Alpinia lekarska – Alpinia officinarum Hance należy do rodziny imbirowatych Zingiberaceae i pochodzi z Azji (wschodnia i południowa część). Jest to roślina wieloletnia, wytwarzająca kłącza. Galgant (Gałgant), czyli galanga jest w Farmakopei Szwajcarskiej 10 (Pharmacopoea Helvetica X) oraz w Deutscher Arzneimittel Codex z 2004 r. Surowcem jest kłącze – Rhizoma Galangae. Do celów lekarskich jest uprawiana w Sri Lance, w Wietnamie, w Indiach i w Tajlandii. Sproszkowane kłącze to cenna przyprawa, którą można kupić w niektórych sklepach krajowych i zagranicznych oraz przez internet (sklepy z przyprawami). Kłącze zawiera olejek eteryczny (0,3-1,5%, Pharm.Helv. wymaga przynajmniej 5 ml x kg-1, czyli 0,5%), w którym dominują mono i seskwiterpeny. Olejek galangi zawiera beta-kariofilen, 1,8-cyneol, octan chawikolu, chawikol. W kłączu są obecne lipofilne, nierozpuszczalne w wodzie diarylheptanoidy (galangole), które hamują cyklooksygenaze prostaglandynową, działając przeciwzapalnie i przeciwbólowo. Glikozydy monoterpenowe oparte są ma cyneolu, chawikolu i demetyloeugenolu. Flawonoidy reprezentowane są przez galanginę, eter metylowy galanginy, eter dimetylowy galanginy, eter metylowy kwercetyny, eter metylowy kemferolu i kemferid. Zawartość skrobi w kłączu wynosi 20-30%. Kłącze posiada także tłuszcze, cukry i czerwone garbniki.
Świeże tarte kłącze, suche mielone kłącze, wyciągi alkoholowe z kłączy galangi wywierają udokumentowany naukowo i klinicznie wpływ przeciwzapalny, rozkurczowy, antybakteryjny, przeciwreumatyczny i przeciwwymiotny. Polepszają trawienie i ogólną przemianę materii. Leczą dyspepsję (niestrawność), znoszą objawy choroby lokomocyjnej. Świeże galanga i wyciąg alkoholowy ze świeżej lub suchej, ale świeżo rozdrobnionej galangi działają przeciwrobaczo. Wyciągi alkoholowe działają pobudzająco i wzmacniająco psychicznie i poprawiają wydajność pracy psychicznej oraz usprawniają procesy intelektualne. Pobudzają krążenie krwi w mięśniach i skórze oraz na obwodzie.
Wskazania: choroby reumatyczne, stany zapalne nerwów i mięśni, czkawka, nudności, wymioty, niestrawność, spowolniona przemiana materii, ból brzucha, infekcje bakteryjne i grzybicze, nieprzyjemny zapach z ust, nadmierny rozkład aminokwasów w jelicie grubym, kandydoza, osłabienie.
Interakcje: nie podawać łącznie z antagonistami receptorów H2, np. cymetydyną, bowiem galanga znosi ich działanie.
Nalewka galangowa – Tinctura Galangae: 100 g świeżego lub suchego i rozdrobnionego surowca zalać alkoholem 40-60% (500 ml), macerować 10 dni, przefiltrować. Zażywać 1-3 razy dziennie po 5 ml. Przy stawobólach, bólach mięśni i nerwobólach, kontuzjach, urazach stosować do wcierania, bowiem zmniejsza stan zapalny, przyśpiesza resorpcję wysięków i krwiaków, poprawia krążenie krwi i limfy i działa przeciwbólowo.
Sproszkowane (Pulvis Galangae) lub świeże tarte kłącze: zmieszać z miodem, dawka kłącza 2 g 2-3 razy dziennie, można zakapsułkować.
Galanga to także przyprawa do zup, mięs i serów. Świeża doskonała do sałatek. Dobrze harmonizuje z owocami morza, rybami, kurczakiem, ryżem. Popularna w kuchni azjatyckiej.
Z kłączy galangi można sporządzić ocet leczniczy i przyprawowy (1:3) oraz olej galangowy (1:3); kłącze suche lub świeże mielone zalać octem lub olejem, najlepiej ciepłym, pozostawić na 7 dni, po czym przefiltrować. Ocet i wyciąg olejowy można podawać do potraw. Ocet galangowy (na occie spożywczym) nadaje się do wcierania w obolałe i kontuzjowane opuchnięte miejsca. Świetny też do okładów (obrzęki, stłuczenia, krwiaki) po rozcieńczeniu wodą (10 ml octu z galangi na 10 ml wody lub naparu arnikowego albo rumiankowego); okłady trzymać 1-2 godziny, stosować 3 razy dziennie. 1 łyżeczka octu z galangi na pół szklanki wody – do płukania jamy ustnej i gardła przy stanach zapalnych i zakażeniach grzybami oraz bakteriami.
Podobne właściwości ma alpinia wielka – Alpinia galanga.
A jakie są przeciwskazania do stosowania? Jak działa na trzustkę?
Działanie przeciwwirusowe tak jak Imbir i Alpinia kasumadai (Katsumadain A – Neuraminidase inhibitor)?