Nalewka śnieżyczkowa i śnieżycowa – Tinctura Galanthi et Tinctura Leucoji w praktycznej fitoterapii

Galanthamine (galantamina) występuje w różnych gatunkach Galanthus i Leucojum (śnieżyczka i śnieżyca), w tym w krajowym gatunku śnieżyczka przebiśnieg – Galanthus nivalis L. i śnieżyca wiosenna – Leucojum vernum L., obie z rodziny Amaryllidaceae.

Śnieżyca wiosenna – Leucojum vernum L.; Swarzędz, marzec 2009 r.

Wymienione rośliny zawierają lektyny, śluzy, alkaloidy 1-2% (likoryna, hemantamina, galantyna, galantamina (0,25-0,7%), fenyloetyloaminę, saponiny.

 
Galantamina

Galantyna
Hemantamina

Likoryna – Lycorine

Alkaloid likoryna (lycorin) jest inhibitorem translacji (syntezy białka)w komórkach jądrowych Eucaryota, czyli również u człowieka. Występuje w Lycorus radiata L., Amaryllis belladonna L., Clivia miniata Regel oraz w Narcissus pseudonarcissus L. Stwierdzono jej obecność również w 20 innych gatunkach.

Galantamina stymuluje nikotynowe receptory acetylocholinowe. Hamuje rozkład acetylocholiny, bowiem jest inhibitorem esterazy acetylocholinowej (cholinoesterazy). W 1996 r. na szerszą skalę zaczęto ją polecać w leczeniu choroby Alzheimera. Okazała się pomocna w leczeniu demencji. W przypadku otępienia starczego współczesna farmakoterapia dąży do tego, aby nasilić transmisję cholinergiczną, poprzez zahamowanie enzymu rozkładającego acetylocholinę. Jedną z hipotez wyjaśniającą patomechanizm choroby Alzheimera jest niedoczynność układu cholinergicznego, szczególnie w pobliżu jądra podstawnego brzusznego i hipokampa w mózgowiu. W tkance nerwowej pojawiają się ogniska glikoproteinowych blaszek (z beta-amyloidu) i zmiany zwłóknieniowe oraz ziarnisto-wodniczkowe. W przebiegu choroby spada liczba receptorów cholinergicznych M1.

Nalewka i napar z Galanthus i Leucojum pobudza ośrodkowy układ nerwowy, pobudza korę mózgową. Kurczy żołądek, wzmaga perystaltykę przewodu pokarmowego, kurczy macicę, pęcherz moczowy i oskrzela. Zwalnia czynność serca. Obniża ciśnienie krwi. Zwiększa napięcie mięśni prążkowanych, a w wysokich dawkach (górnych) wywołuje drżenie włókienkowe. Wzmaga wydzielanie śliny i potu. Galantamina zwęża naczynia wieńcowe. Kurczy pęcherzyk żółciowy.

Nalewka może znaleźć zastosowanie w leczeniu atonii przewodu pokarmowego. Wzmaga uwagę i koncentrację. Wzrost poziomu acetylocholiny w mózgu (jaki powodują preparaty śnieżyczki i śnieżycy) przyczynia się do wzmocnienia procesów związanych z uwagą i pamięcią krótkotrwałą (powstawanie engramu pamięci krótkotrwałej). Prawdopodobnie galantamina, jak i preparaty galenowe z rośliny mogą potęgować procesy przywoływania engramów pamięci przestrzennej (map pamięciowych). Śnieżyczka i śnieżyca mogą zwiększać zdolności psychiczne związane z wyborem, rozróżnianiem i porównywaniem.

Galantamina znalazła zastosowanie w następujących przypadkach: nużliwość mięśni (osłabienie i zmęczenie mięśni; miastenia); otępienie starcze na tle miażdżycy, choroba Alzheimera; mania (stan psychiczny), miopatie, poliomyelitis, atonia (bezwład) przewodu pokarmowego i pęcherza moczowego.

Czystą galantaminę stosuje się w dawce 8-24 mg/dziennie. Dawka 24 mg jest maksymalną. Istnieją preparaty galantaminy doustne i pozajelitowe (podskórne).

Nalewka ze śnieżyczki lub śnieżycy: Tinctura Galanthi seu Leucoji: 50 g świeżego surowca (stosowałem cebulka+ liście + kwiat), rozdrobnić mikserem (polecam mikser kielichowy lub stopki miksujące wyposażone w odpowiedni pojemnik z nożykami), zalać 250 ml alkoholu 30-40%; odstawić na kilka tygodni, przefiltrować. Zażywać 3-5 ml 1-2 razy dziennie, rano i popołudniu. Nie stosować na noc, bowiem czasem wywołuje objawy gonitwy myśli, wzbudza procesy refleksji i rozrachunku (analizy) swoich poczynań, przywołuje wspomnienia utrudniające spokojny sen. Nie stosować dłużej niż 3 tygodnie. W razie konieczności powtórzenia kuracji uczynić przerwy przynajmniej 2-tygodniowe. Nie zażywać w okresie ciąży i laktacji. Nie stosować przy astmie i dusznicy bolesnej. U niektórych osób powoduje przemijające uczucie “uderzeń gorąca”.

Przedawkowana galantamina oraz przetwory ze śnieżyczki i śnieżycy są bardzo niebezpieczne. Wywołują biegunkę, wymioty, duszności, drgawki, drżenie, ślinotok, zwężenie źrenic, bolesne skurcze jelit i żołądka, spadek ciśnienia krwi i zwolnienie akcji serca. Może wywołać zgon.

Antidotum stanowi atropina. Doustnie podać węgiel aktywny (kilkadziesiąt gram).