Jemioła – Viscum, czy jest skuteczna i co leczy? cz. I

Uważni zielarze spostrzegli niewątpliwie, że coś to z naszą jemiołą Viscum krucho w polskiej fitoterapii współczesnej. Owszem, jest dostępne ziele suche krojone – Herba visci, jest intrakt – Intractum Visci. Nie jest to jednak popularne zioło i produkcja oraz sprzedaż preparatów jemiołowych w Polsce spada. Jemioła jest natomiast popularna jako ozdoba w okresie świąt. Za granicą są produkowane nowoczesne preparaty z jemioły, w tym podawane pozajelitowo.

Od początku XX wieku zaczęto jemiołę polecać w leczeniu arteriosklerozy i nadciśnienia. W latach 40 i 50 XX wieku był swoistego rodzaju zachwyt nad właściwościami jemioły. Podawano nawet, że działa na serce jak naparstnica. Polecano ją w leczeniu dusznicy bolesnej. Badacze spierali się, który związek jemioły działa na ciśnienie krwi, a który hemostatycznie.  Większość autorów twierdziła, że to acetylocholina obniża ciśnienie krwi i rozszerza naczynia krwionośne. Niestety żaden z autorów, nie pomyślał, że gotowanie, podgrzewanie i spożywanie doustne jemioły prowadzą do rozkładu i trawienia acetylocholiny, przez co nie może ona działać drogą doustną.

Oficjalne dawki jemioły w połowie XX wieku: 1-1,5 g 2-3 razy dziennie Herba Visci (jako Pulvis Visci albi). Sok świeży z jemioły – Succus Visci recens 3 razy dziennie 1 łyżeczka. Maceratio Visci albi (surowiec zalać na 8 godzin przegotowaną chłodną wodą w ilości 6-8 g/200 g wody) 3-4 razy dziennie 1 łyżka stołowa. Intractum Visci – 3 razy dziennie 20-30 kropli. Extractum Visci fluidum 3 razy dziennie 40-40 kropli.

Tradycyjnie w ziołolecznictwie wyciągi z jemioły były stosowane w leczeniu nadmiernych krwawień miesiączkowych, krwotoków macicznych, krwioplucia, skurczów przewodu pokarmowego, nowotworów, bólów głowy (objawiających się uciskiem w mózgu i uderzeniami gorąca), chorób pasożytniczych, padaczki. W XIX wieku zidentyfikowano w jemiole obecność olejku eterycznego i oleju tłustego, miękkiej żywicy zielonej, śluzu, cukru śluzowatego, garbników, sodu i wapnia. W homeopatii jemiołę stosuje się w leczeniu padaczki. Owoce pogniecione przykładano na guzy rakowe. Owoce suche i rozdrobnione podawano przy robaczycach doustnie.

Czasem spotykam się z publikacjami wyolbrzymiającymi znaczenie jemioły w dawnej medycynie. Jest to przejaskrawione. Większość starych farmakopei nie uwzględniała nawet jemioły jako surowca farmaceutycznego. Oficjalne podręczniki medyczne z XVIII i XIX w. w większości nie wzmiankowały jemioły jako leku. Owszem, jemioła miała znaczenie, ale w medycynie ludowej. Więcej o niej w II części.