Validol czyli izowalerianian mentolu – Menthyl isovalerate

Jednym z najstarszych leków uspokajających jest Validol, produkowany do dziś i dostępny w aptekach. Jego opis znajdziemy w lekospisach pochodzących z początku XX wieku. Aż dziwne wydaje się, że dotrwał do naszych czasów. Opracowano go z myślą o alternatywie dla przetworów z kozłka lekarskiego, czyli waleriany. uwązano, że syntetyczny odpowiednik waleriany będzie łatwiejszy w stosowaniu i silniejszy w działaniu. Uważano bowiem, że za działanie uspokajające kozłka odpowiedzialne są głównie estry kwasu walerianowego. Validol jest to związek kwasu walerianowego z mentolem, w formie bezbarwnego, aromatycznego płynu, zawierającego 25-30% wolnego mentolu. W latach 1907-1910 polecano Validol w dawce 5-10 kropel na cukrze w chorobach nerwowych oraz przy padaczce (większa dawka). Podjęto nawet próby otrzymania nowych leków przeciwpadaczkowych i uspokajających łącząc kwas walerianowy z różnymi związkami, np. borneolem, cynkiem (Zincum valerianicum – kozłkan cynkowy), wodzianem amylenu (Valamin).

Współczesny Validol w tabletkach zawiera ester mentylowy kwasu izowalerianowego – 60 mg/1 tab. do ssania, sacharozę i stearynian wapnia. Jest produkowany na Ukrainie i w Rosji. Importowany przez wiele krajów Europy, w tym przez Polskę (firma Farmak). Krople Mentowal zawierają menthyli valeras 650 mg/1 g, produkowane przez Medana Pharma Terpol. Mentowal zażywa się 1-3 razy dziennie po 5-10 kropli na cukrze. Validol – tabl. do ssania – 1-2 tabl. 1-3 razy dziennie. Jest to lek bezpieczny, szybki w działaniu i lubiany przez pacjentów, zwłaszcza w podeszłym wieku. Nie powoduje uzależnienia.

Validol i mentowal niewątpliwie rozszerzają oskrzela i ułatwiają oddychanie. Przynosi to ulgę osobom z zadyszką. Działają też udrażniająco na jamę nosowo-gardłową i zatoki przynosowe, co przynosi krótkotrwały efekt poprawy zaczerpnięcia świeżego powietrza, ulgę w zatkanym nosie, swoiste ożywienie i poprawę samopoczucia. Izowalerianian mentolu działa rozkurczowo na mięśnie gładkie, pobudza krążenie krwi, a równocześnie tonizuje, uspokaja nerwice, usuwa ból brzucha, zapobiega wzdęciom. U niektórych osób na skutek poprawy krążenia krwi mózgowego i poprawy dotlenienia może usunąć ból głowy, zawroty głowy i objawy szumu oraz przytykania w uszach. Mentowal może również złagodzić kolkę zołądkową, jelitową i żółciową. Usuwa objawy nudności. Działa żółciopędnie i przeciwwymiotnie. Poprawia trawienie i apetyt. Działa również wykrztuśnie, dlatego w latach 50 XX wieku był zalecany przy nieżycie oskrzeli.

Izowalerianian mentolu stracił swoje znaczenie w medycynie w II połowie XX wieku, kiedy to stwierdzono, że za działanie uspokajające i nasenne kozłka odpowiedzialne są również inne związki: irydoidowe (walepotriaty), seskwiterpeny cyklopentanowe oraz metyloapigenina i hesperydyna. W latach 50 XX wieku przypisywano również działanie uspokajające alkaloidom  pirydynowym kozłka (aktynidyna, valerianina). W pewnym sensie rozpoczęła się wówczas nagonka na validol, że jakoby to placebo i powinien być wycofany. Osoby, które chciały usunąć Validol z medycyny w większości już nie żyją, a Validol i Mentowal nadal są w aptekach.

Validol, krople walerianowe i Mentowal, Swarzędz, 11 maj 2008 r.