Wg Farmakopei Polskiej XIII i Farmakopei Europejskiej surowcem jest wysuszone kwitnące szczyty pędów – Agrimonia eupatoria L. Ziele powinno zawierać przynajmniej 2% garbników, w przeliczeniu na pirogalol C6H6O3 o masie cząsteczkowej 126,1.
W ciętym i pokruszonym surowcu zauważyć można łodygi zielone lub czerwonawe, walcowate i słabo rozgałęzione. Im więcej łodyg tym gorsza jakość surowca. Łodygi pokryte są włoskami. Liście są złożone nieparzystopierzaście z 3 lub 6 naprzeciwległymi parami listków, pomiędzy którymi występują 2 lub 3 mniejsze listki. Listki są głęboko ząbkowane lub piłkowane, ciemnozielone na górnej powierzchni, natomiast szarawe lub srebrzyste od spodu i gęsto owłosione. Kwiaty zebrane w kłosowaty kwiatostan, który zwęża się ku szczytowi. Kwiaty są 5-krotne, wyrastają z kątów owłosionych przylistków. Kielichy są ciasno otoczone przez liczne szczytowe haczykowate kolce, które występują na obrzeżu owłosionego dna kwiatowego. Płatki korony żółte, łatwo opadające. Owoce są głęboko bruzdowane z haczykowatymi szczecinami.
Zgodnie z wymogami surowiec powinien zawierać maksymalnie 10% popiołu. Strata masy po suszeniu nie większa niż 10%. Chromatografia cienkowarstwowa nastawiona jest na wykrycie flawonoidów (kwercytryna, izokwercytrozyd, hiperozyd i rutozyd).
Rzepik pospolity – Agrimonia eupatoria L. należy do rodziny różowatych – Rosaceae. Występuje w Europie, w Azji Mniejszej, Azji Środkowej i Afryce Północnej. W Polsce rośnie w zaroślach, na suchych zboczach, łąkach i przydrożach. Kwitnie od czerwca do sierpnia. Jest rośliną wieloletnią, dorastającą nawet do 1 m wysokości. Surowiec dostępny w handlu pochodzi głównie z Bułgarii, Węgier i Chorwacji.
Ziele rzepiku jest surowcem garbnikowym i flawonoidowym. Zawiera 2-10% garbników, zawierających kwas galusowy i elagowy. Garbniki o nazwach agrimoniina i pedukulagina dominują. Spośród flawonoidów rzepiku warto wymienić: luteolinę, apigeninę, kwercetynę i kemferol. Zawartość flawonoidów wynosi około 1-1,4%. Grupa fenolokwasów obejmuje kwas pirokatechowy i wanilinowy. Ziele kwitnące zawiera również olejek eteryczny i trójterpeny (pochodne kwasu ursolowego). W dawnych publikacjach podano, że rzepik zawiera krzemionkę, kwas salicylowy i eupatorynę (3′,5-Dihydroxy-4′,6,7-trimethoxyflavone).
Wodne i wodno-alkoholowe wyciągi z ziela rzepiku są stosowane w leczeniu nieżytu żołądka i jelit, w stanach zapalanych układu moczowego. Zewnętrznie jako środek ściągający i przeciwzapalny. Dawniej zalecano rzepik do leczenia schorzeń układu oddechowego, wątroby i pęcherzyka żółciowego. W medycynie ludowej rzepik traktowano jako środek do leczenia czerwonki, biegunek różnego pochodzenia, ran, owrzodzeń, cukrzycy, schorzeń nerek i pęcherza moczowego.
Jest to zioło bezpieczne w stosowaniu. Zalecane są napary i odwary 1-1,5% po 100 ml kilka razy dziennie, również do okładów, przemywań i płukanek.
Najnowsze komentarze