Bluszczyk kurdybanek – kurdybanek pospolity – Glechoma hederacea Linne w fitoterapii dawnej i współczesnej

Bluszczyk kurdybanek – Glechoma hederacea L., zwany dawniej bluszczykiem ziemnym, zaliczany jest do rodziny wargowych Labiatae. Od zawsze był uznawany za roślinę czyszczącą krew, moczopędną, pobudzającą trawienie i przyśpieszającą przemianę materii. Bluszczyk został opisany przez średniowiecznych fitoterpaeutów: C. Bauhina i św. Hildegardę. W XX wieku był zalecany do profilaktyki i leczenia zatrucia ołowiem. W XIX wieku promowany jako lek rozluźniający zalegający śluz w drogach oddechowych, wykrztuśny i wzmacniający po osłabieniu zimowym.Zewnętrznie na okłady do ran, wrzodów i liszajów.

Surowiec stanowi ziele – Herba Hederae terrestris. Zawiera olejek eteryczny (bogaty w kamfen, pinokamfen, pinen, mircen, menton, pulegon), triterpeny i seskwiterpeny (glechomanolid, glechomafuran, kwas ursolowy, kwas oleanolowy i ich pochodne), garbniki (6-7%), flawonoidy (kwercetyna, luteolina, apigenina), kwasy fenolowe (rozmarynowy, ferulowy, kawowy, syryngowy, waniliowy), gorycze, glikozydy saponinowe. Właściwości detoksykujące (odtruwające) preparatów z bluszczyka związane są z obecnością triterpenów, seskwiterpenów, fenolokwasów i saponozydów. Flawonoidy warunkują właściwości przeciwwysiekowe i przeciwzapalne. Garbniki działają odkażająco, ściągająco i przeciwysiękowo. Saponozydy zwiększają diurezę. Fenolokwasy, flawonoidy i garbniki mają właściwości tworzenia związków chelatowych z niektórymi metalami, a związki terpenowe z niektórymi węglowodorami. Przetwory z bluszczyka zalecano nie tylko w leczeniu zatruć, ale również w celu ochronienia wątroby przed uszkodzeniem toksycznym, pobudzenia wydzielania żółci, w celu wyregulowania perystaltyki przewodu pokarmowego oraz procesów trawienia i wchłaniania składników pokarmowych. Ponoć znakomicie leczył nieżyty (dawniej określenie na stany zapalne i infekcje) dróg moczowych. Wciąganie świeżego soku z kurdybanka do nosa praktykowane było w celu zwalczenia bólu głowy.

Z bluszczyka kurdybanka sporządzono napar i odwar 5% i spożywano często, ale w małych ilościach (100 ml, co 3-4 godziny). W użyciu był również macerat ze świeżego mielonego ziela 10%, intrakt ze świeżego ziela (1:5) i sok ze świeżego ziela. Osobiście stosowałem intrakty i napary z ziela z dobrym skutkiem. Ziele bluszczyka kurdybanka jest dostępne w sklepach zielarskich.