Ziele i korzeń mniszka – Herba et Radix Taraxaci pozyskiwane są z gatunku mniszek lekarski – Taraxacum officinale Weber – nazwa gatunkowa zbiorcza (syn. Leontodon taraxacum L., Taraxacum vulgare Lam., Taraxacum Dens-leonis Desfontaines), z rodziny złożonych – Compositae.
Surowce zawierają kwasy fenolowe (kawowy, chlorogenowy, cykoriowy; wg FP VI w zielu nie mniej niż 0,5% w przeliczeniu na kwas kawowy), 24-40% inuliny (korzeń), trójterpeny (taraksasterol, beta-amyryna, taraksakozyd), glikozyd kwasu taraksynowego i taraksadiolu, fitosterole, flawonoidy (luteolina, apigenina, chryzoeriol, kwercetyna, izoramnetyna), sole potasu (w zielu 4,5%), inozytol (ziele 5-7%). Zawartość inuliny w korzeniu jest zmienna i zależy od fazy wegetacyjnej; największa jest w jesieni.
Dawniej (od 1839 roku) gorzki składnik (mieszanina laktonów i glikozydu) mniszka określano mianem taraksacyny, natomiast żywicowatą substancję z mniszka nazwą taraksaceryny (Kromayer 1861 r.).
Mniszek jest stosowany w medycynie oficjalnej od XIII wieku jako środek typowo „wątrobowy”. Opisywany i polecany przez największych fitoterapeutów, m.in. Mathhiolus’a, Gesner’a, Lonicerus’a, Fuchs’a, Zwinger’a, Delius’a, Bock’a, Bussemaker’a, Chabrol’a.
Wyciągi wodne i alkoholowe, jak i sam sok z mniszka posiadają silne właściwości żółciopędne, żółciotwórcze, odtruwające, przeciwzapalne i rozkurczowe.
Przetwory te pobudzają wydzielanie soku żołądkowego bogatego w kwas solny i pepsynę, ponadto soku trzustkowego i enzymów jelitowych.
Składniki czynne mniszka wywierają wpływ hepatoprotekcyjny, zapobiegają stłuszczeniu i marskości wątroby oraz powstawaniu kamicy żółciowej. Doświadczenia na zwierzętach wykazały, że ekstrakt wodno-etanolowy z mniszka zapobiega niestrawności pasz o wysokiej koncentracji tłuszczów i białka oraz stymuluje układ odpornościowy, głównie humoralny. Mniszek to cenny środek lipotropowy i wspomagający usuwanie szkodliwych lub zbędnych produktów przemiany materii. Wzmaga diurezę oraz usuwanie kwasu moczowego. Obniża poziom cholesterolu i cukru we krwi.
Najnowsze komentarze