Archiwa

listopad 2024
P W Ś C P S N
 123
45678910
11121314151617
18192021222324
252627282930  

Archiwa

Wymiotnica – ipekakuana jako środek wykrztuśny

Wymiotnica, czyli ipekakuanaCephaelis ipecacuanha (Brot.) A. Rich. należy do rodziny marzannowatych – Rubiaceae. Surowcem jest korzeń – Radix Ipecacuanhae. Importowany jest z krajów Ameryki Południowej. Niegdyś niezmiernie ważny w medycynie, obecnie w Europie stracił znaczenie. Do głównych ciał aktywnych wymiotnicy należą alkaloidy izochinolinowe (protoemetyna, emetyna, cefalina, emetamina, psychotryna), których zawartość waha się w szerokich granicach, od 1,5 do 4%. Wg Farmakopei Polskiej VI surowiec powinien zawierać nie mniej niż 2% alkaloidów w przeliczeniu na emetynę. Emetyna w formie chlorowodorku jest używana w nowoczesnej farmakoterapii. Alkaloid ten ma smak gorzki i drażniący.

Wymiotnica podrażnia śluzówkę żołądka, odruchowo zwiększa wydzielanie gruczołów błony śluzowej oskrzeli, wzmaga ruchy migawkowe nabłonka rzęskowego w oskrzelach. Zmniejsza lepkość wydzieliny w układzie oddechowym. Niszczy wirusy, bakterie i pierwotniaki. Zatrucie wymiotnicą (emetyną) przypomina objawami zatrucie arsenem. Drażni nerw błędny (zakończenia czuciowe nerwu błędnego w żołądku), wzmagając czynności wydzielnicze, a w większych dawkach wywołując wymioty. Działanie takie wykazuje także po podaniu pozajelitowym (podskórnym, dożylnie, domięśniowo).

Sproszkowany korzeń wymiotnicy – Pulvis radicis Ipecacauanhae w dawce 20-50 mg 3-4 razy dziennie działa wykrztuśnie (wykrztuśnie – dawka dobowa maksymalna 300 mg), natomiast w ilości 1 g powoduje wymioty (jako lek wymiotny 1-2 g dziennie). Napar (0,5 g sproszkowanego korzenia na 180 ml wrzącej wody) stosuje się 3 razy dziennie po 1 łyżce. W dawnej medycynie w użyciu był również napar 0,25% – Infusum Ipecacuanhae, podawany w dawce 1 łyżka co 2 h jako expectorans (lek wykrztuśny). W użyciu był syrop – Sirupus Ipecacuanhae i nalewka – Tinctura Ipecacuanhae (5-15 kropli pro dosi).

Wymiotnica jest podawana w zapaleniu oskrzeli i przy suchym kaszlu.

Podobne właściwości lecznicze do wymiotnicy, wykazują krajowe surowce: ziele (liść) kopytnikaHerba (Folium) Asari, kłącza z korzeniami fiołka wonnego – Rhizoma cum radicibus Violae odoratae, korzeń pierwiosnka – Radix Primulae i ziele bluszczu pospolitego – Herba (Folium) Hederae.

Leave a Reply