Szyszki chmielu należą do moich ulubionych surowców zielarskich. Można je zebrać ze stanu naturalnego. Są dostępne w sklepach zielarskich. Preparaty chmielowe mają smak gorzki, nie zawsze lubiany przez ludzi, ale są pewne w działaniu. W Farmakopei Polskiej VI są zawarte szyszki chmielu, które powinny zawierać nie mniej niż 0,35% olejku i nie mniej niż 25% ekstraktu. Lupulinum (Pilus glandulosus Lupuli) pozyskane z szyszek chmielu jest w Farmakopei Polskiej III: nie mniej niż 3% olejku eterycznego. Popiołu – nie więcej niż 12%. Trwałość 1 rok.
Szyszki chmielu – Strobilus Lupuli oraz lupulina (lupulinum) wywierają wyraźne działanie uspokajające, nasenne, rozkurczowe i przeciwlękowe. Lupulina to gruczoły olejkowe (Glandulae Lupuli) kwiatostanów chmielu. Ma postać żółtego lub brązowego proszku o swoistym silnym zapachu (nieco walerianowo-masłowym). Wywiera wpływ estrogenny, ale zarazem obniża popęd płciowy i wrażliwość mięśni. Silne właściwości antybiotyczne lupuliny były dawniej wykorzystywane w leczeniu zakażonych ran i bakteryjnych chorób skóry (maść na lanolinie z ekstraktem eterowym z lupuliny). Składnikami czynnymi szyszek chmielu są: olejek eteryczny 1-3% (humulen – ok. 50%, mircen C10H16 do 25%, alfa-kariofilen – do 50%, beta-kariofilen 8%, farnezen – 10%), garbniki ok. 4-5%, żywica – ok. 10%, mircenol – alkohol terpenowy i jego estry związane z kwasami: izowalerianowym C4H9COOH, oenantowym C6H13COOH, pelargonowym C8H17COOH, masłowym i octowym; ponadto humulon = kwas alfa-goryczochmielowy; lupulon = kwas beta-goryczo-chmielowy; chinony, asparagina, cholina, triterpen – hopanon, chalkony, flawonoidy (kwercetyna). Czysta lupulina zawiera olejek eteryczny (4-6%), żywice (40-50%), woski (15-25%). Szyszki chmielu, szczególnie w połączeniu z glistnikiem zapobiegają objawom „uderzenia krwi do głowy” oraz nerwicom w okresie przekwitania. Gorzkie substancje zawarte w szyszkach chmielu pobudzają wydzielanie soków trawiennych przyspieszają trawienie. Nerwicę żołądka, serca i jelit znosi bardzo szybko mieszanka zawierająca szyszki chmielu, kłącze tataraku – Rhizoma Calami i ziele dymnicy – Herba Fumariae w równych ilościach (napar). W celu spotęgowania działania uspokajającego i antynerwicowego, szyszki chmielu można łączyć w mieszankach z kłączami kozłka – Rhizoma Valerianae, zielem męczennicy – Herba Pasiflorae oraz zielem melisy – Folium Melissae.
Na rynku krajowym dostępna jest lupulina w formie kapsułek 250 mg, preparaty złożone wzbogacone w ekstrakt chmielowy oraz mieszanki ziołowe zawierające w składzie rozdrobnione szyszki chmielu. Lupulina jest podawana doustnie w dawce 500-1000 mg 1-3 razy dziennie. Nasenne działanie wykazuje w dawce, co najmniej 1000 mg.
Napar z szyszek chmielu – Infusum Lupuli: 1-2 łyżki rozdrobnionego surowca zalać 1 szklanką wrzącej wody; odstawić pod przykryciem na 30 minut, przecedzić. Pić 2 razy dziennie po 100-200 ml.
Nalewka chmielowa – Tinctura Lupuli 1:3 – 5 ml 3 raz dziennie w 100 ml wody. Można także podać jednorazowo 10 ml nalewki w razie silnego podniecenia nerwowego lub nerwicy wegetatywnej.
Related Posts
Abutilon – zaślaz w leczeniu schorzeń układu moczowego.
Turzyca palczasta – Carex digitata L. jako depurativum, antiphlogisticum i diureticum.
Poniedziałek w laboratorium
Inozytol, czyli witamina B8.
Wesołych Świąt
Kurs zawodowy zielarz-fitoterapeuta – ostatnie dni na złożenie podania, liczy się data stempla pocztowego.
Siadając do nadrabiania zaległości w czytaniu blogu pana Henryka zawsze mam ten sam problem. Niezmiennie trudność sprawia mi wybór postu do skomentowania. Postanowiłem komentarz poświęcić roślinie opisanej wyżej. Post pana doktora przypomniał mi bowiem przygodę jaką przeżyłem niegdyś za sprawą chmielu. Dwadzieścia lat temu, prowadząc dwie pasieki, miałem dostatek miodu i postanowiłem uwarzyć nieco trójniaka (bodaj bernardyńskiego – ale za to nie ręczę). Do warzonej brzeczki dodałem chmielu tudzież i inszych ziół. Po fermentacji przekonałem się, że dodawanie ziół „na oko” jest niewybaczalnym błędem. Zepsułem 50 litrów trójniaka, bowiem zbyt dużo chmielu przydało mu zbytniej goryczki. Nie wiedząc co zrobić z taką ilością gorzkiego miodu, poddałem go wymrożeniu. Jest to proces jaki wymyślono w dawnej Rzeczpospolitej do „wzmacniania” trunków bez dodawania gorzałki. Wystawiano drzewiej miody w kadziach i poddawano je działaniu mrozu, wyławiano kawałki lodu. W efekcie otrzymywano miody które miały ponad 20% zawartości alkoholu. Mój trójniak miał pewnie znacznie więcej, gdyż mimo goryczki znaleźli się amatorzy na ten napitek. Dziś w piwniczce ostało mi się ledwie kilka butelek. Jutro niechybnie pokosztuję. Myślę, że moja dawna przygoda z chmielem może być dobrym wprowadzeniem do tego o czym chcę napisać. Chmiel bowiem karierę w Europie zrobił początkowo bardziej jako roślina przydatna do ważenia piwa i jeżyna niż roślina lecznicza. W starożytnym Rzymie, w czasach Pliniusza, przyrządzano młode nie zdrewniałe pędy jak sałatę – z solą, pieprzem, octem lub olejem i z lubością jadano. Również i później ceniono walory kulinarne chmielu w Europie i poza nią. Włoski zielarz P. Mattioli (XVI wiek) wspominał w swoim dziele, iż Włosi spożywają młode pędy jak sałatę i szparagi. Po tamtej stronie oceanu zaś Indianie m.in. Odżibejowie, Lakota, Algonkinowie używali szyszek chmielu zamiast sody do pieczenia ciast i swego rodzaju chleba (szyszki powodują rośnięcie ciasta). U Apaczów słowo określające chmiel jest nawet synonimem zwrotu „robić z tym ciasto”. Z VIII wieku pochodzi pierwsza wzmianka o uprawie tej rośliny w Europie (zamieszczona w księgach króla francuskiego Pepina Małego). W średniowieczu uprawiano chmiel głównie w klasztornych ogrodach i dodawano do warzonego piwa. Od wczesnego średniowiecza był lekiem mnichów i duchowieństwa (ceniono jego działanie zmniejszające popęd płciowy). Dziś potwierdza to nauka która opisuje wpływ chmielu polegający na obniżeniu pobudliwości niektórych ośrodków w rdzeniu kręgowym i hamowaniu impulsów docierających do „strefy płciowej” mózgu. Warto też dodać, iż ¼ mężczyzn cierpiących na impotencję ma wyraźnie podniesiony poziom prolaktyny, hormonu uwalnianego przez przysadkę. W badaniach stwierdzono, że chmiel zawarty w piwie zwiększa wydzielanie prolaktyny. U miłośników piwa często występują zmiany hormonalne objawiające się dużym brzuchem i powiększeniem piersi, nie mówiąc o zmniejszonym libido. Coś zatem jest na rzeczy. Pan doktor opisał takie działanie rośliny w innym miejscu. W średniowieczu przypuszczano, że chmiel przyczynia się do powstania humoru „melancholicznego”. Uznawano jednocześnie, iż chmiel usuwa nadmiar „humoru cholerycznego i sangwinicznego”. Np. św. Hildegarda pisała, że „Chmiel jest najbardziej przydatny do przyrządzania piwa i dlatego piwo sprawia, że człowiek staje się przygnębiony i melancholijny” . Z tego powodu uznawała, że ludzie podatni na depresję (jak dziś byśmy to określili) powinni pić raczej wino niźli piwo. Niemal wszyscy zielarze średniowiecza uznawali, iż charakter chmielu jest zimny i suchy. W wydanym w 1597 r. dziele Gerard podaje, że zbyt duże ilości chmielu w piwie, przygotowywanym według recepty niemieckiej nie są zdrowe dla głowy. Inni wszakże uznawali, iż piwo z jego dodatkiem jest „ zdrowsze dla ciała” niż angielskie (warzone wówczas bez chmielu). Nieco później (w 1670) J. Evelyn pisał zaś: „…konserwuje napoje, ale za przyjemność spożywania trunków płaci się dręczącymi chorobami i krótkim życiem…”. Mimo tych zastrzeżeń w niemieckich i duńskich browarach chmiel zdobył sobie uznanie w masowej produkcji gdzieś w XIV wieku, zaś w angielskich dopiero w XVI wieku. Początkowo Brytyjski Parlament zakazał nawet używania chmielu w browarnictwie określając go jako: „…ohydny chwast, który zepsuje i narazi na niebezpieczeństwo ludzi…”. Nawiązując do tytułu postu. Napisałem wyżej, iż przez wieki uznawano dość powszechnie chmiel za skuteczny lek na melancholię. W Niemczech w 1993 roku przeprowadzono badanie na ochotnikach cierpiących na depresję i stany lękowe. Podawano im kombinację chmielu i kozłka. Grupa kontrolna przyjmowała normalne zalecane w takich razach przez medycynę leki. Efekty działania wymienionych ziół były zauważalne po dwóch tygodniach, redukując lęk i zmniejszając objawy depresyjne. Dla porównania w grupie kontrolnej, przyjmującej leki zalecane przez akademicką medycynę, takie efekty dało się zauważyć dopiero po 6 tygodniach. Podobny zestaw ziół badano również w Niemczech podając go osobom cierpiących na bezsenność. Stwierdzono wręcz „niezwykłe” działanie chmielu. Zauważono bowiem, iż przyjmowany w postaci naparu, nalewki i pigułek działa dobroczynnie już po 20 – 40 minutach (być może ważną rolę odgrywa zapach rośliny). Takie działanie uznano nie tylko w oparciu o opinie osób przyjmujących preparaty chmielowe, ale również badając ich fale mózgowe podczas snu. Zielarze od wieków zalecają wkładanie suszonych szyszek chmielu do poduszek (często z rumiankiem i lawendą) dla jego uspakajającego i nasennego działania. W przypadku bezsenności wywołanej niepokojem lub u osób wrażliwych na zmianę pogody, można go łączyć z walerianą (o czym pisał pan Henryk). U starszych ludzi przyczyną trudności w zasypianiu bywa czasem niedokrwienie mózgu. Pomaga często dodatek niewielkiej dawki nalewki z rozmarynu albo wina rozmarynowego (zalecanego przez Kneippa) do nalewki chmielowej.
Witam serdecznie. Od kilku miesięcy cierpię na nerwice.Na ten moment odstawiłam juz leki lecz jeszcze pewne stany lękowe powodują dyskomfort.nie chce juz uciekać się do farmakologicznie i stad moja prośba. Poproszę o przepis i proporcje ziół chmielu zwyczajnego waleriany oraz melisy aby zrobić nalewke o działaniu również sedatywne. Pozdrawiam
Odp. dla JustA:Polecam,bardzo skuteczna mieszanka,usypia w ciágu kilku minut,nie zamula.
Rp.
Nalewka konwaliowa – 10 ml
Nalewka glistnikowa – 10 ml
Wymieszać. Lek silny i bardzo wartościowy.
Zażywać 3-4 razy dz, po 40 kropli. Dzieci ważące 24 kg – 13-14 kr., 30 kg – 17 kr., 35 kg – 20 kr., 40 kg – 22-23 kr., 45 kg – 25-26 kr., 50 kg – 2.3-29 kr., 55 kg – 31 kr., 3-4 razy dz.
Wskazania: wszelkie zaburzenia sercowe w okresie po- i przekwitania, zadyszka, nerwica serca, dławica, choroby wątroby i pęcherzyka żółciowego, lęk, bezsenność, zdenerwowanie, wewnętrzny niepokój, skurcze mięśni gładkich, nerwice narządowe, psychonerwice.Cytat ze strony-http://www.rozanski.ch/fitoterapia2.htm
Glistnik i konwalia to zioła majowe,więc można zaopatrzyć się na cały sezon.Dobór dawki wedłóg receptury ale ja musiałem dawkę dobrać indywidualnie i dopiero zadziałało i to bardzo skutecznie nasennie,minuta-osiem i dobry,glęboki sen,a był problem i to od lat.Powodzenia