Siarka (Sulfur) jako laxans

W sklepach z odczynnikami chemicznymi oraz w wielu sklepach internetowych można kupić siarkę. Siarka jest pierwiastkiem chemicznym (S), o temp. topnienia 112,8 stopni C. Występuje w wielu odmianach alotropowych. Siarka rombowa ma barwę żółtą. W temp. 95,5 stopni C przechodzi w siarkę jednoskośną o temp. topn. 119,25 stopni C., o barwie jasnożółtej. Siarka bezpostaciowa ma temp. topn. ok. 120 stopni C. Istnieje także siarka plastyczna przybierająca postać elastycznej masy; siarka ciekła – ruchliwa ciecz; siarka gazowa o zabarwieniu czerwonym.

Sulfur należy do najstarszych leków. Siarkę znano w starożytnym Egipcie, w starożytnej  Grecji i w Chinach.  W lecznictwie zastosowanie miały następujące formy siarki:

1. Sulfur sublimatum = flores sulfuris – siarka oczyszczona, kwiat siarczany – krystaliczny miałki żółty proszek rozpuszczalny w gorącym oleju i podgrzanych olejach eterycznych. Był stosowany głównie zewnętrznie w leczeniu pasożytniczych chorób skóry, wyprysków, parchów, liszajów, niektórych odmian łuszczycy. Przy świerzbie – siarkę mieszano ze styraxem, naftą, balsamem peruwiańskim, spirytusem mydlanym w celu uzyskania mazidła zabójczego dla parazyta. Zawiesiny siarki popularne były  nadal są w leczeniu trądzików. W leczeniu trądziku siarkę łączono z wodą wapienną i kamforą. Siarką wymieszaną z gliceryną i spirytusem smarowano liszaje i parchy. Doustnie podawano w lekach złożonych, np.:
Rp. Kalii tartarici depurati
Magn. carbonicae
Flor. sulfur. ana 8,0
M.D. S. Na koniec noża proszku rano i wieczorem przy hemoroidach.

Siarkę oczyszczoną stosowano doustnie jako środek przeczyszczający i przeciwpasożytniczy w dawce ok. 500-1000 mg. Siarka po podaniu doustnym, już w obecności kwasu solnego w żołądku ulega częściowej reakcji do siarkowodoru H2S (w niewielkiej ilości). Przede wszystkim w jelicie grubym siarka jest przekształcana w siarkowodór (redukcja). Uczestniczą w tym również bakterie zamieszkujące jelito grube. Siarkowodór podrażnia jelita, wzmaga perystaltykę jelit i wywołuje wypróżnienie rozluźnionego kału. Dodatkowo rozpulchnia masy kałowe. Siarka w nadmiarze jest szkodliwa. Metabolity siarki niepotrzebnie obciążą wątrobę i nerki, wywołują ból i zawroty głowy, złe samopoczucie, silne wzdęcia, nudności i nieprzyjemne odbijanie, ponadto senność, wreszcie zmęczenie fizyczne na skutek oddziaływania na mięśnie (mięśniobóle).

2. Sulfur praecipitatum – lac sulfuris – siarka strącona, strąt siarki, mleko siarczane – amorficzny jasnożółty proszek bez zapachu i smaku. Rozpuszczalny w w olejach. Doustnie podawano 1 g jako środek przeczyszczający. Zewnętrznie w postaci maści i mazideł oraz roztworów olejowych, zawiesin (5-15) w leczeniu wyprysków, chorób pasożytniczych i łojotokowych skóry. W kosmetykach siarka występuje w niskich stężeniach jako środek antyseptyczny, łagodnie złuszczający i rozmiękczający zrogowaciały naskórek, udrażniający pory, hamujący wydzielanie łoju, powodujący zaróżowienie skóry.

3. Sulfur sublimatum depuratum – sublimat siarki oczyszczony – drobny, zupełnie suchy, cytrynowo-żółty proszek bez zapachu. Doustnie 1 g jednorazowo lub 3 razy dziennie jako środek przeczyszczający, wykrztuśny, przeciwpasożytniczy (na czczo) i bakteriobójczy w przewodzie pokarmowym. Także z ziołami:
Rp. Foliorum Sennae pulver
Sulfuris depurati seu praecipitati
Magnes. ustae
Sacchari albi
Tartari depurat. ana 5,0
M.D.S. łyżeczkę proszku na dzień przy zaparciach.

Do II połowy XX wieku siarka w postaci roztworu olejowego 0,1% (w oleju migdałowym) wprowadzana była domięśniowo jako środek bodźcowy, aktywujący układ odpornościowy, przeciwreumatyczny (środek nieswoistej terapii bodźcowej). Taki roztwór 0,1% siarki wstrzykiwano w dawce 2-5 ml, raz w tygodniu, w sumie 8-10 razy, przy czym zaczynano od dawki 2 ml, a przy kolejnych iniekcjach zwiększano ją.

Przy zewnętrznym zastosowaniu siarka działa keratolitycznie (złuszczająco), odkażająco, przeciwłojotokowo i przeciwzaskórnikowo. Oczyszcza pory, poprawia krążenie krwi w skórze. Siarka usuwa plamy wątrobowe i polekowe, ponadto piegi.

W XVIII i do połowy XIX wieku zalecano siarkę przy blednicy, jednak potem odstąpiono od tego, stosując szeroko preparaty żelaza.

Związki wapnia wzmagają działanie złuszczające i penetrujące siarki, dlatego dodawano do leków siarkowych – tlenek wapnia, węglan wapnia, wodorotlenek wapnia i in.

Siarczek wapnia – Calcium sulfuratum w postaci maści usuwa owłosienie (depilator). Roztwór wodny siarczku wapnia (Liquor Vlemingxi) to stary i tani lek przeciwświerzbowy (1 cz. Calcaria usta + 1 cz. Aq. destill. + 2 cz. Sulfur depuratum, w trakcie zmieszania zachodzi reakcja składników).

Rp. Aqua Kummerfeldti oryginalna: Camphorae (kamfora) 1,0, Gummi arab. (guma arabska) 2,0, Sulfur praecipit. (siarka) 12,0, Aquae Rosae (woda różana) 96,0, Aquae Calcis (woda wapienna) 96,0. Zewnętrznie do przemywania przy łojotoku i trądzikach.