Coleus – pokrzywka

Coleus z rodziny Labiatae jest znaną rosliną ozdobną, hodowaną w ogrodach i mieszkaniach. Istnieje szereg odmian pokrzywki, rózniących się ubarwieniem i wzorem ubarwienia na liściach. Surowcem leczniczym jest ziele lub sam liść – Herba et Folium Colei. Surowiec jest pozyskiwany z Coleus blumei Bentham, Coleus forskohlii (Poir.) Briq., Coleus pumilus Blanco.

Surowiec zawiera związek diterpenowy – coleanol, czyli forskolin (forskolinę), barbatusin (barbutazyna), plectrin (plektryna), plectirinon A, acetoxycoleosol, coleol, coleonon, deoxycoleonol, crocetin (krocetyna) dialdehydy, napthopiron, secoabietan. Sporo też jest w liściach  kwasu rozmarynowego.

Coleanol zwiększa stężenie cyklicznego adenozynomonofosforanu – cAMP aktywując enzym – cyklazę adenylową. Modyfikuje wiele procesów oddziałując (jako inhibitor i antagonista) na specyficzne białko PAF (PAF pobudza fosfodiesterazy). Wyzwala to cały szereg kaskadowych reakcji w komórce oraz uwalnianie kolejnych przekaźników wędrujących do innych komórek. Równocześnie forskolina selektywnie przepuszcza przez kanały membranowe niektóre proteiny przekaźnikowe. Zahamowane zostają procesy zapalne, wysiękowe i bólowe. Pobudza czynności gruczołu tarczycowego. Polepsza krążenie wieńcowe krwi, mięsień sercowy staje się lepiej ukrwiony i efektywniej pracuje. Po podaniu forskoliny nasileniu ulega lipoliza, czyli rozkład tłuszczu w tkance tłuszczowej, zahamowana jest synteza lipidów w adipocytach, czyli w komórkach tkanki tłuszczowej żółtej, ponadto pobudzona zostaje trzustka do produkcji insuliny. Forskolina wzmaga syntezę testosteronu oraz adrenokortykotropiny. Hamuje reakcje autoimmunologiczne, dzięki czemu jest wykorzystywany w terapii tych chorób (np. rumienie, eczema, dychawica oskrzelowa, przewlekłe alergie, łuszczyca).

Koleus hamuje transformację nowotworową i przerzuty nowotworów. Po wprowadzeniu do guzów nowotworowych hamował ich wzrost. Działa przeciwdepresyjnie. Aktywuje makrofagi. Jest stosowany do leczenia otyłości oraz jako środek wzmacniający. Istnieją także preparaty przeznaczone do leczenia przerostu prostaty (pomimo że pobudza wydzielanie testosteronu hamował rozwój nowotworu gruczołu krokowego).

Moje badania nie wykazały aby pokrzywka działała psychoaktywnie. Podawane w niektórych pracach właściwości psychoaktywne (w sensie wywoływania fantastycznych wizji) są nieprawdziwe. Nie wywołuje żadnych halucynacji.

Do celów leczniczych polecam intrakt ze świeżego ziela: 1 część zmielonych lub siekanych liści lub ziela zalać 3 częściami gorącego alkoholu 30-40%, odstawić na kilkanaście dni, przefitrować. Zażywac 2 razy dziennie po 10 ml. Stosować również miejscowo do przemywania zmian skórnych. Podobnie dawkuje się nalewkę, jednak wówczas surowiec trzeba zalać zimnym alkoholem.

Coleus, sierpień 2008, Swarzędz