchona calisaya Weddell, Cinchona ledgeriana Moens ex Trimen. Powstały liczne formy chinowców o wysokiej zawartości alkaloidów  chinolinowych (typy chininowe) i indolowych (typy cynchoninowe).

Kora chinowa zawiera około 6-7% alkaloidów (chinina 0,8-4%, cynchonina 1,5-3%, cynchonidyna 1,5-5%, chinidyna 0,02-0,4%), glikozydy trójterpenowe i garbniki katechinowe. Chininę i cynchoninę wyizolowali w postaci krystalicznej francuscy farmaceuci i aptekarze: Pierre Joseph Pelletier (1788-1842) oraz Joseph Bienaime Caventou (1795-1877), stało się to w 1820 roku. Od razu przypomnę, że Joseph  Caventou w 1817 r. wyodrębnił z roślin chlorofil, w 1818-1819 otrzymał z kulczyby wronie oko strychninę i brucynę, a w 1821 r. wyodrębnił kofeinę. Jest także odkrywcą emetyny (w wymiotnicy), tebainy, pseudomorfiny i narceiny. Najbardziej wartościowa jest kora z drzew 6-10-12-letnich.

Kora chinowa zawiera ok. 30 alkaloidów. Chinidyna jest izomerem chininy. Cynchonidyna jest izomerem cynchoniny. Alkaloidy są związane z kwasem chinowym i chinowo-garbnikowym. Przy długim przechowywaniu surowca kompleks ten rozpada się do czerwieni chinowej. Goryczkę glikozydową zawartą w surowcu określono nazwą alfa-chinowina. Garbników może być w surowcu nawet 16%. Kora posiada także sterole: cinchol, kupreol i kwebrachol.

Farmakopea Polska III uwzględnia korę chinową – Cortex Cinchonae, kora młodych pni i gałęzi uprawianej Cinchona succirubra Pavon, zawierająca co najmniej 6,5% alkaloidów, przeliczonych na średni ciężar cząsteczkowy chininy C20H24O2N2 (324,2) i cynchoniny C19H22ON2 (294,2) – 309,2. Kora ma wygląd rynienek lub rurek twardych i zarazem kruchych, gr. 2-7 mm. Powierzchnia zewnętrzna kory jest szarobrunatna, pomarszczona w kierunku podłużnym. Popiołu nie więcej niż 5%, wilgoci nie więcej niż 9%

Farmakopea Szwajcarska VI obejmuje Cortex Cinchonae, pochodzącą z Cinchona succirubra Pavon, z rodziny marzannowatych – Rubiaceae. Surowiec powinien zawierać przynajmniej 7% alkaloidów w przeliczeniu na chininę (C20H24O2N2 o m.cz. 324,4) i cynchoninę (C19H22ON2 o m.cz. 294,4) oraz przynajmniej 7% garbników. Dawka jednorazowa 500 mg.  Oficjalny preparat: Extractum Cinchonae siccum. Wyciąg z kory chinowca suchy wg Ph. Helvetica VI powinien zawierać 19,5-20,5% alkaloidów, w przeliczeniu na chininę i cynchoninę. Dawka jednorazowa Extr. Cinchonae siccum 50-200 mg. Extr. Cinchonae siccum to składnik farmakopealnych: Elixir Cinchonae, Extractum Cinchonae fluidum, Tinctura Cinchonae, Tinctura Cinchonae composita, Vinum Cinchonae. Nie należy łączyć chininy z garbnikami i żelazem.

Cortex Chinae w Pharmacopoea Austriaca z 1889 r. Cortex Cinchonae w Pharmacopoea Helvetica 1898 r. z gatunków Cinchona succirubra Pavon, Cinchona ledgeriana Moens i Cinchona calisaya Weddell.

W Farmakopei Polskiej VI brak kory chinowej. W FP VI z 2002 r. są natomiast: siarczan chinidyny (Chinidini sulfas, Quinidine sulphate), tabletki siarczanu chinidyny (Chinidini Sulfatis Tabulettae); chininy chlorowodorek (Chinini Hydrochloridum, Quinine hydrochloride) C20H25ClN2O2 . 2H2O – dawki zwykle stosowane doustna jednorazowa 0,1-0,3, dobowa 0,25-1,5 g, doodbytniczo jednorazowa 0,1-0,3, dobowa 0,25-1,0 g,dawki maksymalne wg FP VI, doustne jednorazowe 0,5 g, dobowe 2,0 g, doodbytnicze  jednorazowe 0,5, dobowe 2,0 g.

Kora chinowa służy do przyrządzania preparatów gorzkich (amarum), wzmacniająco-pobudzających (tonicum, roborans), ściągających (adstringens), antyseptycznych (antisepticum), przeciwgorączkowych (antipyreticum). Łagodzi stany gorączkowe, pobudza wydzielanie soków trawiennych, wzmaga trawienie i przyswajanie składników pokarmowych, zwiększa apetyt. Wyciągi z kory chinowej stosowano do płukania gardła i jamy ustnej przy stanach zapalnych, podawano doustnie przy niestrawności, wyczerpaniu, osłabieniu, w blednicy. Zewnętrznie wcierano w skórę głowy przy łysieniu (woda chinowa); odwary i nalewki rozcieńczone do okładów na rany i odleżyny, owrzodzenia skóry. Kora chinowa i jej przetwory oraz sama chinina zatrzymują promienie UV, dlatego nadają się do ochrony skóry.

Wskazania dla przetworów z kory chinowej: przeziębienie, gorączka, grypa, stany ogólnego osłabienia, brak apetytu, niestrawność, nieżyt jelit, biegunka,  w tym pochodzenia pierwotniakowego, niedokrwistość, zaburzenia miesiączkowania.

Odwar z kory chinowej – Decoctum Cort. Chinae 5-10%: kilka razy dziennie 1-2 łyżki odwaru, ponadto do okładów, płukanek, przemywania. Nalewka z kory chinowej 1:5 – 3 razy dziennie 20-30 kropel. Pulvis Cinchonae (sproszkowana kora) 3 razy dziennie po 500 mg. Extractum Cinchonae spiss. 3 razy dziennie 300 mg, najlepiej w pigułkach.

Chinina jak i przetwory z kory chinowej są bardzo gorzkie. W lecznictwie największe znaczenie mają związki chininy. Niektóre wyszły z użycia.

1. Chininum calcium to roztwór wodny wapnia i soli chininy. Ma działanie przeciwzapalne, przeciwwysiękowe, antybakteryjne, przeciwgorączkowe. Wzmacnia skurcze macicy. Wapń zwiększa wrażliwość macicy na chininę. Miał zastosowanie do II połowy XX wieku przy słabych bólach porodowych, w zimnicy oraz w stanach zapalnych oskrzeli. Lek podawano domięśniowo po 2, 5 lub 10 ml.

2. Chininum hydrobromicum (bromowodorek chininy) miał postać białych kryształków gorzkiego smaku, rozpuszczalnych w wodzie. Działanie przeciwbólowe, przeciwzimnicze, przeciwgorączkowe. Doustnie podawano w proszkach, pigułkach, roztworach , po 100-2000 mg dziennie. Ponadto w zastrzykach: Chinini hydrobromici 1 g, alcoholi 1,5, Aquae destill 7,5. Steril. S. Do jednorazowego wstrzyknięcia pod skórę.

3. Chininum hydrochloricum (chlorowodorek chininy) = Chininum muriaticum – igiełki gorzkiego smaku, rozpuszczalne w wodzie, najlepiej w gorącej. Rozp. w alkoholach i glicerynie. Zawiera ok. 82% chininy. Działa zabójczo na zarodźce malaryczne i inne pierwotniaki. Obniża ciepłotę ciała. W małych dawkach zapobiega przeziębieniom, grypie, chroni przed malarią. Zwalnia przewodzenie bodźców serca. Zwiększa wrażliwość mięśnia macicy na podniety skurczowe, szczególnie porodowe. Zmniejsza wrażliwość na ból. Miejscowo drażni tkanki i powoduje znieczulenie. Stosowana przy nerwobólach, zimnicy, pierwotnych słabych bólach porodowych, krwawieniach porodowych. Doustnie 30-150 mg jako tonicum, 1-3 razy dziennie; 300 mg kilka razy dziennie jako środek przeciwgorączkowy; 1,5-2 g dzienne jako środek przeciwmalaryczny. 100-250 mg 3-4 razy dziennie jako lek przeciwbólowy.

Chinina hamuje katabolizm związków azotowych, wywołując retencję azotu w ustroju. Obniża przemianę wewnatrzkomórkową przemianę materii, spowalniając procesy utleniania. Hamuje rozpad białek w ustroju. Zmniejsza wytwarzanie ciepła, zmniejsza wrażliwość ośrodka termoregulacji. Hamuje migracje (diapedezę) i aktywność krwinek białych. Hamuje rozwój dwoinek zapalenia płuc. Po podaniu doustnym i zastosowaniu zewnętrznym (okłady, pasty, maÅ
›Ä‡) hamuje rozwój zmian ropnych Chinina działa przeciwwirusowo, dlatego małe dawki zapobiegają grypie, a większe wspomagają leczenie już istniejącej grypy. Chinina uzyskuje wysokie stężenie w płucach, co jest szczególnie ważne w leczeniu infekcji tych narządów. Chinina zmniejsza objętość śledziony, także przy jej obrzękach. Zmniejsza ilość wydalanego kwasu moczowego z moczem.

Chinina przedawkowana jest niebezpieczna. Dawka ok. 10-12 g soli chininy najczęściej wywołuje zgon. Już w dawkach leczniczych może wywołać szum i objaw przytykania w uszach, zaburzenia widzenia, zawroty głowy, pobudzenie nerwowe. U niektórych ludzi powoduje rumień i wysypkę na skórze.

4. Chininum sulfuricum (siarczan chininy) najstarsza przetworzona forma chininy w lecznictwie. Zawiera ok. 73% chininy. Trudno rozpuszczalny w wodzie. Kwaśny siarczan chininy – Chininum bisulfuricum (ok. 60% chininy) jest natomiast dobrze rozpuszczalny w wodzie. Ma podobne właściwości jak chlorowodorek chininy. Działanie zabójcze chininy na pierwotniaki wywołujące malarię polega na uszkadzaniu DNA. Uszkadza enzymy utleniające. Niszczy wewnątrzkrwinkowe postacie zarodźców malarii – Plasmodium. Hamuje rozwój schizontów w erytocytach. Nie działa na stadia pozakrwinkowe. Okres półtrwania chininy wynosi 12 h. Po wchłonięciu do krwi jest związana z białkami w 70-90%. Przenika przez łożysko.
Chininum bisulfuricum – w maściach i kremach 10%, chroniących przed UV i opalaniem.

5. Chininum aethylocarbonicum (etylowęglan chininy) – nie rozpuszcza się w wodzie, pozbawiony gorzkiego smaku. Nie daje objawów ubocznych u ludzi wrażliwych na chininę.

6. Dichininum carbonicum – węglan chininy – proszek nierozpuszczalny w wodzie, bez smaku.

7. Chininum tannicum – taninian chininy = garbnikan taniny – żółtawy proszek nierozpuszczalny w wodzie, o słabo gorzkim smaku, zawierający ok. 35% chininy. Doustnie 100-2500 mg, w proszkach, pigułkach, miksturach. Dawniej podawany dzieciom chorym na koklusz (syrop). Ponadto w leczeniu biegunki.

8. Chininum ferro-citricum (żelazo-cytrynian chininy) – amorficzne zielonawo-brunatne płatki, rozpuszczalne w wodzie. Podawano doustnie kilka razy dziennie po 100-500 mg, w proszkach, pigułkach, jako tonicum i przeciwko blednicy.

9. Chininum valerianicum (walerianian chininy, kozłkan chininy) – bezbarwne tabliczki lub kryształy iglaste o perłowym połysku, o zapachu waleriany i gorzkim smaku. Roztwarzają się w 100 cz. wody. Doustnie po 100 mg 3 razy dziennie przy nerwobólach.

Zastosowanie w medycynie znalazła także chinidyna.

Chinidinum sulfuricum (Conchininum sulfuricum) = Chinidini sulfas = Quinidine sulfate to białe kryształki gorzkiego smaku, rozpuszczalne w wodzie, w spirytusie. Wodne roztwory mają odczyn obojętny. Prawoskrętny izomer chininy. Posiada właściwości bakteriobójcze, przeciwgorączkowe. Obniża napięcie mięśni gładkich. Hamuje przewodzenie bodźców w sercu. Zmniejsza pobudliwość serca. Przedłuża okres refrakcji mięśni prążkowanych i mięśnia sercowego. Obniża napięcie i siłę skurczową serca (antagonista naparstnicy). Zmniejsza wrażliwość włókien Purkinjego w przedsionkach i pęczka przedsionkowo-komorowego. Ma działanie alfa-adrenolityczne. Rozszerza naczynia wieńcowe. Zwalnia fale migotania przedsionków, likwiduje nieskoordynowane skurcze przedsionków, znosi objawy niemiarowości.Znalazła zastosowanie w leczeniu migotania i trzepotania przedsionków, niemiarowości zupełnej, napadowego kołatania serca i pobudzenia przedwczesnego. Nie można jej podawać przy znacznych zmianach anatomicznych w mięśniu sercowym. Podawanie leku rozpoczyna się od małych dawek 100-200 mg kilka razy dziennie, stopniowo zwiększając. W napadowym kołataniu serca I dawka 100 mg, po godzinie 200-400 mg, potem co 2 h 200-400 mg, aż do ogólnej dawki 2 g.
Dawkowanie chinidyny jest trudne i wymaga od lekarza pewnej praktyki. W zbyt małych dawkach może paradoksalnie przyśpieszyć rytm komór i działać wagolitycznie na węzeł przedsionkowo-komorowy. W zbyt dużych dawkach działa depresyjnie na mechanizm skurczu, nadmiernie obniża ciśnienie tętnicze krwi.
Niektóre osoby są uczulone na chininę i chinidynę. Chinidyna potęguje działanie leków przeciwzakrzepowych, w tym opisanej przeze mnie kumaryny. Nasila działanie leków zwiotczających mięśnie szkieletowe.

Chinina i kora chinowa w XIX i do połowy XX wieku były we wszystkich farmakopeach. Środkom tym poświęcano bardzo dużo miejsca w każdym podręczniku farmakologii.

Chinina jest wydalana z moczem, śliną, potem i żółcią. Mocz zawierający metabolity chininy po dodaniu wody chlorowej i amoniaku zabarwia się na zielono. W dawce ok. 500 mg i większych chinina wywołuje upojenie chinowe, objawiające się szumem w uszach, ogłuszeniem, zawrotami głowy, mdłościami i wymiotami. W dawce ok. 4 g wywołuje spadek sił (kollaps), odurzenie, osłabienie słuchu, czasem nawet chwilową utratę słuchu, zaburzenia wzrokowe. Oddech staje się częsty i nieregularny. Wpływ na ciepłotę ciała u zdrowych ludzi jest mało wyrażony, czasem może nawet wzrosnąć lub nieznacznie obniżyć się. U osób gorączkujących, chorych, chinina działa wyraźnie napotnie i przeciwgorączkowo. U osób wrażliwych nawet małe dawki chininy wywołują na skórze rumień, pęcherzyki i plamy (zmiany różycopodobne). Na grzyby chinina nie działa, w roztworze można nawet hodować pleśnie Przeciwgrzybicze właściwości posiadają natomiast preparaty z kory chinowej.

W leczeniu zimnicy chinina najlepiej sprawdza się w profilaktyce codziennych napadów i trzeciaczki. Chinina nie działa na gametocyty pierwotniaków malarycznych. Działa na schizonty. Preparaty chininowe zmniejszają obrzęk wątroby i śledziony, zmniejszają dolegliwości bólowe w przebiegu malarii, pobudzają apetyt, co poprawia stan chorego.

Korę chinową można kupić w zagranicznych sklepach internetowych. Red Cinchona pochodzi z Cinchona succirubra (=C. pubescens). Yellow Cinchona pochodzi z Cinchona calisaya i C. ledgeriana.

4 komentarze Kora chinowa – Cortex Cinchonae i chinina

  • gumppek

    Halo halo doktorze. Po którymś za ataków hakerskich ten wpis został uszkodzony i trzeba go poprawić. To ważny wpis bowiem kora chinowa działa na pierwotniaki. Coraz więcej ludzi choruje obecnie na babeszjozę która wywołuje babesia która jest pierwotniakiem. Babeszjoza jest jedną z kluczowych koinfekcji przy boreliozie.

  • mala

    Również proszę o korektę tego wpisu,jeżeli będzie miał ktoś na to czas,bo PAN Doktor raczej jest bardzo zajęty ważniejszymi sprawami.

  • Kamil S.

    Pozwoliłem sobie dokonać korekty kodowania.

    Kora chinowa â Cortex Cinchonae = Cortex Chinae (Chinarinde, Ecorce de quinquina, Corteccia di china) pozyskiwana jest z drzewa chinowego â chinowca, z rodziny marzannowatych â Rubiaceae. Chinowce występują w Ameryce Południowej. Główne uprawy występują w Indiach i na Jawie. Chinowce uprawiano również w dawnym ZSRR (właściwie to były próby koło Batum).

    Kora chinowa jest szczególnie ważnym surowcem w fitoterapii. Obecnie kora chinowa pochodzi z Cinchona micrantha Ruiz et Pavon, Cinchna officinalis Linne, Cinchona pitayensis Linne i Cinchona pubescens (= Cinchona succirubra Pavon)., Cinchona calisaya Weddell, Cinchona ledgeriana Moens ex Trimen. Powstały liczne formy chinowców o wysokiej zawartości alkaloidów chinolinowych (typy chininowe) i indolowych (typy cynchoninowe).

    Kora chinowa zawiera około 6-7% alkaloidów (chinina 0,8-4%, cynchonina 1,5-3%, cynchonidyna 1,5-5%, chinidyna 0,02-0,4%), glikozydy trójterpenowe i garbniki katechinowe. Chininę i cynchoninę wyizolowali w postaci krystalicznej francuscy farmaceuci i aptekarze: Pierre Joseph Pelletier (1788-1842) oraz Joseph Bienaime Caventou (1795-1877), stało się to w 1820 roku. Od razu przypomnę, że Joseph Caventou w 1817 r. wyodrębnił z roślin chlorofil, w 1818-1819 otrzymał z kulczyby wronie oko strychninę i brucynę, a w 1821 r. wyodrębnił kofeinę. Jest także odkrywcą emetyny (w wymiotnicy), tebainy, pseudomorfiny i narceiny. Najbardziej wartościowa jest kora z drzew 6-10-12-letnich.

    Kora chinowa zawiera ok. 30 alkaloidów. Chinidyna jest izomerem chininy. Cynchonidyna jest izomerem cynchoniny. Alkaloidy są związane z kwasem chinowym i chinowo-garbnikowym. Przy długim przechowywaniu surowca kompleks ten rozpada się do czerwieni chinowej. Goryczkę glikozydową zawartą w surowcu określono nazwą alfa-chinowina. Garbników może być w surowcu nawet 16%. Kora posiada także sterole: cinchol, kupreol i kwebrachol.

    Farmakopea Polska III uwzględnia korę chinową â Cortex Cinchonae, kora młodych pni i gałęzi uprawianej Cinchona succirubra Pavon, zawierająca co najmniej 6,5% alkaloidów, przeliczonych na średni ciężar cząsteczkowy chininy C20H24O2N2 (324,2) i cynchoniny C19H22ON2 (294,2) â 309,2. Kora ma wygląd rynienek lub rurek twardych i zarazem kruchych, gr. 2-7 mm. Powierzchnia zewnętrzna kory jest szarobrunatna, pomarszczona w kierunku podłużnym. Popiołu nie więcej niż 5%, wilgoci nie więcej niż 9%

    Farmakopea Szwajcarska VI obejmuje Cortex Cinchonae, pochodzącą z Cinchona succirubra Pavon, z rodziny marzannowatych â Rubiaceae. Surowiec powinien zawierać przynajmniej 7% alkaloidów w przeliczeniu na chininę (C20H24O2N2 o m.cz. 324,4) i cynchoninę (C19H22ON2 o m.cz. 294,4) oraz przynajmniej 7% garbników. Dawka jednorazowa 500 mg. Oficjalny preparat: Extractum Cinchonae siccum. Wyciąg z kory chinowca suchy wg Ph. Helvetica VI powinien zawierać 19,5-20,5% alkaloidów, w przeliczeniu na chininę i cynchoninę. Dawka jednorazowa Extr. Cinchonae siccum 50-200 mg. Extr. Cinchonae siccum to składnik farmakopealnych: Elixir Cinchonae, Extractum Cinchonae fluidum, Tinctura Cinchonae, Tinctura Cinchonae composita, Vinum Cinchonae. Nie należy łączyć chininy z garbnikami i żelazem.

    Cortex Chinae w Pharmacopoea Austriaca z 1889 r. Cortex Cinchonae w Pharmacopoea Helvetica 1898 r. z gatunków Cinchona succirubra Pavon, Cinchona ledgeriana Moens i Cinchona calisaya Weddell.

    W Farmakopei Polskiej VI brak kory chinowej. W FP VI z 2002 r. są natomiast: siarczan chinidyny (Chinidini sulfas, Quinidine sulphate), tabletki siarczanu chinidyny (Chinidini Sulfatis Tabulettae); chininy chlorowodorek (Chinini Hydrochloridum, Quinine hydrochloride) C20H25ClN2O2 . 2H2O â dawki zwykle stosowane doustna jednorazowa 0,1-0,3, dobowa 0,25-1,5 g, doodbytniczo jednorazowa 0,1-0,3, dobowa 0,25-1,0 g,dawki maksymalne wg FP VI, doustne jednorazowe 0,5 g, dobowe 2,0 g, doodbytnicze jednorazowe 0,5, dobowe 2,0 g.

    Kora chinowa służy do przyrządzania preparatów gorzkich (amarum), wzmacniająco-pobudzających (tonicum, roborans), ściągających (adstringens), antyseptycznych (antisepticum), przeciwgorączkowych (antipyreticum). Łagodzi stany gorączkowe, pobudza wydzielanie soków trawiennych, wzmaga trawienie i przyswajanie składników pokarmowych, zwiększa apetyt. Wyciągi z kory chinowej stosowano do płukania gardła i jamy ustnej przy stanach zapalnych, podawano doustnie przy niestrawności, wyczerpaniu, osłabieniu, w blednicy. Zewnętrznie wcierano w skórę głowy przy łysieniu (woda chinowa); odwary i nalewki rozcieńczone do okładów na rany i odleżyny, owrzodzenia skóry. Kora chinowa i jej przetwory oraz sama chinina zatrzymują promienie UV, dlatego nadają się do ochrony skóry.

    Wskazania dla przetworów z kory chinowej: przeziębienie, gorączka, grypa, stany ogólnego osłabienia, brak apetytu, niestrawność, nieżyt jelit, biegunka, w tym pochodzenia pierwotniakowego, niedokrwistość, zaburzenia miesiączkowania.

    Odwar z kory chinowej â Decoctum Cort. Chinae 5-10%: kilka razy dziennie 1-2 łyżki odwaru, ponadto do okładów, płukanek, przemywania. Nalewka z kory chinowej 1:5 â 3 razy dziennie 20-30 kropel. Pulvis Cinchonae (sproszkowana kora) 3 razy dziennie po 500 mg. Extractum Cinchonae spiss. 3 razy dziennie 300 mg, najlepiej w pigułkach.

    Chinina jak i przetwory z kory chinowej są bardzo gorzkie. W lecznictwie największe znaczenie mają związki chininy. Niektóre wyszły z użycia.

    1. Chininum calcium to roztwór wodny wapnia i soli chininy. Ma działanie przeciwzapalne, przeciwwysiękowe, antybakteryjne, przeciwgorączkowe. Wzmacnia skurcze macicy. Wapń zwiększa wrażliwość macicy na chininę. Miał zastosowanie do II połowy XX wieku przy słabych bólach porodowych, w zimnicy oraz w stanach zapalnych oskrzeli. Lek podawano domięśniowo po 2, 5 lub 10 ml.

    2. Chininum hydrobromicum (bromowodorek chininy) miał postać białych kryształków gorzkiego smaku, rozpuszczalnych w wodzie. Działanie przeciwbólowe, przeciwzimnicze, przeciwgorączkowe. Doustnie podawano w proszkach, pigułkach, roztworach , po 100-2000 mg dziennie. Ponadto w zastrzykach: Chinini hydrobromici 1 g, alcoholi 1,5, Aquae destill 7,5. Steril. S. Do jednorazowego wstrzyknięcia pod skórę.

    3. Chininum hydrochloricum (chlorowodorek chininy) = Chininum muriaticum â igiełki gorzkiego smaku, rozpuszczalne w wodzie, najlepiej w gorącej. Rozp. w alkoholach i glicerynie. Zawiera ok. 82% chininy. Działa zabójczo na zarodźce malaryczne i inne pierwotniaki. Obniża ciepłotę ciała. W małych dawkach zapobiega przeziębieniom, grypie, chroni przed malarią. Zwalnia przewodzenie bodźców serca. Zwiększa wrażliwość mięśnia macicy na podniety skurczowe, szczególnie porodowe. Zmniejsza wrażliwość na ból. Miejscowo drażni tkanki i powoduje znieczulenie. Stosowana przy nerwobólach, zimnicy, pierwotnych słabych bólach porodowych, krwawieniach porodowych. Doustnie 30-150 mg jako tonicum, 1-3 razy dziennie; 300 mg kilka razy dziennie jako środek przeciwgorączkowy; 1,5-2 g dzienne jako środek przeciwmalaryczny. 100-250 mg 3-4 razy dziennie jako lek przeciwbólowy.

    Chinina hamuje katabolizm związków azotowych, wywołując retencję azotu w ustroju. Obniża przemianę wewnatrzkomórkową przemianę materii, spowalniając procesy utleniania. Hamuje rozpad białek w ustroju. Zmniejsza wytwarzanie ciepła, zmniejsza wrażliwość ośrodka termoregulacji. Hamuje migracje (diapedezę) i aktywność krwinek białych. Hamuje rozwój dwoinek zapalenia płuc. Po podaniu doustnym i zastosowaniu zewnętrznym (okłady, pasty, maść) hamuje rozwój zmian ropnych Chinina działa przeciwwirusowo, dlatego małe dawki zapobiegają grypie, a większe wspomagają leczenie już istniejącej grypy. Chinina uzyskuje wysokie stężenie w płucach, co jest szczególnie ważne w leczeniu infekcji tych narządów. Chinina zmniejsza objętość śledziony, także przy jej obrzękach. Zmniejsza ilość wydalanego kwasu moczowego z moczem.

    Chinina przedawkowana jest niebezpieczna. Dawka ok. 10-12 g soli chininy najczęściej wywołuje zgon. Już w dawkach leczniczych może wywołać szum i objaw przytykania w uszach, zaburzenia widzenia, zawroty głowy, pobudzenie nerwowe. U niektórych ludzi powoduje rumień i wysypkę na skórze.

    4. Chininum sulfuricum (siarczan chininy) najstarsza przetworzona forma chininy w lecznictwie. Zawiera ok. 73% chininy. Trudno rozpuszczalny w wodzie. Kwaśny siarczan chininy â Chininum bisulfuricum (ok. 60% chininy) jest natomiast dobrze rozpuszczalny w wodzie. Ma podobne właściwości jak chlorowodorek chininy. Działanie zabójcze chininy na pierwotniaki wywołujące malarię polega na uszkadzaniu DNA. Uszkadza enzymy utleniające. Niszczy wewnątrzkrwinkowe postacie zarodźców malarii â Plasmodium. Hamuje rozwój schizontów w erytocytach. Nie działa na stadia pozakrwinkowe. Okres półtrwania chininy wynosi 12 h. Po wchłonięciu do krwi jest związana z białkami w 70-90%. Przenika przez łożysko.
    Chininum bisulfuricum â w maściach i kremach 10%, chroniących przed UV i opalaniem.

    5. Chininum aethylocarbonicum (etylowęglan chininy) â nie rozpuszcza się w wodzie, pozbawiony gorzkiego smaku. Nie daje objawów ubocznych u ludzi wrażliwych na chininę.

    6. Dichininum carbonicum â węglan chininy â proszek nierozpuszczalny w wodzie, bez smaku.

    7. Chininum tannicum â taninian chininy = garbnikan taniny â żółtawy proszek nierozpuszczalny w wodzie, o słabo gorzkim smaku, zawierający ok. 35% chininy. Doustnie 100-2500 mg, w proszkach, pigułkach, miksturach. Dawniej podawany dzieciom chorym na koklusz (syrop). Ponadto w leczeniu biegunki.

    8. Chininum ferro-citricum (żelazo-cytrynian chininy) â amorficzne zielonawo-brunatne płatki, rozpuszczalne w wodzie. Podawano doustnie kilka razy dziennie po 100-500 mg, w proszkach, pigułkach, jako tonicum i przeciwko blednicy.

    9. Chininum valerianicum (walerianian chininy, kozłkan chininy) â bezbarwne tabliczki lub kryształy iglaste o perłowym połysku, o zapachu waleriany i gorzkim smaku. Roztwarzają się w 100 cz. wody. Doustnie po 100 mg 3 razy dziennie przy nerwobólach.

    Zastosowanie w medycynie znalazła także chinidyna.

    Chinidinum sulfuricum (Conchininum sulfuricum) = Chinidini sulfas = Quinidine sulfate to białe kryształki gorzkiego smaku, rozpuszczalne w wodzie, w spirytusie. Wodne roztwory mają odczyn obojętny. Prawoskrętny izomer chininy. Posiada właściwości bakteriobójcze, przeciwgorączkowe. Obniża napięcie mięśni gładkich. Hamuje przewodzenie bodźców w sercu. Zmniejsza pobudliwość serca. Przedłuża okres refrakcji mięśni prążkowanych i mięśnia sercowego. Obniża napięcie i siłę skurczową serca (antagonista naparstnicy). Zmniejsza wrażliwość włókien Purkinjego w przedsionkach i pęczka przedsionkowo-komorowego. Ma działanie alfa-adrenolityczne. Rozszerza naczynia wieńcowe. Zwalnia fale migotania przedsionków, likwiduje nieskoordynowane skurcze przedsionków, znosi objawy niemiarowości.Znalazła zastosowanie w leczeniu migotania i trzepotania przedsionków, niemiarowości zupełnej, napadowego kołatania serca i pobudzenia przedwczesnego. Nie można jej podawać przy znacznych zmianach anatomicznych w mięśniu sercowym. Podawanie leku rozpoczyna się od małych dawek 100-200 mg kilka razy dziennie, stopniowo zwiększając. W napadowym kołataniu serca I dawka 100 mg, po godzinie 200-400 mg, potem co 2 h 200-400 mg, aż do ogólnej dawki 2 g.
    Dawkowanie chinidyny jest trudne i wymaga od lekarza pewnej praktyki. W zbyt małych dawkach może paradoksalnie przyśpieszyć rytm komór i działać wagolitycznie na węzeł przedsionkowo-komorowy. W zbyt dużych dawkach działa depresyjnie na mechanizm skurczu, nadmiernie obniża ciśnienie tętnicze krwi.
    Niektóre osoby są uczulone na chininę i chinidynę. Chinidyna potęguje działanie leków przeciwzakrzepowych, w tym opisanej przeze mnie kumaryny. Nasila działanie leków zwiotczających mięśnie szkieletowe.

    Chinina i kora chinowa w XIX i do połowy XX wieku były we wszystkich farmakopeach. Środkom tym poświęcano bardzo dużo miejsca w każdym podręczniku farmakologii.

    Chinina jest wydalana z moczem, śliną, potem i żółcią. Mocz zawierający metabolity chininy po dodaniu wody chlorowej i amoniaku zabarwia się na zielono. W dawce ok. 500 mg i większych chinina wywołuje upojenie chinowe, objawiające się szumem w uszach, ogłuszeniem, zawrotami głowy, mdłościami i wymiotami. W dawce ok. 4 g wywołuje spadek sił (kollaps), odurzenie, osłabienie słuchu, czasem nawet chwilową utratę słuchu, zaburzenia wzrokowe. Oddech staje się częsty i nieregularny. Wpływ na ciepłotę ciała u zdrowych ludzi jest mało wyrażony, czasem może nawet wzrosnąć lub nieznacznie obniżyć się. U osób gorączkujących, chorych, chinina działa wyraźnie napotnie i przeciwgorączkowo. U osób wrażliwych nawet małe dawki chininy wywołują na skórze rumień, pęcherzyki i plamy (zmiany różycopodobne). Na grzyby chinina nie działa, w roztworze można nawet hodować pleśnie Przeciwgrzybicze właściwości posiadają natomiast preparaty z kory chinowej.

    W leczeniu zimnicy chinina najlepiej sprawdza się w profilaktyce codziennych napadów i trzeciaczki. Chinina nie działa na gametocyty pierwotniaków malarycznych. Działa na schizonty. Preparaty chininowe zmniejszają obrzęk wątroby i śledziony, zmniejszają dolegliwości bólowe w przebiegu malarii, pobudzają apetyt, co poprawia stan chorego.

    Korę chinową można kupić w zagranicznych sklepach internetowych. Red Cinchona pochodzi z Cinchona succirubra (=C. pubescens). Yellow Cinchona pochodzi z Cinchona calisaya i C. ledgeriana.

Leave a Reply