Ziele hyzopu – Herba Hyssopi w praktycznej fitoterapii

Ziele hyzopu (Ysopkraut, franc. Hyssope, ital. Issopo, ang. Hyssop) – Herba Hyssopi z hyzopu lekarskiego (Ysop) – Hysoppus officinalis L. z rodziny Labiatae = Lamiaceae jest mało popularnym ziołem w naszym kraju. Wyciąg z hyzopu wchodzi w skład preparatu płynnego Pectosol (dostępny w aptekach i sklepach zielarskich). Ziele hyzopu mozna kupić w sklepach zielarskich oraz z przyprawami. Nadaje sie do przyprawiania pizzy, placków ziemniaczanych, frytek, ziemniaczków, ryb, mięsa, zup jarzynowych, marynowanego mięsa, dziczyzny, sałatek. Dobra (jako przyprawa i lek) jest także oliwa z oliwek do której wrzucono świeże ziele hyzopu. Nasiona hyzopu są drobne, słabo kiełkują, choć moim zdaniem warto mieć grządkę z tym cennym ziołem. Piękne kwitnie, przyjemnie smakuje i pachnie, jest roślina wieloletnią. na zimę radzę zabezpieczyć hyzop przez przemarznięciem. Pochodzi z Europu Południowej i Południowo-Wschodniej.

Ziele hyzopu – Herba Hyssopi (izopek) zamieszczono w I Farmakopei Królestwa Polskiego (Pharmacopoeia  Regni Poloniae) z 1817 r., w Farmakopei Francuskiej – Pharmacopoea Gallica z 1818 r., w Farmakopei Hiszpańskiej – Pharmacopoea Hispanica 1826 r. (Summitates floridae = kwitnące pędy), w Farmakopei Pruskiej = Pharmacopoea Borussica tertia z 1813 r., w Farmakopei Szwedzkiej – Pharmacopoea Svecica z 1826 r.

Surowcem jest ziele, zbierane w czasie kwitnienia, najlepiej wierzchołki z liśćmi i kwiatami. Dzięki obcinaniu hyzop ładnie się krzewi. Jest to surowiec olejkowy, więc trzeba go suszyć w temp. do 30 stopni C. Przechowywać w szczelnych słojach.

Ziele hyzopu jest zasobne w olejek eteryczny (1-1,5%), flawonoidy (diosmina 6-9%), fenolokwasy (cynamonowy, rozmarynowy, kawowy), garbniki, barwnik – hyzopinę, laktony diterpenowe, trójterpeny. Olejek eteryczny hyzopu jest bogaty w pinokamfen (ok. 50%) i pinen. Olejek hyzopowy – Oleum Hyssopi jest dostępny za granicą. Olejek hyzopowy działa wykrztuśnie, rozgrzewająco, bakteriobójczo, przeciwbólowo i żółciotwórczo oraz żółciopędnie. Można go zażywać po 5 kropli kilka razy dziennie, na soku, cukrze, melasie lub miodzie. Do wcierania przy reumatyzmie i artretyzmie, obrzękach kończyn po zmieszaniu z olejem winogronowym w proporcji 1:1. Wcierany w stopy przeciwdziała infekcjom grzybowym.

Sproszkowane ziele hyzopu wymieszane z solą, najlepiej morską służy jako przyprawa. Gdy kązde 100 g świeżego mielonego ziela hyzopu zalejemy 300 g gorącego alkoholu 40-60% (odstawić na tydzień lub dłużej) uzyskamy mocny intrakt hyzopowy – Intractum Hyssopi, który można zażywać 2-3 razy dziennie po pół łyżeczki, a w razie nieżytu układu oddechowego (przeziębienie, kaszel, chrypka, zapalenie krtani,oskrzeli) nawet co 2 h po 15-30 kropli na miodzie. Intrakt służy do sporządzenia wartościowego syropu hyzopowego: 100 ml intraktu zalać 100 ml miodu lipowego lub wielokwiatowego. Do syropu można dodać jeszcze propolis, ok. 25 ml na każde 100 ml preparatu. Syrop taki zażywać kilka razy dziennie po 2 łyżeczki lub łyżce przy grypie, katarze, przeziębieniu, kokluszu, zapaleniu oskrzeli, chrypce itp. W Szwajcarii popularna jest także nalewka na świeżym zielu hyzopu. Ziele rozdrobnić i szybko zalać alkoholem 40-70%, odstawić na przynajmniej tydzień, przefiltrować. Stosować jak intrakt.

Napar hyzopowy– Infusum Herbae Hyssopi: 1-2 łyżki świeżego lub suchego rozdrobnionego ziela hyzopu zalać 1 szklanką wrzącej wody, odstawić na 20 minut pod przykryciem. Przecedzić. Pić 2 razy dziennie po 1/2 szklanki. Przy schorzeniach układu oddechowego 1/2 szklanki naparu co 3-4 godziny, z dodatkiem miodu lub soku malinowego.

Sproszkowane ziele hyzopu – Pulvis Hyssopi zażywać 3 razy dziennie po pół łyżeczki, najlepiej na soku malinowym lub miodzie. Sproszkowane ziele hyzopu można zmieszać z miodem. Każde pół łyżeczki sproszkowanego ziela hyzopu zalać łyżeczką alkoholu (może być wino) etylowego lub gliceryny oraz łyżka miodu. Wymieszać. Zażywać po pełnej łyżce 3 razy dziennie przy nieżytach i zakażeniach układu oddechowego.

Olej hyzopowy – Oleum Hyssopi na oleju winogronowym, ryżowym lub oliwce: 100 g rozdrobnionego ziela hyzopu (świeżego) skropić spirytusem po czym zalać 200-300 ml ciepłego oleju, odstawić na tydzień, przecedzić. Stosować do pielęgnowania skóry przy suchości, złym krążeniu i wypryskach alergicznych, np. zamiast balsamu. Doustnie zażywać po 1-2 łyżki jako środek żółciopędny i oczyszczający wątrobę, regulujący wypróżnienia, szczególnie na czczo. Olej hyzopowy zapobiega zastojom żółci. Zażywać 1 raz dziennie, przez tydzień, potem przerwa. Cyklicznie powtarzać co kwartał. Olej hyzopowy do celów kulinarnych można uzyskać wkładając całą gałązkę do butelki z ciepłą oliwką.

Olejek eteryczny hyzopowy zmieszany z oliwą 1:1 wcierać w plecy, kończyny dolne, szyję i klatkę piersiową przy przeziębieniu.

Wskazania do stosowania hyzopu: zapalenie gardła, krtani, oskrzeli; grypa, koklusz, przeziębienie, angina i podobnie objawiające się schorzenia; zastoje żółci, dyskinezy dróg żółciowych, niedostateczne wydzielanie żółci, kamica żółciowa, opuchniecie i bóle w okolicy wątroby i śledziony; zaburzenia trawienne, nieżyt żołądka i jelit, choroby pasożytnicze, spowolniona przemiana materii; osłabienie krążenia, zadyszka.

W przypadku chorób pasożytniczych i kandydozy przewodu pokarmowego stosować olejek eteryczny hyzopowy rozmieszany z oliwą (10 kropli olejku + 1 łyżka oliwy z oliwek) i przyjmować na czczo. Po  godzinie zastosować środek przeczyszczający, np. senes, sole czyszczące. Po tygodniu kurację powtórzyć.

Olejek hyzopowy wcierany w skórę zabija roztocze.

Dr Fr. Oesterlen (1861) Herba Hyssopi poleca w leczeniu astmy, krztuśca i chronicznego nieżytu oskrzeli. Św. Hildegarda opisała hyzop jako roślinę wzmacniająca wątrobę i oczyszczającą płuca.

 
Hyzop – Hyssopus, Swarzędz, sierpień 2009 r.