Szarłat zwisły – Amaranthus caudatus L. w fitoterapii

Szarłat zwisły (niem. Garten-Fuchsschwanz ) – Amaranthus caudatus L. należy do rodziny szarłatowatych – Amaranthaceae. Jest rośliną roczną, uprawianą w celach ozdobnych, leczniczych i pokarmowych. Pochodzi z Ameryki Środkowej. Dorasta do około 1 m wysokości. Liście ma jajowato-rombowe. Kłosy zebrane w bezlistną, zwisłą, czerwoną wiechę. Do Europy sprowadzony w XVI wieku. W Ameryce Południowej, Ameryce Środkowej, w Azji szeroko uprawiany dla nasion. Amarantus zawiera więcej lizyny z nasionach niż zboża. Nie zawiera glutenu, stąd jest dobrze tolerowany przez ludzi wrażliwych na gluten. Owocem jest torebka, w której znajdują się nasiona ok. 1 mm. Masa tysiąca ziaren wynosi od 0,5 do 3 gramów. Ziele zawiera antocyjany (amarantyna, izoamarantyna – rozpuszczalne w wodzie), alkaloidy, lektyny, saponiny, garbniki, fenolokwasy i flawonoidy (rutyna).

Wyciągi wodne i wodno-alkoholowe z ziela kwitnącego działają przeciwzapalnie, przeciwcukrzycowo i hipolipidemicznie. Świeże ziele i owoce mają właściwości przeciwrobacze (płazińce) oraz kurczące na macicę. Ziela szarłatu nie należy podawać kobietom w ciąży. Nasiona szarłatu nie wpływają na macicę i są bezpieczne.

W medycynie ludowej krajów Ameryki Południowej i Środkowej wodne wyciągi z ziela są używane w leczeniu kamicy moczowej, chorób gorączkowych, stanów zapalnych układu oddechowego, nieżytu żołądka oraz hemoroidów. Korzenie gotowane z miodem podawano dzieciom jako środek przeczyszczający. Odwar z korzeni stosowano w leczeniu chorób układu moczowego. Papki z ziela i owoców przykładano na owrzodzenia i ropnie skórne. Szarłat zabija również pierwotniaki, np. pełzaki, stąd zastosowanie w leczeniu czerwonki pełzakowej.

2-3 g  ziela szarłatu należy parzyć w 200 ml wody. Pić kilka filiżanek dziennie, np. 3 razy dziennie po 100-120 ml.

Odwar z nasion leczy skórę atopową i rozmaite wypryski.