Archiwa

luty 2025
P W Ś C P S N
 12
3456789
10111213141516
17181920212223
2425262728  

Archiwa

Grzebyk dwuzębny – Achyranthes bidentata Blume w fitoterapii

Rodzaj grzebyk (=plewikwiat, grzebykowiec) – Achyranthes należy do rodziny szarłatowatych – Amaranthaceae. Gatunki z tego rodzaju występują w Ameryce Północnej, Ameryce Południowej, Ameryce Środkowej, w Azji oraz na wyspach Pacyfiku.

Grzebyk dwuzębny (grzebykowiec dwuzębny, plewikwiat dwuzębny) – Achyranthes bidentata Blume rośnie  w Indiach, Nepalu, Korei, Chinach i Japonii. Jest surowcem medycyny krajów azjatyckich. W Polsce nie był stosowany jako lek. Nie wyróżnia się również wyjątkowymi właściwościami leczniczymi, a zawartość ekdysteronu w jego korzeniu jest o wiele niższa niż w niejednym krajowym surowcu.

Surowcem farmakopealnym jest korzeń – Achyranthis bidentae Radix. Wg Farmakopei Polskiej XIII surowiec stanowi cały lub połamany, wysuszony korzeń główny Achyranthes bidentata, pozbawiony korzeni bocznych. Korzeń powinien zawierać nie mniej niż 0,1% sumy steronów, w przeliczeniu na beta-ekdysteron C27H44O7 o masie cząsteczkowej 480,6.

Cały korzeń jest walcowaty, prosty lub nieznacznie wygięty, 13-90 cm długości i średnicy 4-10 mm. Zewnętrzna powierzchnia jest szarawożółta do szarobrunatnej lub jasnobrunatna do jasnożółtawo-brunatnej z drobnymi podłużnymi nieznacznie skręconymi bruzdowaniami. Widoczne są poprzecznie ułożone przetchlinki i blizny po odciętych korzeniach bocznych. Przełam jest jasno-żółtawo-brunatny. Wiązki naczyniowe widoczne w postaci punktów ułożonych w 2 do 4 okółkach otaczających 2-3 większe centralne wiązki. naczynia są żółtawobiałe. Surowiec po zmieleniu ma postać proszku białawoszarego lub jasnobrunatnego. Strata masy po suszeniu: nie więcej niż 15%. Popiół całkowity: nie więcej niż 9%. Popiół nierozpuszczalny w kwasie solnym: nie więcej niż 1,5%. Farmakopee opisują badanie surowca metodą chromatografii cienkowarstwowej (beta-ekdysteron i ginsenozyd Ro) i chromatografii cieczowej (beta-ekdysteron). Surowiec (niuxi) jest objęty przez Farmakopeę Chińską 2015-2020.

Korzeń grzebykowca zawiera saponiny, kwas kawowy, kwercetynę, astragalinę, trójterpeny i ekdysterony.

Wywiera działanie przeciwzapalne (hamowanie cyklooksygenazy-2, COX-2), wykrztuśne, przeciwgorączkowe, moczopędne i przeciwreumatyczne. Hamuje procesy degradacji kości i stawów. Stosowany jest przy osłabieniu mięśni, kości i ścięgien, np. przy bólu, osłabieniu i stanach zapalnych stawów kolanowych oraz odcinka lędźwiowego kręgosłupa. Zalecany przy osteoporozie, zatrzymaniu miesiączkowania i zawrotach głowy. Dawki dobowe przeciętnie stosowane wynoszą 5-12 g surowca.

Sproszkowany korzeń (kapsułki, pigułki, tabletki) 2 g 3 razy dziennie. 3 g surowca gotować w szklance wody przez 10-20 minut, odstawić na 10 minut, przecedzić. Wypić całą porcję odwaru. Stosować 2-3 razy dziennie.

Ekdysteron zawaryty w korzeniu działa anabolicznie i przeciwzapalnie. Wzmaga odnowę tkanek. Przetwory wodne z korzenia korzystnie działają przy kaszlu i nieżycie układu oddechowego.

Kosmetyki zawierające wodne i wodno-alkoholowe wyciągi z korzenia grzebykowca leczą atopowe zapalenie skóry i wzmagają regenerację skóry. Działają również oczyszczająco i przeciwzaskórnikowo.

Leave a Reply