Jałowiec jest doskonałą przyprawą do mięsa, niektórych ryb, zup i sosów. Często używam jałowiec. Ważne jest jednak, aby rozdrabniać jałowiec tuż przed użyciem, bowiem olejek szybko ulatnia się i surowiec traci swoje walory smakowo-zapachowe oraz lecznicze.
Jałowiec pospolity – Juniperus communis L. należy do rodziny cyprysowatych – Cupressaceae. Surowiec leczniczy stanowią dojrzałe jagody (szyszkojagody) jałowca – Fructus Juniperi (Bacca Juniperi) (Common Juniper Fruit). Owoce jałowca powinny być zbierane w fazie pełnej dojrzałości. Nie mogą być suszone w podwyższonej temperaturze, bowiem tracą cenny olejek eteryczny.
Owoc jałowca można kupić w aptekach i sklepach zielarskich, ponadto w sklepach
z przyprawami. Dostępny jest również w handlu olejek jałowcowy – Oleum Juniperi.
Ważniejsze składniki: olejek eteryczny 1-2% (alfa i beta pinen 16-80%, terpinen-4-ol – do 5%), garbniki katechinowe – do 5%, cukier inwertowany – 30-33%, żywice, woski – ok. 8%, goryczka juniperyna, kwas mrówkowy, octowy, jabłkowy.
W olejku dominują: pinen, kadinen, kamfen, borneol, terpineol, juniperol, junen.
Zarówno olejek, jak i wyciągi z owoców jałowca pobudzają przesączanie moczu w kłębuszkach nerkowych, wzmagają ukrwienie kłębków nerkowych, w związku, z czym wzmagają wydalanie moczu, a wraz z nim kwasu moczowego i chlorku sodu. Pobudzają krążenie krwi na obwodzie i w kończynach, wzmagają akcję serca, przyśpieszają wentylacje płuc, rozszerzają oskrzela i tchawicę. Jałowiec należy do roślin fitoncydowych, czyli zawierających składniki hamujące rozwój bakterii, pierwotniaków i grzybów patogennych. Preparaty jałowca mają silne właściwości antyseptyczne, odkażające, przeciwgnilne i odwaniające. Hamują procesy fermentacji. Olejek i nalewka jałowcowa wcierane w skórę wywołują miejscowe rozgrzanie, przekrwienie, a następnie zmniejszenie odczuwania bólu. Dlatego wyciągi z jałowca od dawna były składnikiem mazideł, maści i spirytusów do nacierania w przypadku przeziębienia, reumatyzmu, artretyzmu, stanów zapalnych nerwów i mięśni.
Jałowiec zwiększa wydzielanie żółci i soku żołądkowego bogatego w kwas solny. Przyśpiesza perystaltykę jelit, wzmaga ukrwienie przewodu pokarmowego i narządów płciowych. Usprawnia wchłanianie składników pokarmowych z jelit do krwi. Działa mlekopędnie. Stosowany w większych dawkach wzmaga miesiączkowanie, a u kobiet ciężarnych wywołuje poronienie.
Jałowiec jest cenny w leczeniu infekcji układu oddechowego, pokarmowego, moczowego i skóry. Przyśpiesza przemianę materii. Usuwa skąpomocz i obrzęki. Korzystnie działa w przypadku otyłości, zaparcia, zaburzeń trawiennych i osłabienia ogólnego.
Wskazania: zatrzymanie elektrolitów w ustroju, skąpomocz, obrzęki, zatrucia metaboliczne, zaburzenia przemiany materii i trawienia, skąpe krwawienia miesiączkowe, upławy białe, kamica moczowa, kamica żółciowa, przewlekłe choroby skóry na tle zaburzeń metabolicznych, zakażeń i zaburzeń hormonalnych. Zewnętrznie (wcieranie olejku, nalewki): zakażenia skóry, profilaktyka grzybic, bóle stawów, kości, mięśni i nerwobóle. Olejek i nalewkę wcierać we włosy przy łysieniu.
Nalewka jałowcowa – Tinctura Juniperi: 100 g owoców jałowca (suchych lub świeżych) zmielić lub rozgnieść w moździerzu, zalać 500 ml alkoholu 70%, odstawić na 14 dni, przefiltrować. Zażywać 1 raz dziennie po małym kieliszeczku przy osłabieniu, duszności, kołataniu i nerwicy serca, nerwicy żołądka, niedokwaśności, braku apetytu i zaburzeniach trawiennych. Ponadto stosować zewnętrznie do przemywania schorzeń skórnych, wcierania w skórę i we włosy.
Olejek jałowcowy naturalny – Oleum Juniperi: 4 krople olejku zażywać 2-3 razy dziennie na miodzie.
Napar jałowcowy – Infusum Juniperi: 1 łyżkę owoców jałowca rozdrobnić i zalać 1 szklanka wrzącej wody lub mleka; odstawić na 20 minut pod przykryciem. Osłodzić do smaku miodem. Pić 3-4 razy dziennie po 100-150 ml.
Zobowiązany jestem do udzielenia pewnych uwag:
Jałowiec stosować w dawkach przepisanych. Nie zwiększać dawek, bowiem jałowiec może zaszkodzić, a nawet spowodować zatrucie śmiertelne. Małym dzieciom i kobietom ciężarnym nie podawać. Nie stosować w przypadku krwiomoczu. W czasie laktacji nie przyjmować jałowca, bowiem jego składniki przechodzą do mleka i działają na niemowlęta (mogą wywołać uszkodzenie układu nerwowego i bolesne wzdęcia).
Olejek eteryczny nierozcieńczony może spowodować oparzenie skóry. Zalecane rozcieńczenie olejku jałowcowego oliwką lub olejem migdałowym 1:1 lub 1:2.
Najnowsze komentarze