Prezentacja z wykładu “Rośliny lecznicze i trujące Cergowej 716 m n.p.m.”, PWSZ im. S. Pigonia, Krosno, 18 sierpnia 2018 r.

Zgodnie z obietnicą złożoną podczas wykładu wygłoszonego 18 sierpnia 2018 r. w auli Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej Krośnie, wspólnie z dr n. biol. Dominikiem Wróblem udostępniamy prezentację “Rośliny lecznicze i trujące Cergowej 716 m n.p.m.”

Kliknij w obrazek lub link, aby przejrzeć: http://luskiewnik.strefa.pl/ziola_cergowa_rozanski&wrobel2018.pdf

Konspekt prezentacji:

Rośliny lecznicze i trujące Cergowej 716 m n.p.m.

Henryk Różański & Dominik Wróbel

Cergowa

• Masyw położony na południowy-wschód od Dukli.

• Wyróżnia się spadzistymi stokami północnymi.

• Posiada 3 wierzchołki: wschodni 681 m, środkowy 683 m oraz zachodni 716 m z żelaznym krzyżem.

• W drzewostanie dominuje zespół buczyny karpackiej z mniejszymi płatami olszynki górskiej i jaworzyny górskiej.

• Obejmuje dwa duże skupiska cisów: większe (około 100 okazów) na wschodniej części Rezerwatu Tysiąclecia i mniejsze (44 osobniki) w Rezerwacie Cisy w Nowej Wsi.

• Posiada jaskinie szczelinowe, stanowiące schronienia nietoperzy.

• U północno-zachodniego podnóża Złota Studnia: źródełko, przy którym miał jakoby pustelnię św. Jan z Dukli (kaplica z figurą świętego).

Stachys sylvatica L. – czyściec leśny (Lamiaceae = Labiatae)

• Gleby wilgotne, eutroficzne, zasadowe-obojętne.

• Lasy liściaste: łęgi, grądy, żyzne buczyny, lasy lipowo-jaworowe.

• Surowiec zielarski: Herba flor.; Dodoens 1617-1585: folium.

• Surowiec olejkowo-irydoidowy.

• Dr Georg Dragendorff (1836-1898): emmenagogum, diureticum, przy kolkach.

• Zastosowanie: choroby reumatyczne, stany zapalne kości, mięśni i skóry, stany zapalne gardła, żołądka i jelit, zapalenie wątroby, zastoje żółci, marskość i nacieki stłuszczenia w wątrobie; złamania kości, zapalenie pochwy, macicy i jajników, stany zapalne oka; zapalenie dziąseł, stany zapalne po usunięciu zęba; zapalenie skóry owłosionej, stany zapalne płuc, opłucnej i oskrzeli; stany skurczowe przewodu pokarmowego; nadciśnienie, cukrzyca, choroba nowotworowa (wspomagająco), stany zapalne ucha (wlewki, płukanki), hemoroidy, świąd sromu i odbytu; trudno gojące się rany i oparzenia; wypryski, trądzik, mikozy.

Stachys sylvatica L. – czyściec leśny (Lamiaceae = Labiatae)

• Składniki czynne ziela czyśćca leśnego: irydoidy (harpagidy – w tym acetylowane, harpagozydy, aukubina, ajugozyd), terpeny (germakren C, kubebol), flawonoidy (hiperozyd, stachannozydy, stachannina, stachannoacyzydy, skutellareina i jej pochodne), alkany (tetracosane = tetrakozan), związki aminowe i alkaloidowe (betaina, cholina, stachydryna, betonicyna, trygonelina), alantoina, fenolokwasy (kwas cynamonowy, kawowy, rozmarynowy, p-kumarowy, chlorogenowy, izochlorogenowy, neochlorogenowy, protokatechowy), garbniki, alfa-amyryna, beta-sitosterol, labdanowe i kauranowe diterpeny, kwas ursolowy, oleanolowy.

• Działanie: antiphlogisticum, antirheumaticum, sedativum, cholagogum, adstringentum, hameostaticum, spasmolyticum, hypotensivum, hepatoprotectivum, proregenerativum (derma), analgeticum, antisepticum, oncostaticum, depurativum, dermatoplasticum.

• Sposób użycia. Doustnie: nalewka, napar, ziołomiód, sok, macerat ze świeżego ziela, sproszkowane ziele; zewnętrznie: przemywanie, okłady, płukanki; do irygacji, nasiadówek i lewatywy, do okładów na oczy.

• Tinctura, FreshTinktur 1:10 in 60-70% eth. 5 ml 3xd, acetum 1:7 in 10% ac.acet.; Infusum 2-3% 100 ml kilka razy dz.; decoctum 3%

Salvia glutinosa L. – szałwia lepka (Lamiaceae = Labiatae)

• Gleby świeże, eutroficzne, obojętne-zasadowe, żyzne lasy liściaste, ciepłolubna buczyna karpacka.

• Grądy, jaworzyny: najczęściej z miesiącznicą i języcznikiem; łęgi jesionowe, nadrzeczna olszyna górska.

• Składniki: olejek eteryczny (0,5-2%): tlenek kariofilenu, spatulenol, humulen, linalol, muurolen, octan bornylu i burbonen; kwas karnozowy, kwas rozmarynowy, cynamonowy, labiatowy, kawowy i chlorogenowy;  flawonoidy (luteolina, apigenina), fitosterole.

• Dr Georg Dragendorff (1836-1898).

Salvia glutinosa L. – szałwia lepka (Lamiaceae = Labiatae)

• Działanie: antisepticum, pancreo-hepatoprotectivum, hypoglycemicum, spasmolyticum, antibechicum.

• Napar z łyżki ziela kwitnącego lub owocującego na szklankę wrzątku; 2 razy dziennie po 1 szklance naparu. Przy nieżytach układu oddechowego 4 razy dziennie po 1/2 szklanki naparu.

• Sproszkowane ziele szałwii lepkiej – Herba Salviae glutinosae: ݣ1 łyżeczka 2 razy dziennie, na miodzie lub w kapsułkach.

• Nalewka na świeżym zielu – Tinctura Salviae glutinosae: 1 cz. świeżego siekanego ziela na 5-10 części ciepłego (ale nie gorącego!) alkoholu 60-70%; zażywać 2 razy dziennie po 1 łyżeczce w 100 ml wody.

• Wskazania: stany zapalne gardła i oskrzeli; zapalenie błony śluzowej żołądka i jelit; zespół jelita drażliwego; stany zapalne trzustki, niewydolność trzustki (łączyć z kozieradką i balsamką – Momordica charantia lub z kolczurką – Echinocystis lobata, ponadto z czarnuszką – Nigella), cukrzyca (łączyć z balsamką – Bitter melon, rutwicą, kozieradką, pokrzywą lub kolczurką), uszkodzenie wątroby i reflux (łączyć z ostropestem/sylimaryną, karczochem/cynaryną, witaminą B complex, lecytyną, choliną, metioniną, betainą, cystyną/cysteiną, ostrożeniem warzywnym, kurkumą, czarnuszką, kocanką, szantą i rzepikiem).

Staphylea pinnata L. – kłokoczka południowa (Staphyleaceae)

• Gatunek ciepłolubny; w Polsce osiąga północna granicę zasięgu.

• Żyzne lasy liściaste, suche buczyny, grądy.

• Preferuje gleby wapienne, świeże, eutroficzne.

• Składniki: garbniki ok. 1,5-3%, flawonoidy – ok. 0,14-0,2%, aminokwasy (izoleucyna, oksypinnatan, pinnatenina). Nasiona zawierają 35% białek i 40-49% oleju bogatego w kwas linolowy!

• W liściach i korze jest sacharoza.

• Cała roślina zasobna w fitosterole, trójterpeny.

• Zawiera pochodne kwasu betulinowego.

• Pochodne kwasu hydroksycynamonowego i ursolowego.

Staphylea pinnata L.
kłokoczka południowa

• Działanie: onkostatyczne, antyproliferacyjne, przeczyszczające, przeciwrodnikowe, antyoksydacyjne, przeciwalergiczne, antyhistaminowe, przeciwstarzeniowe, przeciwobrzękowe, przeciwzapalne, antybakteryjne.

• Zastosowanie: dawniej jako laxans (semen, fructus); wytłaczano olej rozwalniający i gojący. W leczeniu reumatyzmu. Indianie, TCM. Olej: wypryski, rany.

• Obecnie: zaparcia, nowotwory, uogólnione stany zapalne, choroby autoimmunologiczne. Miażdżyca, stłuszczenie organów. Wszystkie ekstrakty lipofilowe hamowały COX-1 i COX-2 (badania in vitro Słowacja, 2009).

• Odwary 2-3% 50 ml 2 razy dziennie, olej z nasion, intrakt z owoców 1:10 in 70 eth., vinum 1:7-10 50 ml 1 raz dziennie.

Paris quadrifolia L. – czworolist pospolity = jednojagoda czterolistna, wilczy pieprz –
Rodzina melantkowate (Melanthiaceae)

• Lubi gleby świeże, wilgotne, eutroficzne, obojętne lub zasadowe.

• Lasy liściaste: łęgi, grądy, żyzne buczyny, lasy jaworowo-lipowe, karpackie bory mieszane jodłowo-świerkowe.

• W starych lekospisach czworolist widniał pod nazwami: Radix, Herba, Baccae Paridis, Solani quadrifolii, Ulvae versae seu vulpinae.

• Surowcem zielarskim jest kłącze, ziele i owoc – Rhizoma, Herba, Fructus Paridis.

Paris quadrifolia L. – czworolist pospolity; melantkowate (Melanthiaceae)

• Matthiolus (1501-1578) i Lonicerus (1528-1586): opuchnięcia, stany zapalne, brodawki narządów płciowych, pęcherze, parchy, czyraki.

• Dr Ch. W. Hufeland (1762-1836) i dr S. Hahnemann (1755-1843): padaczka.

• Dr G. Madaus (1890-1942): bóle pochodzenia rdzeniowego, choroby krtani, reumatyzm i nerwobóle, wstrząs mózgu, zatory, zawroty głowy, udary, migrena, nalewka z jagód na gangrenę!; choroby reumatyczne, uogólnione stany zapalne, mięśniobóle, zaparcia; trudno gojące się rany, wypryski. Cała roślina świeża.

Czworolist pospolity – Paris quadrifolia Linne.

• Składniki: saponiny sterydowe i trójterpeny (diosgenina, jamogenina, sarsasapogenina, parylina, parystyfnina, parydyna, pennogenina), skrobia, pektyny, asparagina, flawonoidy.

• W XIX wieku wiedziano, że roślina zawiera saponiny (np. parydynę) o analogicznym działaniu jak smilacyna zawarta w Smilax (Sarsaparilla). Została opisana przez dra Fr. Oesterlen’a(1861 r.) i prof.  G.C. Wittstein’a (1883 r.). 

• Kłącze czworolistu było używane w dużych dawkach jako lek wymiotny i przeczyszczający.

• Ziele czworolistu stosowano w leczeniu kokluszu, a zewnętrznie jako środek przeciwzapalny, w leczeniu nowotworów, owrzodzeń.

Czworolist pospolity = jednojagoda czterolistna, wilczy pieprz – Paris quadrifolia Linne.

• Wykrztuśne, sekretolityczne, fungistatyczne, pierwotniakobójcze, przeciwbakteryjne.

• Hamujące odczyny zapalne.

• Zmniejszające objawy kataru i wyprysków na tle alergicznym.

• Przeciwbólowe i przeciwwysiękowe, przeciwobrzękowe w obrębie stawów.

• Autoimmunologiczne choroby skóry: żele, maści, kremy, lotio 15-20% (Tinctura 1:3-5 in 30-40%).

• Infusum Paridis 3-5% (3-5 g surowca /ziele lub kłącza/ rozdrobnionego na 100 ml wrzącej wody, odstawić na 40 minut, przecedzić): 4 razy dziennie po 10-15 ml naparu.

• Ponadto do okładów i przemywania schorzałych miejsc, płukania włosów.

• Przy kandydozie i kryptokokkozie przewodu pokarmowego przed jedzeniem.

Orchis maculata L. = Dactylorhiza maculata (L.) Scop. – kukułka plamista – storczyk, stoplamek plamisty (Orchidaceae)

• Gleby wilgotne i mokre, oligo- i mezotroficzne; obojętne-kwaśne; torfowiska niskie i przejściowe, olsy, lasy łęgowe, łąki.

• Surowiec: bulwa – Tuber (Salep Tuber), Radix Salep.

• Składniki: śluzy, cukry śluzowaciejące ok. 50% (glukomannany), białka 5%, sole mineralne 2%, skrobia 27%.

• Niegdyś oficjalny we wszystkich krajach, stąd przetrzebione zasoby naturalne. FP II i III: bulwa salepu, Tuber Salep.

Orchis maculata L. = Dactylorhiza maculata (L.) Scop.
kukułka plamista – storczyk, stoplamek plamisty
(Orchidaceae)

• Działanie: powlekające, ochronne, przeciwzapalne, absorbujące. Mucilaginosum.

• Wskazania: biegunki letnie u dzieci, choroba wrzodowa, owrzodzenia jelit, zapalenie żołądka i jelit. Zapalenie odbytu. W zasypkach do pudrowania ran, wyprysków, liszajów, potówek.

• Decoctum Salep 2,0:200,0 po łyżce co 2 godziny, albo per rectum w postaci lewatywy.

Polygonatum multiflorum (L.) All.
kokoryczka wielokwiatowa (Convallariaceae)

• Gleby świeże, eutroficzne, o odczynie obojętnym.

• W żyznych lasach liściastych: grądach, buczynach, łęgach jesionowo-wiązowych.

• Surowiec: kłącze, ziele, owoc – Rhizoma, Herba et Fructus Polygonati multiflori.

• Składniki czynne: flawonoidy, saponiny sterydowe (diosgenina), kwas chelidonowy, asparagina i glikozydy nasercowe (strofantydyna). Skrobia ponad 30%.

Polygonatum multiflorum (L.) All. – kokoryczka wielokwiatowa (Convallariaceae)

• Działanie: hypocholesterolemicum, hypolipidemicum, hypoglycemicum, hypotonicum, cardiacum, venoprotectivum, antisclerotropicum, antiphlogisticum.

• Zwiększa siłę i energię skurczu mięśnia sercowego oraz szybkość i głębokość rozkurczu.

• Przedłuża pauzę rozkurczową, zwalniając przy tym czynność serca.

• Pod wpływem kokoryczki komory serca lepiej wypełniają się krwią, energiczniej i silniej tłoczą krew do tętnic, ponieważ zwiększa się pojemność wyrzutowa komór.

Polygonatum multiflorum (L.) All. – kokoryczka wielokwiatowa (Convallariaceae)

• Zmniejsza zastój w krążeniu żylnym.

• Saponiny i flawonoidy kokoryczki wspomagają wydalanie szkodliwych produktów przemiany materii, np. ciał ketonowych.

• Kokoryczka działa również wyraźnie przeciwobrzękowo, przeciwzapalnie, moczopędnie, uspokajająco i antyseptycznie.

• Obniża ciśnienie tętnicze krwi.

• Usuwa obrzęki zastoinowe kończyn dolnych.

Polygonatum multiflorum (L.) All. – kokoryczka wielokwiatowa (Convallariaceae)

• W przypadku cukrzycy można zażywać kokoryczkę w formie naparu
i wina.

• Napar sporządza się zalewając 1 łyżkę rozdrobnionego ziela kokoryczki 1 szklanką wrzącej wody. Po 30 minutach napar przecedzić. Zażywać rano i wieczorem po ݣzklanki naparu, przez 1 miesiąc. W razie nudności dawkę obniżyć do 3 łyżek naparu 2 razy dziennie. Po 3-tygodniowej przerwie leczenie wznowić.

• Odwar z kłączy kokoryczki przygotowuje się zalewając 40-50 g rozdrobnionego surowca 0,5 l wody. Gotować 10 minut, odstawić na 30 minut pod przykryciem, przecedzić. Zażywać podobnie jak napar.

• Wino kokoryczkowe sporządza się zalewając świeże lub suche rozdrobnione kłącze, albo ziele (100 g) ciepłym lub gorącym winem wytrawnym, białym lub czerwonym (700-1000 ml). W szczelnym słoju lub butli macerować min. 14 dni, po czym przefiltrować. Zażywać 1 raz dziennie po 50 ml.

• Odwar z kłączy kokoryczki jak i odpowiednio rozcieńczone wino kokoryczkowe wodą mineralną (1:1) działają przeciwzapalnie na skórę i błony śluzowe. Posiadają właściwości wybielające i oczyszczające cerę. Tonizują naczynia krwionośne, usuwają zaczerwieniania i krostki.

• Okłady z ciepłego odwaru na okolice oczu działają odżywczo, przeciwobrzękowo i antyseptycznie, przyczyniają się do ustępowania worków i sińców pod oczami.

Senecio nemorensis L. s.l. – starzec gajowy (Asteraceae = Compositae)

• Gleby świeże, eutroficzne, odczyn obojętny do umiarkowanie kwaśnego; dolnoreglowy bór jodłowo-świerkowy; kwaśna i żyzna buczyna górska, górskie jaworzyny, podgórski łęg jesionowy, nadrzeczne olszyny górskie, stare poręby, ziołorośla i przy potokach.

• Surowiec: Rhizoma cum radicibus, Herba Senecionis (inne gatunki alternatywne: Senecio aureus L., Senecio bicolor (Willd.) Tod., Senecio jacobaea L., Senecio vulgaris L.)

• Starzec gajowy typowy.

• Starzec jajowaty s. Fuchsa (bardziej światłolubny).

Senecio nemorensis L. s.l. (Asteraceae = Compositae) – starzec gajowy

• Składniki: alkaloidy pirolizydynowe 0,4-1% (senecionina, platyfilina), cholina, poliiny, laktony seskwiterpenowe, flawonoidy, kumaryny, olejek eteryczny (germakren D), sterole.

• Działanie: spasmolyticum, antibechicum, analgeticum, cholagogum, sedativum, myorelaxanthum.

• 20X silniejsze działanie od atropiny! (platyfilina).

Senecio nemorensis L. s.l. (Asteraceae = Compositae) – starzec gajowy

• Zastosowanie: bolesne miesiączki, kolki, spastyczności mięśni szkieletowych, nadciśnienie, kaszel, zaburzenia oddawania moczu, podniecenie nerwowe, padaczka, drgawki, wstrząs anafilaktyczny.

• 2% infusum: 50-100 ml 1-2 x d., tinctura 1:5-10 in 60-70 eth. 2,5-3 ml 1-3 x dz.

• Platyfilina (winian) maks. Dawka jednorazowa 10 mg, dobowa 30 mg.

• Mutagenne, hepatotoksyczne przy dłuższym stosowaniu.

Prenanthes purpurea L. – przenęt purpurowy (Asteraceae = Compositae)

• Gleby świeże, mezotroficzne, o odczynie obojętnym do lekko kwaśnego.

• Lasy bukowe, jaworzyny, karpackie bory mieszane jodłowo-świerkowe; zarośla kosodrzewiny, poręby, brzegi potoków.

• Surowiec: Herba flor.

• Składniki: 1,6”-di-O-cinnamoyl-β-D-glucopyranosyl- -(1→3)-O-α-L-rhamnopyranosyl-(1→6)-O-β-D-glucopyranoside, di-O-cinnamoyl-trisaccharide (podobne w Camellia sinensis (L.) Kuntze); caffeoyltartaric acid, cichoric acid, chlorogenic acid, 3,5-dicaffeoylquinic acid, and 4,5-dicaffeoylquinic acid. Garbniki. Laktony seskwiterpenowe.

Prenanthes purpurea L. – przenęt purpurowy (Asteraceae = Compositae)

• Działanie: adstringens, antidiarrhoicum, antiphlogisticum, oncostaticum, pancreo-hepatoprotectivum, gastroprotectivum, antiulcerosum. Dermaticum.

• 2-3% infusum: 100-120 ml 2-4 razy dziennie; per os; ponadto zewnętrznie (externum). Per rectum: choroba hemoroidowa. Per vaginum, nasiadówki: stany zapalne.

Melampyrum nemorosum L. – pszeniec gajowy (Scrophulariaceae)

• Półpasożyt.

• Gleby świeże, mezotroficzne, obojętne lub umiarkowanie kwaśne.

• Grądy, ciepłolubne dąbrowy, bory mieszane sosnowo-dębowe, kwaśne dąbrowy (sporadycznie), buczyny storczykowe.

• Surowiec: planta totale. Herba rec. sicc/., flor. Herb.

• Weterynaria ludowa: okłady z rozgniecionego świeżego ziela lub odwaru pszeńcowego stosuje się w leczeniu ropiejących ran, owrzodzeń i liszajów;

– wlewy doodbytnicze stosuje się przy robaczycy;

– wyciągi olejowe z ziela leczą stany zapalne skóry, liszaje, grzybice, pęknięcia i rozpadliny skóry i ropnie.

– sproszkowane ziele wymieszane z żywicą świerkową daje pastę leczącą uszkodzenia strzałki kopyta, zagwożdżenia i inne rany w obrębie rogowych wytworów skóry.

Melampyrum nemorosum L. – pszeniec gajowy (Scrophulariaceae)

• Medycyna ludowa: rozmiękczające
i przeciwzapalne; był stosowany do okładów (świeże ziele, rozparzone nasiona) na skórę.

• Składniki czynne: irydoidy (aukubina, katalpol 2-3%), alkaloidy, kwas cynamonowy, ferulowy, galusowy, chinowy.

• Działanie: gojące, silnie przeciwzapalne, rozkurczowe, przeciwbólowe, uspokajające, przeciwdrgawkowe, przeciwpadaczkowe, onkostatyczne, przeciwreumatyczne.

• Infusum 2-3%: 100 ml 3 razy dziennie.

• Vinum 1:7-10: 50 ml 1 x dz.

• Tinctura, Freshtinktur 1:10 in 50-60% eth. 5-10 ml 1-2 razy dz.

• Płukanki, okłady, wcieranie.

Ranunculus cassubicus L. agg. – jaskier kaszubski (Ranunculaceae)

• Gleby wilgotne, eutroficzne, obojętne-zasadowe.

• Zbiorowiska świeże, wilgotne lasy liściaste: grąd, łęgi jesionowo-wiązowe, jesionowo-olchowe, świetliste dąbrowy (rzadziej).

• Surowiec: świeże ziele (zewnętrznie), suszone ziele (wewnętrznie).

• Składniki: flawonoidy (witeksyna, kwercetyna, kemferol), glikozyd laktonowy – ranunkulina z aglikonami: anemonina i protoanemonina; antocyjany, kwasy organiczne, saponiny triterpenowe, olejek eteryczny.

• Działanie: recente: antybakteryjne, przeciwwirusowe, gojące i odkażające rany (maści na maśle), przeciwreumatyczne, poprawiające ukrwienie, bodźcowe, drażniące, rumieniotwórcze; suche: moczopędne, rozkurczowe, depurativum, antirheumaticum, antiarthreticum; antisepticum.

• Infusum 2-3%: 100 ml 1-3 razy dziennie.

• Infusum rec. do przemywania i okładów 3-5%, maceratio 5%.

• Ung. 10-15% in buter.

• Pulpa rec.herb. – okłady.

• Spir. Ranunculi cassubici 1:10 in 70% eth. – do wcierań rubefac.

Lunaria rediviva L. – miesiącznica trwała (Brassicaceae)

• Na glebach pośrednich między świeżymi i wilgotnymi, od zasobnych do bardzo zasobnych, o odczynie zasadowym lub obojętnym.

• Górskie zboczowe lasy lipowo-jaworowe, jaworzyny, olszyna górska, żyzne buczyny.

• miesiącznica roczna (L. annua L.)

• miesiącznica trwała (L. rediviva L.)

• Surowiec: Herba Lunariae

• Składniki: glikozydy siarkowe, flawonoidy (kaempferol, luteina), alkaloidy (lunaryna, lunarydyna), kwas syringowy.

• Działanie: antythyroideum, antiparasiticum, cholagogum, cholereticum, stomachicum, depurativum. Antiscleroticum. Hipotensivum. Hypocholesterolemicum.

Lunaria rediviva L.
– miesiącznica trwała (Brassicaceae)

• Zastosowanie: zatrucia (metale ciężkie, węglowodory), choroby pasożytnicze przewodu pokarmowego (recens), miażdżyca, nadciśnienie. Trudno gojące się rany. Źródło fitoncydów. Antyinfections. Oncostaticum. Kamica żółciowa. Oczyszczanie wątroby.

• Zakażenia ogóle i miejscowe. Trudno gojące się rany (na maśle, oleju lnianym, rokitnikowym, balsamie Szostakowskiego).

• Choroba Hashimoto. Nowotwory. Nadczynność tarczycy.

• Intractum 1:10 in 40-60% eth. 10-15 ml 1 raz dziennie, maceratio 1:1 in H2O: 25-50 ml 3-4 razy dziennie; pulpa (rany, owrzodzenia, wypryski, wrzody). Spiritus 1:10 in 70 eth. (recent.): reumatyzm, rubefaciens, do wcierania przy łysieniu.

Euphorbia amygdaloides L. – wilczomlecz migdałolistny (Euphorbiaceae)

• Gleby świeże, eutroficzne, o odczynie obojętnym.

• Lasy liściaste, zwłaszcza bukowo-jodłowe, olszyna górska, górskie reliktowe lasy sosnowe, grądy.

Euphorbia amygdaloides L. – wilczomlecz migdałolistny (Euphorbiaceae)

• Surowiec: świeży mleczny sok.

• Składniki: flawonole (kwercetyna, kaempferol), estry diterpenowe (typu ingenanu), kwas euforbiowy, cyklitole, lateks, lektyny, laktony, fitosterole, alkaloidy, cytotoksyczne białka, proteolityczne enzymy.

• Brodawki, kłykciny, łuszczyca, parchy, liszaje, wypryski, oporne na leczenie, zastarzałe; zmiany rakowe; nalewka do wcierań bodźcowych.

• Świeże ziele spożyte – trujące (cytotoksyczne, drażniące)