W naszych lasach występują dwa pospolite gatunki czeremchy: czeremcha pospolita Prunus padus Linne (Padus racemosa Gilibert = Cerasus padus Delarbre) oraz czeremcha amerykańska Prunus serotina Ehrhart (= Padus serotina (Ehrhart) Borkhausen Dostarczają cenne surowce lecznicze, mało popularne w Polsce: kora, pędy, liść, kwiat i owoc – Cortex, Frondes, Flos et Fructus Pruni padi (serotinae).
Czeremcha amerykańska – Prunus serotina, Poznań, sierpień 2007 r.
Czeremcha amerykańska pochodzi z Ameryki Północnej. U nas przybiera formę drzewa lub krzewu, do ok. 20 m wys. Toleruje gleby słabe, piaszczyste, dlatego występuje również w lasach suchych.
Czeremcha pospolita jest drzewem lub krzewem dorastającym do 15 m wys. Występuje w lasach wilgotnych oraz nad wodami (wzdłuż rzek, przy jeziorach). Na wilgotnych polach i łąkach tworzy charakterystyczne laski wraz z olchami i wierzbami.
Oba gatunki wydają cenne owoce, przy czym czeremcha amerykańska ma owoce większe i słodsze.
Owoce czeremchy – Fructus Pruni padi (serotinae) są zasobne w pektyny, cukry (do 7%) kwas jabłkowy, cytrynowy, askorbinowy (witamina C), rutynę, antocyjany, bioflawonoidy, glikozydy fenolowe i nitrylozydy (te ostatnie zgromadzone są głównie w nasionach owoców, nadają migdałowy zapach i smak), sole mineralne (żelazo, miedź), kwasy fenolowe i garbniki.
Owoce nadają się do sporządzania dżemu, konfitury, marmolady, syropu, wina i soku. Można je również suszyć i używać do sporządzania naparu, odwaru, jako składnik herbatek aromatycznych ziołowo-owocowych o charakterze profilaktyczno-leczniczym.
Nasion z owoców nie należy spożywać z uwagi na zawartość glikozydów cyjanogennych (nitrylozydów: prunazyna, amigdalina), które w wyniku hydrolizy uwalniają cyjanowodór (kwas pruski). Glikozydy cyjanogenne w małych ilościach działają leczniczo, działając wzmacniająco, pobudzająco, wykrztuśnie, rozkurczowo, żółciopędnie i antyseptycznie. W większych ilościach są toksyczne. Kora i świeże pędy czeremchy mogą zawierać nawet 2,5-3% glikozydów cyjanogennych; nasiona około 2,5-3%.
W trakcie robienia soków, marmolady, dżemu, czy konfitury należy od miąższu owoców oddzielić nasiona, np. poprzez przecieranie przez sito lub drobny durszlak po ugotowaniu.
W celu zakonserwowania przetworów z owocu czeremchy stosować pasteryzację lub wysokie stężenie cukru (1część przetworu na 1 część cukru), albo mieszanki cukru ze alkoholem (1 część owoców na 0,5 części cukru i 0,5 części alkoholu 40%). Polecam również dodać do przetworów kwasek cytrynowy w ilości 2 łyżek na 2 l danego wyrobu. Kwas cytrynowy będzie działał jako przeciwutleniacz, stabilizator barwy i podkreśli smak oraz aromat owoców czeremchy. Do syropu czeremchowego warto dodać rum (100 ml na 1 l), nieco goździków przyprawowych, gałkę, cynamon i wanilię (do smaku).
Czeremcha amerykańska – Prunus serotina, Poznań, sierpień 2007 r.
Sok z owoców można robić tradycyjnie lub za pomocą sokowirówki. Tradycyjny sposób polega na umyciu owoców, zalaniu wodą z dodatkiem części przewidzianego cukru. Owoce należy zalać taką ilością wody, aby były nią przykryte. Owoce poddaje się ogrzewaniu, zagotowuje, przykrywa pokrywką i pozostawia do następnego dnia. Uzyskany wyciąg odcedzić, a owoce ponownie zalać do połowy, zagotować, pognieść, przetrzeć przez sito i wygnieść, odzyskując jeszcze z nich sok. Następnie otrzymane wyciągi (soki) połączyć, dodać kwasek cytrynowy, cukier, ewentualnie alkohol i przyprawy.
Właściwości lecznicze przetworów z owoców czeremchy: odżywcze, wykrztuśne, przeciwkaszlowe, przeciwbiegunkowe, krwiotwórcze, moczopędne, tonizujące, odtruwające.
Czeremcha amerykańska, Poznań, sierpień 2007 r.
Dziękuje za informacje , rzeczywiście powinno się spopularyzować przetwory z czeremchy bo jest jej w lasach bardzo dużo. Chyba że warto zostawić ptakom , bo mają coraz mniej pokarmu.
Dzisiaj idę do lasu po czeremchę. Zrobię sok i konfiturę – zima przed nami dłłłuuuga:)
w ubiegłym roku zrobiłem „wino” z owoców czeremchy , nie zgniatałem ich , 12 litrów owoców , razem z pestkami , zasypałem 2 kg cukru i zalałem do równa wodą. W lipcu zlałem 10 litrów klarownego ciemnogranatowego sfermentowanego płynu , da się to wypić , pół szklanki bez jakiegoś specjalnego obrzydzenia , gdyby pestki czeremchy były trujące , nie napisał bym tego ;] postu,
Witam,zrobilam sok z owocow czeremchy jednak obawiam sie troche go spozywac przez te nasionka..powiedzcie mi prosze czy dobrze zrobilam sok..umyte owoce z woda i cukrem gotowalam ok 1,5godz. Przecedzilam i przez sito odciskalam miasz wurzucajac pozostale w sitku nasiona.. Polaczylam i gotowalam przez okolo 15min. Potem w sloiczki i do goru dnem..z gory dziekuje za pomoc..dodalam sobie do herbatki soku i po kilkunastu minutach zaczelo rozgrzewac organizm ..
Spotkałam się z informacją, że sok z owoców black cherry ma działanie przeciwreumatyczne. Jestem ciekawa czy to prawda i jaka jest zasada tego działania. W popularnych linkach wybijanych przez google sok ten utożsamiany jest z sokiem z owoców ciemnych wiśni – ale wydaje mi się że to nieprawidłowe rozróżnienie, za to entuzjastycznie podkreślane przez producentów takiego soku;) Znalazłam informację że tradycyjnie to właśnie czeremchę amerykańską nazywano black cherry, więc chodziłoby o sok z czeremchy. Pytanie tylko czy przyrządzany przez obróbkę cieplną [np parowanie] czy surowy.
Pani Agnieszko. Proszę śmiało zażywać. Nasz gospodarz pisze, że nie należy nasion spozywać, a przecież w soku ich nie ma. Inaczej gdyby Pani jadła owoce z pestkami i to napewno w dużych ilościach. Sama zrobiłam dużo soków w tym roku. Podziękowania dla Pana doktora, który informuje nas o wszystkich zagrożeniach oraz wskazuje, że należy zachować umiar w stosowaniu preparatów pisząc „Glikozydy cyjanogenne w małych ilościach działają leczniczo”. Pozdrawiam
U mnie w ogrodzie rosło kilka drzew „kocirby” (czeremchy) czasem z sąsiadem zajadaliśmy się cały dzień owocami, oczywiście pestki się wypluwa. Nic nam jedzenie owoców nie zaszkodziło. Także żadnego zagrożenia od jedzenia owoców bez pestek nie ma! Smaczne owoce, trochę cierpkie.
Smacznego!
czeremcha w moim ogrodzie to samosiejka.świeże owoce są bardzo smaczne,dzisiaj dopiero poznałam jej nazwę.spróbuję wszystkich przepisów 🙂
Panie doktorze! A czy kobieta w ciąży może pić sok z czeremchy?
Witam
Konfitury z czeremchy (robiłem z cukrem brązowym), są przepyszne.
Wino mnie nie zachwyciło ale też mogła być to wina drożdży bo nawet fermentacja burzliwa była, że tak powiem, mało burzliwa.
Z ciekawszych owoców robiłem również przetwory z rokitnika, borówki brusznicy i pigwy (która w moich stronach kojarzona jest wyłącznie z nalewką).
Pozdrawiam
AC
Co rok robię pyszną nalewkę z czeremchy amerykańskiej (kanadyjskiej) umyte dojrzałe owoce zalewam wódką 40% wcześniej zasypuję cukrem na dwa dni jak puszczą sok daję wódkę po trzech miesiącach zlewam pyszną nalewkę która jeszcze dojrzewa w butelkach przez następne trzy miesiące Natomiast owoce dreluję ręcznie(to żmudna praca ale się opłaca)i mam pyszne owoce do placków galaretek i deserów.Naleweczkę popijam sobie po kieliszku przez całą zimę.
Witam!
Czeremcha ma goryczkę,którą niweluje się w ten sposób,że po oczyszczeniu i umyciu owoców wkładamy do zamrażarki na 24h. po tym robimy dżemy ,nalewki,soki itp.pozdrawiam
Dzień dobry,
Kiedyś piłam nalewkę z czeremchy. Była pyszna. WIem że była robiona z całych owoców. Zastanawiam się czy to bezpieczne. Kiedy stężenie amigdaliny będzie toksyczne a kiedy jeszcze nie. Czy gdy potrzymam owoce w alkoholu przez np 10 dni, to będzie ok?
Nie ma co panikować z tymi pestkami. Robimy wina ze śliwek czy wiśni i nie drylujemy. Nikomu nic nie dolega. Podobno od pestek w winie i wypiciu zbyt dużej ilości może boleć głowa.