Abutilon – zaślaz w leczeniu schorzeń układu moczowego.

Rodzaj zaślaz – Abutilon obejmuje około 100 gatunków. Należy do rodziny malwowatych – Malvaceae.

Najbardziej popularne to: zaślaz mieszańcowy – Abutilon hybridum, który powstał po skrzyżowaniu gatunków południowoamerykańskich; kwitnie na żółto, biało, pomarańczowo, czerwono i liliowo, obejmuje szereg odmian; zaślaz pospolity – Abutilon theophrasti Medikus, pochodzący z Azji (Chiny) – niem. Chinesische Samtpappel); zaślaz płożący – Abutilon megapotamicum ( Sprengel) St.-Hil. & Naudin pochodzący z Urugwaju i Brazylii.

Do celów leczniczych nadają sie tylko gatunki i mieszańce o liściach zielonych. Odradzam stosowanie odmian i mieszańców z barwnymi plamkami, cętkami na liściach, bowiem te pochodzą najczęściej od wirusów i wiroidów, towarzyszących komórkom i genom tej rośliny.

W tradycyjnej medycynie chińskiej wykorzystywane są nasiona Abutilon theophrasti – Abutili Semen, chin. Dongkuizi, suszone w promieniach słońca. W handlu dostępne są nie tylko suszone nasiona, ale również suche ekstrakty z nasion zaślazu (5:1, 10:1, 20:1). Niekiedy surowiec jest pod nazwą Malvae semen, ale wtedy nie ma pewności co do gatunku i może on pochodzić z Malva verticillata L. lub Malva crispa L. Składnikami czynnymi są polisacharydy kwaśne, obojętne i peptydoglikany, ponadto flawonoidy.

Chińczycy zamiast ekstraktu z nasion zaślazu przysyłają często wyciąg suchy z ziela ślazu, określonego nazwą angielską Cluster Mallow, zatem jest to Malva verticillata L., zwana również Chinese Mallow.

Zatem jeśli nie wyhodujemy sobie rośliny lub nie znajdziemy wiarygodnego dostawcy surowca – trzeba mieć na uwadze brak kontroli nad tym – czym tak naprawdę leczymy siebie lub pacjenta (chodzi o ekstrakt lub sproszkowany surowiec). Jeżeli surowiec – Semen jest cały to oczywiście jesteśmy w stanie go zbadać farmakognostycznie i sklasyfikować gatunkowo.

Zaślaz mieszańcowy – Abutilon hybridum, Swarzędz, lipiec 2012 r.

Przyjmijmy jednak, że posiadamy surowiec należyty i pewny. Jakie ma działanie i zastosowanie?

W tradycyjnej medycynie chińskiej nasiona rozdrabniano i gotowano w wodzie przez 20 minut. Dawka dzienna 3-15 g, standardowo 5 g. Uzyskany odwar z przepisanej ilości nasion wypijano porcjami w ciągu dnia. Zioło działa na jelito cienkie, grube i pęcherz moczowy. Zalecano przy skapomoczu, bolesnym i przerywanym oddawaniu moczu, przy zapaleniu pęcherza moczowego i gruczołu krokowego, krwiomoczu, biegunce, obrzękach, kamicy moczowej, skłonnościach do czyraczności, stanach zapalnych gruczołu piersiowego, skąpej laktacji, zaparciach, wreszcie przy zmętnieniu rogówki. Zmiany skórne i zapalnie zmienione piersi okładano odwarem i często obmywano.

Ja ze swojej stronie polecam ten surowiec jako środek śluzowy, łagodzący, przeciwzapalny, nawilżający, lekko rozwalniający i lekko gorzki, poprawiający pasaż treści pokarmowej.

Obok nasion polecam wykorzystywać również liście suszone przy nieżycie górnych dróg oddechowych, zgadze, refluxie, uporczywym kaszlu, zaburzeniach perystaltyki jelit, wzdęciach i zaparciach. Z liści sporządzać należy odwar, podobnie jak z nasion. Zatem łyżka rozdrobnionego surowca na szklankę wody w zupełności wystarczy. Gotować 10-20 minut, przecedzić. Wypić w ciągu dnia w 4 porcjach.